Saludsod
Adda kadi Dios? Adda kadi pammaneknek iti kaadda ti Dios?
Sungbat
Ti kaadda ti Dios ket saan a mapaneknekan wenno madadaelan. Ibaga ti Biblia a masapul nga awatentayo babaen iti pammati ti kinapudno nga adda Dios: "Ngem no awan ti pammati, saan a mabalin a maparagsak ti Dios. Ta no umasidegka iti Dios, masapul a patiem nga adda Dios a manggunggona kadagiti agsapul Kenkuana" (Hebreo 11:6). No pagayatan ti Dios, mabalinna ti agparang ket paneknekanna iti entero a lubong nga adda Isuna. Ngem no aramidenna dayta, awanen ti panagkasapulan pay iti pammati. "Kinuna ni Jesus kenkuana, "Mamatika kadi gapu ta nakitanak? Nagasat dagiti mamati nupay didak makita!" (Juan 20:29).
Nupay kasta, saanna kayat a saoen nga awan ti pammaneknek iti kaadda ti Dios. Ibaga ti Biblia, "Nabatad nga ipakita ti langit ti dayag ti Dios! Nalawag nga ipakaammo ti tangatang ti inaramidna! Tunggal aldaw ipakaammona iti sumaruno nga aldaw; tunggal rabii ibagana iti sumaruno a rabii. Awan maaramat a sao wenno bitla, awan met timek a mangngeg. Nupay kasta, iti entero a lubong agsaknap ti mensaheda, makadanon ti saoda kadagiti pungto ti daga" (Salmo 19:1-4). Ti panangkita kadagiti bituen, panangawat iti kinalawa ti uniberso, panangpaliiw kadagiti pagsidsiddaawan ti aglawlaw, panangkita iti kinapintas ti ilelennek ti init—itudo amin dagitoy ti Namarsua a Dios. No saan nga umdas dagitoy, adda pay pammaneknek ti Dios iti bukodtayo a puso. Ibaga kadatayo ti Ecclesiastes 3:11, "...Inikkannatayo iti tarigagay a mangammo iti masakbayan." Iti kaunggan a pasettayo, adda pannakabigbigtayo nga adda pay dagiti bambanag iti labes daytoy a biag ken adda pay biag iti labes daytoy a lubong. Mabalintayo a laksiden daytoy a pannakaammo iti panunottayo, ngem nalatak latta ti presensia ti Dios iti unegtayo ken iti entero nga aglawlawtayo. Laksid iti daytoy, iballaag ti Biblia a laksiden latta dagiti dadduma ti kaadda ti Dios: "'Awan Dios,' kuna ti maag iti pusona" (Salmo 14:1). Agsipud ta ti kaadduan kadagiti tattao iti entero a pakasaritaan, iti amin a kultura, iti amin a sibilisasion, ken iti amin a kontinente ket mamati iti kaadda ti Dios, adda ngarud banag (wenno maysa) a mangpapataud iti daytoy a pammati.
Kas mainayon kadagiti argumento a naibasar iti Biblia maipapan iti kaadda ti Dios, adda met dagiti lohikal nga argumento. Umuna, adda tay' argumento nga ontolohikal. Ti kalatakan a porma ti argumento nga ontolohikal ket agus-usar iti konsepto ti Dios a mangpaneknek iti kaadda ti Dios. Mangrugi daytoy babaen iti panangkita iti Dios kas "maysa nga awanen ti dakdakkel pay a parsua." Maibaga ngarud a dakdakkel ti kaadda ngem ti kinaawan, ken nasken ngarud nga adda ti kadakkelan a parsua. No awan ti Dios, saan ngarud a ti Dios ti kadakkelan parsua, ken dayta ket sumiasi iti mismo a kaipapanan ti Dios.
Ti maikadua nga argumento ket ti teleolohikal nga argumento. Iparang ti argumento a teolohikal nga agsipud ta ipakita ti tangatang ti nakaskasdaaw a disenyo, nasken ngarud nga adda ti nailangitan a Tagadisenyo. Kas pangarigan, no ti daga ket ad-adayo wenno as-asideg iti sumagmamano a gasut a milia manipud iti init, saanna a kabaelan a suportaan dagiti biag nga agdama a supsuportaanna. No dagiti elemento iti tangatangtayo ket mabaliwan iti uray sumagmamano laeng a punto ti porsiento, agarup amin a sibibiag a banag ditoy daga ket matay. Ti tsansa para iti maysa a molekiul ti protina a mabukel babaen iti gasat ket 1 iti 10243 (dayta ket 10 a sarunoen ti 243 a zero). Ti maysa a cell ket binukel ti minil-million a molekiul ti protina.
