Vraag
Wat is het teleologische argument voor het bestaan van God?
Antwoord
Het woord teleologie is afgeleid van telos, hetgeen “doel” of “doelstelling” betekent. De gedachte is dat je een “doelsteller” nodig hebt om een doel te kunnen hebben, en dat het dus zo is dat wanneer we duidelijk zien dat iets bestemd is voor een doel, we mogen veronderstellen dat die dingen met een reden gemaakt zijn. Met andere woorden, als er een ontwerp is, is er ook een ontwerper. Zulke verbanden leggen we onbewust - misschien wel dagelijks. Het verschil tussen de Deltawerken in Zeeland en het waddengebied is duidelijk; het ene gebied is ontworpen, het andere niet. De Deltawerken zijn duidelijk door een intelligente denker – een ontwerper – tot stand gebracht, terwijl het waddengebied duidelijk ontstaan is door een eeuwenlang, steeds weer veranderend natuurlijk proces. Wanneer we op het strand lopen en in het zand een horloge zien liggen, denken we niet dat dat horloge daar gekomen is omdat het toevallig uit zichzelf ontstaan is na een eeuwenlang opwaaien van zand en invloeden van de natuur. Waarom niet? Omdat een horloge de duidelijke kenmerken van een ontwerp heeft – het heeft een doel, het draagt informatie aan ons over (namelijk, hoe laat het is), het is specifiek voor dit doel zeer complex etc. In geen enkel wetenschappelijk vakgebied wordt “ontwerp” gezien als iets willekeurigs; een ontwerp duidt altijd op een ontwerper, en hoe grootser het ontwerp is, hoe grootser de ontwerper moet zijn. Op basis van deze wetenschappelijke uitgangspunten moet het universum een ontwerper hebben die groter is dan het universum zelf, met andere woorden, een bovennatuurlijke ontwerper.
Het teleologische argument betrekt dit principe op het hele universum. Als een ontwerp betekent dat er een ontwerper is, en het universum de kenmerken van een ontwerp vertoont, dan is het universum dus ontworpen. Het is duidelijk dat elke levensvorm in de aardse geschiedenis zeer complex is, en is geweest. Een enkele streng DNA bevat net zoveel informatie als een deel van de Encyclopedia Britannica (zeg maar, de dikste encyclopedie ter wereld – elk van de 32 delen heeft zo’n 10.000 bladzijden). Het menselijke brein heeft een opslagcapaciteit van ongeveer 10 miljard gigabytes. Afgezien van de levende wezens op aarde lijkt ook het hele universum ingesteld te zijn op het leven. Er zijn letterlijk honderden voorwaarden vereist voor de mogelijkheid van leven op aarde – alles, van de massadichtheid van het universum tot aardbevingsactiviteit, moet zó afgestemd zijn dat het leven kan overleven. Dat dit alles willekeurig en toevallig zo zou kunnen zijn, is een kans van 1 op een letterlijk onvoorstelbare factor – vele malen groter dan het aantal atomaire deeltjes in het hele universum! Met zoveel ontwerp is het moeilijk te geloven dat wij niet meer dan een “ongelukje” zijn. De recente bekering van “top-atheïst/filosoof” Antony Flew was met name op dit argument gebaseerd.
Behalve Gods bestaan aantonen, laat het teleologische argument ook zien waar de evolutietheorie tekort schiet. De wetenschappelijke “Intelligent Design” (“Intelligent Ontwerp”) beweging past informatietheorieën toe op menselijk en dierlijk leven en laat zien dat “toeval” zelfs geen klein beetje de complexiteit van het leven kan verklaren. Zelfs eencellige bacteriën zitten zo gecompliceerd in elkaar dat ze zonder gelijktijdige onderlinge samenwerking van al hun “onderdelen”, niet zouden kunnen overleven. Dat betekent dat die onderdelen niet bij toeval tot stand gekomen kunnen zijn. Darwin zag al in dat dit (voor zijn theorie) ooit een probleem zou kunnen zijn door er zelfs alleen maar met het blote oog naar te kijken. Maar hij kon niet vermoeden dat zelfs eencellige wezentjes te gecompliceerd zijn om verklaard te kunnen worden zonder Schepper!
English
Wat is het teleologische argument voor het bestaan van God?
