Pytanie
Dlaczego pierworodny syn jest tak ważny w Biblii?
Odpowiedź
W czasach biblijnych pierworodny miał pewne wyjątkowe prawa, obowiązki i przywileje. Pierworodny syn małżeństwa miał pierwszeństwo i przewagę w rodzinie oraz otrzymywał najlepszą część spadku. Naród izraelski jest określany w Biblii jako „pierworodny” Boga (Księga Wyjścia 4:22; Księga Jeremiasza 31:9); innymi słowy, Izrael zajmował szczególne miejsce wśród narodów, ciesząc się przywilejami i błogosławieństwami.
Ludzie w starożytnych kulturach przywiązywali wielką wagę do najstarszego syna, przyznając mu szczególne korzyści i obowiązki. Pierworodny syn był ważny, ponieważ uważano, że reprezentuje szczyt ludzkiej siły i witalności (Rdz 49:3; Ps 78:51) jako „pierwszy z łona” (Wj 13:2, 12, 15; Lb 18:15; Łukasz 2:23). W rezultacie pierworodny syn stawał się głównym spadkobiercą rodziny. Pierworództwo obejmowało podwójną część majątku rodzinnego oraz przywództwo w rodzinie, jeśli ojciec stał się niezdolny do sprawowania władzy lub był nieobecny z jakiegoś powodu (Księga Powtórzonego Prawa 21:17). Po śmierci ojca najstarszy syn zazwyczaj opiekował się matką aż do jej śmierci i utrzymywał swoje niezamężne siostry.
W Starym Testamencie pierworodni ludzie – i zwierzęta – byli uważani za świętych dla Boga (Rdz 4:4; Wj 13:1–2; Kpł 27:26; Lb 3:11–13; Pwt 15:19–23). Po tym, jak Bóg wyzwolił Izrael z niewoli egipskiej, nakazał ludowi poświęcić Mu każdego pierworodnego mężczyznę i pierworodne zwierzę (Księga Wyjścia 22:29–30). Poświęcenie to miało upamiętniać wielkie wyzwolenie przez Boga i być znakiem dla ich dzieci, że Bóg wywiódł ich z Egiptu (Księga Wyjścia 13:11–16).
Na początku lat spędzonych przez Izrael na pustyni Bóg wziął wszystkich mężczyzn z plemienia Lewiego do służby w miejsce pierworodnych mężczyzn z innych plemion, powierzając Lewitom pracę w swoim przybytku (Księga Liczb 3). Liczba mężczyzn z plemienia Lewiego nie była równa całkowitej liczbie pierworodnych z innych plemion, więc aby wyrównać różnicę, niektórzy pierworodni z innych plemion byli wykupywani za pomocą ofiary pieniężnej dla kapłanów (Księga Liczb 3:46–48). Po osiedleniu się Izraelitów w Kanaanie pierworodni synowie wszystkich Izraelitów mieli być wykupywani jako znak, że należą do Boga (Księga Wyjścia 34:19; Księga Liczb 18:14–16). Spośród zwierząt czystych pierworodny samiec miał być złożony w ofierze Bogu osiem dni po urodzeniu (Księga Wyjścia 13:11–16; 22:39–30). Pierworodne samce zwierząt nieczystych były albo wykupywane poprzez finansową ofiarę dla świątyni, zastępowane na ołtarzu ofiarnym zwierzęciem czystym, albo zabijane (Księga Wyjścia 34:20; Księga Liczb 18:14–16). Te symboliczne czynności stanowiły Paschę. Podczas ostatniej plagi egipskiej Bóg „ominął” pierworodnych synów Izraela, którzy zgodnie z Jego poleceniem pozostawali w swoich domach, a na drzwiach mieli znak krwi baranka. Pierworodni synowie Egipcjan, w tym zwierzęta hodowlane, zostali zabici (Księga Wyjścia 11—12:30).
Pierworodny mógł sprzedać swoje prawa, tak jak zrobił to Ezaw wobec Jakuba (Rdz 25:29–34). Czyniąc to, „Ezaw wzgardził swoim prawem pierworództwa” (Rdz 25:34). Autor Listu do Hebrajczyków ostrzegł swoich czytelników: „Uważajcie, aby nikt nie był niemoralny seksualnie ani bezbożny jak Ezaw, który za jeden posiłek sprzedał swoje prawa dziedziczne jako najstarszy syn. Potem, jak wiecie, gdy chciał odziedziczyć to błogosławieństwo, został odrzucony. Chociaż łzami błagał o błogosławieństwo, nie mógł zmienić tego, co uczynił” (List do Hebrajczyków 12:16–17). Traktując swoją pozycję pierworodnego lekko, Ezaw zgrzeszył przeciwko Bogu i swojej rodzinie.
