Ερώτηση
Ποιος ήταν ο Βάαλ;
Απάντηση
Βάαλ ήταν το όνομα του υπέρτατου θεού που λατρεύονταν στην αρχαία Χαναάν και στη Φοινίκη. Η πρακτική της λατρείας του Βάαλ είχε διαποτίσει τη θρησκευτική ζωή του Ισραήλ στην εποχή των Κριτών (Κριτές 3:7), εξαπλώθηκε παντού κατά τη βασιλεία του Αχαάβ (Α΄ Βασιλέων 16:31-33) κι ακόμη επηρέασε τον Ιούδα (Β΄ Χρονικών 28:1-2). Η λέξη βάαλ σημαίνει «κύριος»· ο πληθυντικός είναι βααλείμ. Γενικώς, ο Βάαλ ήταν ο θεός της γονιμότητας, που πίστευαν πως καθιστούσε τη γη καρποφόρα κι έδινε παιδιά στους ανθρώπους. Διαφορετικές περιοχές λάτρευαν τον Βάαλ με διαφορετικούς τρόπους, κι έτσι αποδείχθηκε ότι ο Βάαλ ήταν ένας πολύ προσαρμόσιμος θεός. Σε διάφορα μέρη έδιναν έμφαση στη μια ή την άλλη ιδιότητά του κι έτσι αναπτύχθηκαν συγκεκριμένες «αποχρώσεις» βααλισμού. Βέελ-φεγώρ (Αριθμοί 25:3) και Βάαλ-βερίθ (Κριτές 8:33) είναι δύο παραδείγματα τέτοιων τοπικών θεοτήτων.
Σύμφωνα με τη μυθολογία των Χαναναίων, ο Βάαλ ήταν γιος του Ελ, του κύριου θεού, και της Ασερά, της θεάς της θάλασσας. Ο Βάαλ θεωρείτο ο δυνατότερος θεός, επισκίασε τον Ελ, που φαινόταν να είναι μάλλον αδύναμος και αναποτελεσματικός. Ο Βάαλ νίκησε τον Γιαμ, τον θεό της θάλασσας και τον Μοτ, τον θεό του κάτω κόσμου σε διάφορες μάχες. Οι αδελφές/σύζυγοι του Βάαλ ήταν η Αστορέθ, η θεά της γονιμότητας, που συνδεόταν με τ' αστέρια και η Ανάτ, η θεά της αγάπης και του πολέμου. Οι Χαναναίοι λάτρευαν τον Βάαλ ως τον θεό του ήλιου και τον θεό της καταιγίδας –απεικονίζεται συνήθως κρατώντας έναν κεραυνό- που νίκησε τους εχθρούς και παρήγαγε σοδειά. Τον λάτρευαν επίσης ως τον θεό της γονιμότητας που έδινε παιδιά. Η λατρεία του Βάαλ είχε τις ρίζες της στον αισθησιασμό και περιλάμβανε την ιερή πορνεία στους ναούς. Κάποιες φορές ο εξευμενισμός του Βάαλ απαιτούσε ανθρώπινη θυσία, συνήθως το πρωτότοκο εκείνου που πρόσφερε τη θυσία (Ιερεμίας 19:5). Οι ιερείς του Βάαλ έκαναν έκκληση στον θεό τους σε ξέφρενη τελετή με εκδηλώσεις δυνατών, εκστατικών κραυγών και πληγών που προκάλεσαν οι ίδιοι στους εαυτούς τους (Α΄ Βασιλέων 18:28).
Πριν εισέλθουν οι Εβραίοι στην υπεσχημένη γη, ο Κύριος ο Θεός τους προειδοποίησε να μη λατρεύσουν τους θεούς της Χαναάν (Δευτερονόμιο 6:14-15), αλλά ο Ισραήλ στράφηκε πραγματικά στην ειδωλολατρία. Κατά τη διάρκεια του Αχαάβ και της Ιεζάβελ, στο αποκορύφωμα της λατρείας του Βάαλ στον Ισραήλ, ο Θεός αντιμετώπισε ευθέως την ειδωλολατρία δια του προφήτη Ηλία. Πρώτον, ο Θεός έδειξε ότι Αυτός και όχι ο Βάαλ, έλεγχε τη βροχή, προκαλώντας ξηρασία για τρεισήμισι χρόνια (Α΄ Βασιλέων 17:1). Κατόπιν ο Ηλίας κάλεσε σε αναμέτρηση στο βουνό Κάρμηλος, για ν' αποδείξει μια για πάντα ποιος ήταν ο αληθινός Θεός. Όλη εκείνη την ημέρα, 450 προφήτες του Βάαλ έκαναν έκκληση στον θεό τους να στείλει φωτιά από τον Ουρανό –κάτι σίγουρα εύκολο για τον θεό των κεραυνών- αλλά δεν υπήρχε ούτε φωνή ούτε ακρόαση (Α΄ Βασιλέων 18:29). Κατόπιν, αφού οι προφήτες του Βάαλ παραιτήθηκαν, ο Ηλίας προσευχήθηκε μια απλή προσευχή και ο Θεός αμέσως απάντησε με φωτιά από τον Ουρανό. Η απόδειξη ήταν συντριπτική και ο λαός «έπεσε μπρούμυτα μπροστά τους, και είπαν: Ο Κύριος, αυτός είναι ο Θεός· ο Κύριος, αυτός είναι ο Θεός» (εδάφιο 39).
Στον Ματθαίο 12:27, ο Ιησούς καλεί τον Διάβολο «Βεελζεβούλ», συνδέοντας τον με τον Βέελ-ζεβούλ, μια θεότητα των Φιλισταίων (Β΄ Βασιλέων 1:2). Οι Βααλείμ της Παλαιάς Διαθήκης δεν ήταν τίποτα περισσότερο από δαιμόνια που παρίσταναν τους θεούς, έτσι που όλη η ειδωλολατρία είναι απολύτως λατρεία του Διαβόλου (Α΄ Κορινθίους 10:20).
English
Ποιος ήταν ο Βάαλ;
