Pitanje
Da li je Isus postojao? Da li postoje istorijski dokazi o Isusu Hristu?
Odgovor
Tipično, kada se postavi ovo pitanje, to pitanje neka osoba postavlja imajući na umu dokaze „van Biblije“. Ne podržavamo ovu ideju da Biblija ne može da se smatra izvorom dokaza za postojanje Isusa. Novi zavjet sadrži stotine referenci o Isusu Hristu. Neki smatraju da pisanje jevanđelja datira iz drugog vijeka nove ere, više od 100 godina nakon Isusove smrti. Čak i da je ovo slučaj (što jako osporavamo), kada su u pitanju drevni dokazi, spisi nastali manje od 200 godina od kad su se događaji desili se smatraju veoma pouzadanim. Štaviše, većina naučnika (hrišćanskih i nehrišćanskih) će reći da je Poslanice apostola Pavla (barem neke od njih) u stvari napisao Pavle sredinom prvog vijeka prije nove ere, manje od 40 godina posle Isusove smrti. Kada se radi o dokazima o drevnim rukopisima, ovo je nevjerovatno jak dokaz postojanja čovjeka koji se zvao Isus u Izraelu u ranom prvom vijeku prije nove ere.
Takođe je bitno prepoznati da su 70. godine p.n.e. Rimljani okupirali i uništili Jerusalim i većinu Izraela, pgubivši njegove stanovnike. Cijeli gradovi su doslovno izgorjeli do temelja. Onda ne bi trebalo da nas iznenadi to što je puno dokaza o Isusovom postojanju uništeno. Mnogi očevici Isusa su tada vjerovatno ubijeni. Ove činjenice su vrlo vjerovatno umanjile količinu preživjelih svedočanstava koje su očevidci znali o Isusu.
Imajući u vidu da je Isusova služba uglavnom ograničena na na relativno nevažnu oblast u jednom malom ćošku Rimske imperije, iznenađujuća količina informacija o Isusu može da se crpi iz sekularnih istorijskih izvora. Neki od važnijih istorijskih dokaza o Isusu uključuju sljedeće:
Rimljanin iz prvog vijeka Tacit, koji se smatra jednim od tačnijih istoričara drevnog svijeta, je pomenuo sujeverne „Hrišćane“ (od Christus, što je na latinskom Hristos), koji je stradao za vrijeme Pontija Pilata i tokom vladavine Tiberijusa. Svetonije, glavni sekretar Imepratora Hadrijana, pisao je da je postojao čovjek po imenu Chrestus (ili Hrist) koji je živio tokom prvog vijeka (Anali 15.44).
Josif Flavije je najpoznatiji jevrejski istoričar. U njegovoj knjizi Starine on pominje Jakova, „brata Isusa, koga su zvali Hrist.“ Postoji kontraverzan stih (18:3) koji kaže, „Sad u ovo vrijeme je postojao Isus, mudar čovjek, ako je zakonito nazvati ga čovjekom. Jer je on izvodio iznenađujuće podvige...On je bio [taj] Hrist...javio im se živ trećeg dana, kako su i nebeski proroci predskazali ovo i još desetine hiljada drugih divnih stvari o njemu.“ U jednoj od verzija pise, „U ovo vrijeme je postojao mudar čovjek koji se zvao Isus. Njegovo ponašanje je bilo dobro i [on] je bio poznat po svojim vrlinama. I mnogi ljudi među Jevrejima i drugim nacijama su postali njegovi učenici. Pilat ga je osudio da bude razapet i da umre. Ali oni koji su postali njegovi apostoli nijesu napustili njegovo apostolstvo. Oni su izjavili da im se objavio tri dana nakon svog raspeća, i da je bio živ; stoga je možda bio Mesija, čija su čuda nabrajali proroci.“
Julije Afrikanac navodi citate istoričara Talusa u diskusiji o tami koja je uslijedila nakon raspeća Hrista (Postojeći rukopis, 18).
Plinije Mlađi, u Pismima 10:96, je zapisao kakvi su bili rani Hrišćanski obredi slavljenja uključujući činjenicu da su Hrišćani slavili Isusa kao Boga i bili veoma etični, i on piše pominjući gozbu ljubavi i Gospodnju večeru.
Vavilonski Talmud (Sanhedrin 43a) potvrđuje Isusovo raspeće Pashalne večeri i večeri kada su optužili Hrista da se bavio vračanjem i ohrabrivao otpadništvo Jevreja.
Lukijan iz Samosate je bio grčki pisac iz drugog vijeka koji priznaje da su Isusa obožavali Hrišćani, koji je uveo nova učenja i bio razapet za njih. On je rekao da su Isusova učenja uključivala bratstvo vjernika, važnost obraćenja, i važnost poricanja drugih bogova. Hrišćani su živjeli po Isusovim zakonima, vjerovali su da su besmrtni i karakterisalo ih je prkošenje smrti, dobrovoljna samopredanost i odricanje materijalnih dobara.
Mara Bar-Serapion potvrđuje da je Isus smatran mudrim čovjekom, punim vrlina, mnogi su mislili da je kralj izraela, da su ga Jevreji pogubili i da je nastavio da živi kroz učenja svojih sljedbenika.
Onda imamo gnostičke zapise (Jevanđelje istine, Apokrif po Jovanu, Jevanđelje po Tomi, Rasprava o vaskrsenju, itd.) koji svi pominju Isusa.
U stvari, mi možemo skoro da rekonstruisemo jevanđelje samo iz ranih nehrišćanskih izvora: Isusa su zvali Hrist (Josephus), bavio se „magijom“, uveo je nova učenja u Izraelu, razapet je za njih na Pashu (Vavilonski Talmud) u Judeji (Tacit), ali je tvrdio da je Bog i da će se vratiti (Eliezar), u šta su njegovi sljedbenici vjerovali, slaveći ga kao Boga (Plinije Mlađi).
Postoji golem broj dokaza za postojanje Isusa Hrista, i u sekularnoj i u biblijskoj istoriji. Možda je najveći dokaz da je Isus zaista postojao činjenica da su doslovno hiljade Hrišćana u prvom vijeku p.n.e., uključujući dvanaest apostola, bili voljni da daju svoje živote kao mučenici za Isusa Hrista. Ljudi će umrijeti za ono što oni vjeruju da je istina, ali niko neće umrijeti za ono što znaju da je laž.
English
Da li je Isus postojao? Da li postoje istorijski dokazi o Isusu Hristu?