Prawa pierworodnego mogły również zostać utracone, jak miało to miejsce w przypadku Rubena, pierworodnego syna Jakuba (Rdz 49:3-4). Ruben spał z Bilhą, konkubiną swojego ojca (Rdz 35:22), co było aktem najwyższej zniewagi wobec ojca i rodziny. Jakub odmówił Rubenowi błogosławieństwa pierworodnego z powodu tego grzechu (Rdz 49:4). W rzeczywistości Jakub odmówił błogosławieństwa pierworodnego również dwóm kolejnym najstarszym synom z powodu ich przemocy wobec mieszkańców Sichem (Rdz 49:5–7; por. Rdz 34).
Znaczenie pierworodnego osiąga swój szczyt w Piśmie Świętym w osobie Jezusa Chrystusa. Wszystkie wcześniejsze implikacje roli pierworodnego w Biblii służą podkreśleniu wyższości Chrystusa nad całym stworzeniem i w rodzinie Bożej.
W Nowym Testamencie Chrystus jest kilkakrotnie opisywany jako „pierworodny”. W sensie ziemskim Jezus jest pierworodnym synem Marii (Łk 2:7) i został poświęcony zgodnie z prawem (Łk 2:22–24). W sensie duchowym Jezus jest „pierworodnym wśród wielu braci i sióstr” w ciele Chrystusa (Rz 8:29). W Liście do Kolosan 1:15 apostoł Paweł pisze: „Syn jest obrazem niewidzialnego Boga, pierworodnym wobec całego stworzenia”. Użycie tytułu pierworodnego w odniesieniu do Chrystusa nawiązuje do słów Psalmu 89:27–29, gdzie Bóg mówi o królu Dawidzie: „Ustanowię go moim pierworodnym, najwyższym spośród królów ziemi. Będę mu okazywał miłość na zawsze, a moje przymierze z nim nigdy nie przeminie. Ustanowię jego ród na wieki, a jego tron tak długo, jak długo będą trwać niebiosa”.
W Liście do Hebrajczyków Chrystus jest „dziedzicem wszystkich rzeczy” (Hbr 1:2) i „pierworodnym na świecie” (Hbr 1:6). Tak jak pierworodny syn jest głową swojej ziemskiej rodziny po ojcu, tak Jezus Chrystus jest głową ciała Chrystusa – Kościoła – po Bogu Ojcu (Ef 1:20–23; Kolosan 1:18, Hebrajczyków 2:10–12). Tak jak pierworodny syn otrzymuje największy spadek od swojego ojca, tak Jezus Chrystus otrzymuje świat jako swój spadek. Bóg mówi do swojego Syna: „Poproś tylko, a dam ci narody jako dziedzictwo, całą ziemię jako własność” (Psalm 2:8).
Dla wyjaśnienia, termin „pierworodny” w odniesieniu do Jezusa nie sugeruje, że jest On istotą stworzoną. Syn Boży istnieje od wieczności wraz z Ojcem i Duchem Świętym. Jezus jest w pełni Bogiem (J 1,1-3). Przyjął ludzką naturę, aby stać się naszym Zbawicielem i pośrednikiem między ludźmi a Bogiem (1 Tm 2,5). Kiedy Pismo Święte odnosi się do Chrystusa jako do „pierworodnego”, oznacza to, że Jego supremacja, suwerenność i pierwszeństwo rozciągają się na wszystkie rzeczy i wszystkie inne istoty.
Płacąc za nasze grzechy, Jezus Chrystus poniósł śmierć, ale stał się również „pierworodnym z umarłych” (Objawienie 1:5); to znaczy, pokonał śmierć i jest pierwszą osobą, która po śmierci „narodziła się” do życia wiecznego. Dzięki łasce Bożej, poprzez wiarę w Jezusa, my również możemy otrzymać życie wieczne (Efezjan 2:1–10; Jana 3:16–18). Poprzez swoją śmierć i zmartwychwstanie Jezus jest „pierwszym owocem”, który gwarantuje przyszłe zmartwychwstanie i życie wieczne wielu innym synom i córkom Boga (1 Koryntian 15:20–23). Jak sam powiedział: „Ponieważ Ja żyję, wy też będziecie żyć” (Jana 14:19).
English
Dlaczego pierworodny syn jest tak ważny w Biblii?
