Pangutana
Nganong gikasilagan man sa mga Judio ug mga Arabo/mga Muslim ang usa’g usa?
Tubag
Unsa, mahinungdanon nga masabtan nga dili tanang mga Arabo mga Muslim, ug dili tanang mga Muslim mga Arabo. Samtang ang kinabag-an sa mga Arabo mga Muslim, adunay mga dili Muslim nga mga Arabo. Dugang pa, adunay igong gidaghanon sa mga dili Arabo nga mga Muslim sa mga dapit sama sa Indonesya ug Maleysia kay sa Arabo nga mga Muslim. Ikaduha, mahinungdanon nga hinumduman nga dili tanang mga Arabo nasilag sa mga Judio, dili tanang mga Muslim nasilag sa mga Judio, ug dili tanang mga Judio nasilag sa mga Arabo ug mga Muslim. Apan bisan pa niana, kasagaran, ang mga Arabo ug mga Muslim dili ganahan ug walay pagsalig sa mga Judio, ug mao usab ang mga Judio.
Kung aduna man ugaling tino nga biblikanhong katin-awan alang niining aligutgot, masubay ni ngadto kang Abraham. Ang mga Judio kaliwat sa anak ni Abraham nga si Isaac. Ang mga Arabo kaliwat sa anak ni Abraham nga si Ishmael. Si Ishmael ingon nga anak sa ulipong babaye (Genesis 16:1 – 16) ug si Isaac ingon nga anak sa saad nga maoy mopanunod sa mga panalangin ni Abraham (Genesis 21:1 – 3), klaro kayo nga adunay motumaw nga kaligutgot tali s duha ka mga anak nga lalake. Agig pagbugalbugal ni Ishmael kang Isaac (Genesis 21:9), gikumbinser ni Sara si Abraham sa pagpahilayo nila Hagar ug Ishmael (Genesis 21:11 – 21). Lagmit, kini maoy hinungdan sa labi pang pagtamay diha sa kasingkasing ni Ishamel ngadto kang Isaac. Ang manolunda nagpanagna ngadto kang Hagar nga si Ismael “mabuhi sa pagdumo ngadto sa tanan niyang mga igsoon” (Genesis 16:11 – 12).
Ang tinuohan sa Islam, kon diing ang kinabag-an sa mga Arabo sumusunod, gihimong mas lawom pa ang maong pagdumot. Ang Qur’an adunay maorag nagkasumpaki nga mga panudlo alang sa mga Muslim mahitungod sa mga Judio. Sa usa ka bahin nagpanudlo kini sa mga Muslim sa pagtratar sa mga Judio ingon nga mga igsoon ug sa laing bahin usab nagsugo kini sa mga Muslim pag atake sa mga Judio nga midumili nga makabig ngado sa Islam. Ang Qur’an usab nagpahayag ug kasumpakian kon kinsang anak ni Abraham ang matuod nga anak sa saad. Ang Hebreong Kasulatan nag-ingon nga si Isaac. Ang Qur’an nag-ingon nga si Ismael. Ang Qur’an nagatudlo nga si Ismael kadtong hapit isakripisyo ni Abraham sa Ginoo, ug dili si Isaac (ingon nga pagsumpaki sa Genesis kapitulo 22). Kining maong debate kon kinsa ang anak sa saad mitampot sa pagdumot sa kasamtangan.
Gani, sulod sa liboan ka mga katuigan sa kasaysayan sa Tungang Sidlakan, ang mga Judio ug mga Arabo nabuhi diha sa dili hingpit nga kalinaw ug lampingas sa usa’g usa. Ang pangunang hinungdan sa maong pagdumot adunay binag-ong kaingnan. Liwas sa Ikaduhang Gubat sa Kalibotan, sa dihang gihatag sa Nagkahiusang mga Nasod ang bahin say uta sa Israel ngadto sa mga Judio, ang maong yuta pangunang gipuy-an sa mga Arabo (ang mga Palestino). Kasagaran sa mga Arabo kusganong miprotesta batok sa nasod sa Isael nga mipuyo sa maong yuta. Ang mga Arabong nasod nagkahiusa ug miatake sa Israel aron pagsulay pagpahawa kanila gikan say uta, but sila napildi. Ang Israel anaa diha sa usa ka gamatoy nga luna gipalibutan sa labing dakong mga Arabong nasod sama sa Jordan, Syria, Saudi Arabia, Iraq ug ang Ehipto. Maoy atong panan-aw, sa biblikanhong pagkasulti, ang Israel adunay katungod nga molungtad ingon nga nasod sa iyang kaugalingong yuta nga gihatag sa Diyos ngadto sa mga kaliwat ni Jacob, ang apo ni Abraham. Sa samang higayon, hugtanon natong gituohan nga ang Israel angay mangita ug kalinaw ug ipakita ang pagtahod alang sa iyang mga Arabong silingan. Ang Salmo 122:6 nagpahayag, “iampo ang kalinaw sa Jerusalem: Hinaot nga kadtong nagahigugma kanimo mahimong luwas.”
English
Nganong gikasilagan man sa mga Judio ug mga Arabo/mga Muslim ang usa’g usa?