Soru
Kutsal Kitap dönemindeki yaygın evlilik gelenekleri nelerdi?
Yanıt
Kutsal Kitap döneminde dünyada pek çok farklı kültür olmasına rağmen, Kutsal Kitap çoğunlukla Tanrı'nın seçilmiş halkı olan İsrailoğulları'nı Mesih'in gelişine kadar takip eder. Bu nedenle, bu makale Yahudi evlilik geleneklerine odaklanacaktır.
Kutsal Kitap dönemindeki evlilikler aşk için değil, her iki ailenin de karşılıklı yararı için yapılırdı. Yahudi evlilikleri genellikle gelin ve damadın babaları tarafından düzenlenir ve bir nişanla başlardı. Gelinin ve damadın evlilikle ilgili duyguları genellikle dikkate alınmazdı ve gelin ve damadın nişandan önce hiç tanışmamış olmaları da mümkündü. Nişanlar çift çok gençken bile kararlaştırılabilirdi. Bu durumlarda nişan, gelin ve damat evlenecek yaşa gelene kadar devam ederdi.
Gelinin babasının damadın ailesine çeyiz parası ödediği diğer birçok kültürdeki uygulamanın aksine, Yahudi kültüründe damadın babası, nişan pazarlığı yapmak ve özünde gelini "satın almak" için gelinin ailesine başlık parası ya da mohar öderdi. Damat da geline mattan adı verilen ve gelinin evliliğe getireceği malların bir parçası haline gelen bir hediye verirdi. Bu hediyeler her zaman parasal değildi; gelinin ailesine sağlanan mülkler ve hatta hizmetler de olabilirdi. İyi bir babanın moharı kızıyla paylaşması ya da tamamen ona devretmesi beklenirdi.
Yahudi nişanı evlilik sürecinin önemli bir parçasıydı ve evliliğin kendisi kadar bağlayıcıydı. Nişanı başlatanlar ve olaya şahit olanlar muhtemelen ketubah adı verilen bir evlilik sözleşmesi imzalarlardı. Bu nedenle, taraflardan biri ya da her ikisi nişanı sona erdirmek isterse, boşanmaları gerekirdi. Bu durumu evlilik yemini etmiş olan Meryem ve Yusuf'un durumunda görürüz; Meryem'in Kutsal Ruh tarafından hamile olduğu anlaşılınca, Yusuf Meryem'in itibarını korumak için onu sessizce boşamayı düşünmüştür (Matta 1:18-19). Ancak, bir meleğin gece Yusuf'u ziyaret etmesinin ardından, Yusuf nişanlılıklarını sürdürmeye karar verdi. Nişanlı bir çift olarak Meryem ve Yusuf aslında karı kocaydılar ve daha sonra evlendiler (ayet 24), ancak İsa doğana kadar evliliklerini tamamlamadılar (ayet 25).
Damat ve gelinin kendi evlerini kurmalarından ziyade gelinin damadın babasının evine katılması yaygın bir gelenekti. Dolayısıyla, gelin ve damat evlilik çağına gelmişlerse, damat nişandan sonra gelin odasını hazırlamak için babasının evine dönerdi. Bu süreç geleneksel olarak bir yıl ya da daha uzun sürerdi (bu süre damadın babası tarafından belirlenirdi). Ev tamamlandığında damat geri döner ve gelinini alırdı. Gelin, müstakbel kocasının döneceği günü ya da saati bilemezdi, bu nedenle damadın gelişi genellikle bir trompet sesi ve bağırışla duyurulurdu, böylece gelin biraz önceden uyarılmış olurdu.
Seçkin bir azınlığın (büyük olasılıkla aile) katıldığı törenden önce gelin ritüel bir temizliğe katılırdı. Törenden sonra çift, onurlarına verilen bir düğün ziyafetine katılırdı. Düğün ziyafetinin törenin kendisinden çok daha büyük bir kalabalığı içermesi âdettendi ve damadın ailesi tarafından sağlanan büyük bir kutlamaydı. İsa'nın kendisi de Kana'da bir düğün şölenine katılmış ve burada ilk mucizesi olan suyu şaraba dönüştürme mucizesini gerçekleştirmişti. Bu evlilik şöleninde damadın ailesinin şarabı bitmişti ve bu da itibarlarını zedeleyebilirdi. Bu yüzden İsa'nın annesi Meryem, aile adına O'ndan yardım istedi. İsa suyu, ailenin daha önce sunduğu şaraptan çok daha iyi bir şaraba dönüştürerek karşılık verdi. (Kana'daki düğünün tam bir anlatımı için Yuhanna 2:1-12'ye bakın).
İsa yeryüzündeyken Yahudi evlilik geleneklerini Tanrı'nın kiliseyle, yani "geliniyle" olan ilişkisinin güzel bir alegorisi olarak sık sık kullanmıştır. İsa, günahların bağışlanması için çarmıhta akıttığı kanıyla imanlıları satın almıştır (Elçilerin İşleri 20:28; 1. Korintliler 6:19-20; 11:25). Şu anda bizim için bir yer hazırlamaktadır (Yuhanna 14:3) ve gelecekte kimsenin bilmediği bir zamanda (Matta 24:36) bir boru sesi ve bir haykırışla gelini için geri dönecektir (1 Selanikliler 4:16-17). Mesih'te ölenler ve O'nda yaşayanlar cennete götürülecek, orada sonsuza dek Rab'le birlikte olacak (Vahiy 19:7) ve Kuzu'nun evlilik şölenine katılacaklardır (ayet 9).
English
Kutsal Kitap dönemindeki yaygın evlilik gelenekleri nelerdi?
