Pangutana
Ang Genesis capitulo 1 nagpasabot ba ug literal nga 24 oras nga mga adlaw?
Tubag
Ang makuti nga pagsusi sa Hebreo nga pulong alang sa “adlaw” ug sa konteksto diin kini nagpakita sa Genesis modala ngadto sa konklusyon nga ang “adlaw” nagpasabot sa literal, nga 24 oras nga yugto sa panahon. Ang Hebreo nga pulong yom nga gihubad sa Ingglis “day” mahimong nagpasabot ug labaw sa usa ka butang. Kini mahimong magtumong sa 24 oras nga yugto sa panahon aron makatuyok ang kalibotan sa iyang aksis (sama pananglitan, “adunay 24 oras kada adlaw”). Mahimong magtumong kin isa yugto sa adlawan tali sa managbanang ug kilumkilum (sama pananglitan, “magkainit inigka-adlawan apan magkabugnaw gamay inigka gabie”). Ug mahimong magtumong kini sa wala matino nga yugto sa panahon (sama pananglitan, “panahon sa akong apohan …”). Gigamit kini aron magtumong sa usa ka 24 oras nga yugto sa Genesis 7:11. Gigamit kini aron magtumong sa yugto sa adlawan tali sa managbanang ug sa kilomkilom sa Genesis 1:16. Ug gigamit kini aron magtumong sa usa ka wala matino nga yugto sa panahon sa Genesis 2:4. Busa, unsay buot pasabot niini sa Genesis 1:5 – 2:2 sa dihang gigamit kini isip panugtong kuyog sa makapilahon nga mga kaiphan (nga mao, ang unang adlaw, ang ika-duhang adlaw, ang ika-tulong adlaw, ang ika-upat nga adlaw, ang ikalimang adlaw, ang ika-unom nga adlaw, ug ang ika-pitong adalw)? Mga 24 oras nga mga yugto ba kini o laing butang? Ang yom nga gigamit diri nagpasabot ba sa wala matino nga yugto sa panahon?
Matino nato unsaon ang yom angay hubaron sa Genesis 1:5 – 2:2 pinaagi sa pagsusi sa konteksto diin atong nakaplagan ang pulong ug unya itandi ang konteksto niini sa kon giunsa nato pagtan-aw sa paggamit niini sa laing bahin sa Kasulatan. Sa pagbuhat niini atong gitugotan ang Kasulatan paghubad sa iyang kaugalingon. Ang Hebreo nga pulong yom gigamit ug 2301 ka higayon sa Daang Tipan. Gawas sa Genesis 1, ang yom dugang sa kaiphan (gigamit ug 410 ka higayon) kanunay nagpakita sa usa ka yano nga adlaw, nga mao ang, usa ka 24 oras nga yugto. Ang mga pulong nga “kagabhion” ug “kabuntagon” nga nagkakuyog (38 ka higayon) kanunay nagpakita sa usa ka yano nga adlaw. Ang yom + “kagabhion” o “kabuntagon” (23 ka higayon) kanunay nagpakita sa usa ka yano nga adlaw. Ang yom + “kagabhion” (52 ka higayon) kanunay nagpakita sa usa ka yano nga adlaw.
Ang konteksto diin ang pulong nga yom gigamit sa Genesis 1:5 – 2:2, naghulagway sa matag adlaw isip “ang kagabhion ug ang kabuntagon,” klaro kaayo nga ang tigsulat sa Genesis gipasabot ang 24 oras nga mga yugto. Ang mga pakisayran sa “kagabhion” ug “kabuntagon” walay kahulogan gawas kon nagtumong kin isa usa ka literal nga 24 oras nga adlaw. Kini ang sukdanan nga hubad sa mga adlaw sa Genesis 1:5 – 2:2 hangtod sa tuig 1800 diin usa ka pagbalhin sa paradigma ang nahitabo sulod sa kalamdagong katilingban ug ang mga lut-od sa bato gihubad ingon nga pamatuod sa usa ka tigulang kaayo nga kalibotan. Ang ubang maayo’g tuyo nga mga Cristohanon apan nasayop kaayo naningkamot sa pagpasig-uli niining bag-ong batok sa baha, batok sa biblikanhong kahulogan sa asoy sa Genesis pinaagi sa paghubad sa yom ingon nga halapad, wala matino nga mga yugto sa panahon.
Ang kamatuoran mao nga daghan sa mga interpretation sa tigulang nga kalibotan naila nga nagsanding sa sayop nga mga pangagpas. Apan dili nato itugot nga ang gahi ug sirado nga panghunahuna sa mga siyentipiko makaapekto kon unsaon nato basahon ang Biblia. Sumala sa Exodo 20:9 – 11, gigamit sa Dios ang 6 ka literal nga mga adlaw aron paglalang sa kalibotan aron magsilbing sumban sa semana sa trabaho sa tawo: panarbaho sulod sa 6 ka adlaw, pahulay sa usa ka adlaw. Segurado nga makahimo ang Dios paglalang sa tanang butang sa kalit lang kon Iyang gustohon. Pero murag anaa kita sa Iyang hunahuna sa wala pa kita Niya gilalang (sa ikaunom nga adlaw) ug buot nga mohatag ug panig-ingnan aron atong sundon.
English
Ang Genesis capitulo 1 nagpasabot ba ug literal nga 24 oras nga mga adlaw?