Ti maikatlo a lohikal nga argumento para iti kaadda ti Dios ket maaw-awagan iti argumento a kosmolohikal. Ti tunggal epekto ket nasken nga adda gapuna. Ti uniberso ken amin a banag nga adda iti daytoy ket maysa nga epekto. Nasken nga adda banag a nangpataud iti amin a napaadda a bambanag. Kangrunaanna, nasken nga adda ti banag nga "awan nagtaudanna" tapno isu ti mangpataud iti amin a bambanag nga adda. Dayta "awan nagtaudanna" a mangpataud ket ti Dios.
Ti maikauppat nga argumento ket maaw-awagan kas moral nga argumento. Tunggal kultura iti entero a pakasaritaan ket addaan iti linteg. Adda kapanunotan ti tunggal maysa maipapan iti umno ken kamali. Ti pamapatay, panagulbod, panagtakaw, ken imoralidad ket nganngani sapasap a mailaklaksid. Sadino ngarud ti nagtaudan daytoy kapanunotan maipapan iti umno ken kamali no saan a nagtaud iti nasantoan a Dios?
Laksid kadagitoy amin, ibaga ti Biblia kadatayo a laksidento dagiti tattao ti nalawag ken saan a mailibak a kapanunotan maipapan iti Dios ken patienda ketdi ti ulbod. Ibaga ti Roma 1:25, "Tinallikudanda ti kinapudno maipapan iti Dios ket patienda ti kinaulbod. Agdayaw ken agserbida kadagiti pinarsua ti Dios a saan ketdi nga iti mismo a Namarsua a rumbeng a daydayawen iti agnanayon! Amen." Ibaga met ti Biblia nga awan ti mabalin a pagpambar dagiti tattao iti saanda a panamati iti Dios: "Manipud pay idi pinarsua ti Dios daytoy lubong, ti agnanayon a pannakabalin ken kinadiosna, uray saan a makita, mabigbig ken nalawag a makita babaen kadagiti gapuananna. Isut' gapuna a pulos nga awan ti mabalinda a pagpambar" (Roma 1:20).
Pilien dagiti tattao a laksiden ti kaadda ti Dios gapu ta "saan a sientifiko" daytoy wenno "gapu ta awan ti pammaneknek." Ti pudno a rason ket no aklonenda nga adda ti Dios, nasken met a bigbigenda nga adda susungbatanda iti Dios ken agkasapulanda iti pammakawan manipud Kenkuana (Roma 3:23, 6:23). No adda Dios, sungbatantayo ngarud kenkuana dagiti aramidtayo. Dayta ti rason no apay a dagiti mangilaklaksid iti kaadda ti Dios ket sipipinget a kumpetda iti teoria iti gagangay nga ebolusion—daytoy ti mangipaay kadakuada iti alternatibo iti panamati iti Namarsua a Dios. Adda Dios ken sigurado nga ammo ti tunggal maysa nga adda Isuna. Kinaagpaysona, ti kinapudno a napinget a pananggandat dagiti dadduma a panangpaneknek iti kaawan ti Dios ket pammaneknek para iti kaaddana.
Kasanotayo nga ammo nga adda Dios? Kas Kristiano, ammotayo nga adda Dios gapu ta inaldaw a makikatkatungtongtayo Kenkuana. Saantayo a mangngeg a napigsa ti pannakitungtongna kadatayo, ngem mariknatayo ti presensiana, mariknatayo ti panangiturongna, ammotayo ti panagayatna, tarigagayantayo ti paraburna. Napasamak iti biagtayo dagiti bambanag nga awan posibilidad ti pannakaipalawagna malaksid iti Dios. Namilagroan ti panangisalakan ti Dios kadatayo ken binalbaliwanna ti biagtayo nga awan ti mabalintayo nga aramiden no di ti mangbigbig ken mangidayaw iti kaaddana. Awan kadagitoy nga argumento ti makaallukoy iti siasinoman nga agkedked a mangbigbig iti nalatak a banag. Kamauddianna, nasken a maawat ti kaadda ti Dios babaen iti pammati (Hebreo 11:6). Ti panamati iti Dios ket saan a sibubulag a panaglagto iti kasipngetan; daytoy ket natalged nga yaaddang iti nalawag unay a kwarto a pagtaktakderanen ti kaadduan a tattao.
English
Adda kadi Dios? Adda kadi pammaneknek iti kaadda ti Dios?
