Ερώτηση
Τι είναι ο υπερβατικός διαλογισμός;
Απάντηση
Ο υπερβατικός διαλογισμός είναι μια τεχνική για να φτάσει ο άνθρωπος στην εσωτερική ειρήνη και πνευματική ανανέωση, εστιάζοντας την προσοχή του σε μια μάντρα (κάποια ιερή έκφραση) που επαναλαμβάνει σιωπηλά. Καθώς ο νους «ηρεμεί», ο πιστός μπορεί να «υπερβεί» την σκέψη και να εισέλθει σε μια ήσυχη κατάσταση ευδαιμονίας και γαλήνης.
Η πρακτική τού υπερβατικού διαλογισμού έχει τις ρίζες της στον ινδουϊσμό. Προέρχεται από την Ινδία, όπου την δίδαξε ο γκουρού (ή μαχαρίσι) Μαχές Γιόγκι, με βάση την ερμηνεία τών ινδουιστικών βεδικών παραδόσεων. Ο μαχαρίσι άρχισε να διδάσκει την πρακτική στην δεκαετία τού 1950, και έκτοτε έχει καταστεί μία από τις πλέον ευρέως ερευνώμενες και εφαρμοζόμενες τεχνικές διαλογισμού. Επιστημονικές μελέτες, μεταξύ των οποίων και οι διεξαχθείσες από την Αμερικάνικη Καρκινική Εταιρεία, συμπέραναν ότι ο υπερβατικός διαλογισμός δεν έχει κανένα αποδεδειγμένο αποτέλεσμα πάνω στην αρρώστια. Πολλοί άνθρωποι, όμως, που εφαρμόζουν τον υπερβατικό διαλογισμό αναφέρουν αυξημένη χαλάρωση και καλύτερη αυτό-κατανόηση.
Αν και ο υπερβατικός διαλογισμός έχει χαρακτηριστεί τόσο θρησκευτικός όσο και μη θρησκευτικός, δεν μπορεί κανείς ν’ αρνηθεί τις ομοιότητες που υπάρχουν μεταξύ τής πρακτικής τού υπερβατικού διαλογισμού και της πρακτικής τής ιεροτελεστίας μιας θρησκευτικής προσευχής. Η βασική στάση στον υπερβατικό διαλογισμό είναι το κάθισμα για 15-20 λεπτά με μάτια κλειστά, επαναλαμβάνοντας μια μάντρα ή έναν απλό ήχο για να καθαρίσει ο νους από σκέψεις. Όταν την συγκρίνουμε με μουσουλμανικές προσευχές, που τηρούν μια προβλεπόμενη στάση και περιλαμβάνουν λεκτική επανάληψη, ή με τις προσευχές που εφαρμόζονται από μερικούς χριστιανούς, οι οποίες μπορεί να περιέχουν μια επαναλαμβανόμενη λέξη ή φράση, και την προσταγή να γονατίσουν ή να πάρουν μια συγκεκριμένη στάση, οι ομοιότητες είναι προφανείς. Ο υπερβατικός διαλογισμός έχει χαρακτηριστεί ως θρησκευτικός ένεκα των ομοιοτήτων του με τις θρησκευτικές προσευχές και την προφανή έλξη του προς κάτι μεγαλύτερο από τον εαυτό μας για θεραπεία. Από την άλλη πλευρά, στον χριστιανισμό ή στο Ισλάμ, το θέμα τής προσευχής είναι ένα θεϊκό Πνεύμα και συχνά περιέχει αίτημα, αλλά η πρακτική τού υπερβατικού διαλογισμού καθαρίζει τον νου και δεν απευθύνεται σε κάποιον θεό, και αυτό εξηγεί κατά μέρος γιατί η πρακτική χαρακτηρίζεται ως μη θρησκευτική.
Είναι ασαφές τι πραγματικά συμβαίνει στο σώμα και τον νου κατά την διάρκεια τού υπερβατικού διαλογισμού. Η έρευνα συνεχίζεται αλλά μέχρι τώρα υπάρχει μόνο βιωματική μαρτυρία για τα οφέλη τού υπερβατικού διαλογισμού. Δεν λέμε μ’ αυτό πως ο υπερβατικός διαλογισμός δεν φέρνει αποτελέσματα, αλλά ότι η Δυτική ιατρική δεν έχει τον τρόπο να τα αξιολογήσει. Ο υπερβατικός διαλογισμός είναι από την φύση του μια πνευματική πρακτική και εξαρτάται από τον μεταφυσικό κόσμο. Η επιστημονική μέθοδος εξαρτάται από τον φυσικό κόσμο, και δεν αποτελεί έκπληξη ότι είναι αναποτελεσματική στην μελέτη τού μεταφυσικού ή υπερφυσικού κόσμου.
Η Αγία Γραφή δεν έχει τίποτα να πει για τον υπερβατικό διαλογισμό καθ’ εαυτόν, αλλά λέει πράγματα για τον νου, που μας βοηθούν ν’ αποφασίσουμε αν πρέπει ή όχι να τον εφαρμόζουμε. Η Αγία Γραφή είναι ξεκάθαρη σχετικά με το τι μπορούμε να διαλογιζόμαστε: όχι μια λέξη ή φράση που δεν έχει νόημα αλλά τον λόγο τού Θεού. Ο άνθρωπος που «στον νόμο τού Κυρίου είναι το θέλημά του, και στον νόμο του μελετάει ημέρα και νύχτα» είναι μακάριος (Ψαλμός 1:2). Η ειρήνη είναι ένα στοιχείο τού καρπού τού Πνεύματος (Γαλάτας 5:22). Δεν βρίσκει κάποιος ειρήνη αδειάζοντας τον νου του αλλά γεμίζοντας τον με τον λόγο τού Θεού.
Οδηγεί σε θάνατο το να φρονεί κάποιος τα αμαρτωλά πράγματα, αλλά όταν ο νους γεμίζει με το φρόνημα τού Πνεύματος, το αποτέλεσμα είναι ζωή και ειρήνη (Ρωμαίους 8:5-6). Εκείνοι που εφαρμόζουν τον υπερβατικό διαλογισμό θέτουν τον νου τους στον δικό τους πνεύμα, κοιτάζοντας μέσα τους με σκοπό να υπερβούν τον εαυτό τους και δεν αποβλέπουν στο Πνεύμα τού Θεού. Η προειδοποίηση να μην γεμίζουμε τον νου μας με το σαρκικό φρόνημα δεν σημαίνει ότι το σώμα είναι κακό ή οι κάποιες σκέψεις περί τον εαυτό μας είναι καθ’ εαυτές κακές. Η Αγία Γραφή μάς προειδοποιεί απλώς ότι η ανθρώπινη σάρκα είναι κενή, με την έννοια πως είναι ανίκανη να μας δώσει ζωή. Ο άνθρωπος που ψάχνει τον νου του —ή αδειάζει τον νου του από κάθε σκέψη— μπορεί να καταλήξει σε απάθεια ή προσωρινή διαφυγή από την πραγματικότητα, αλλά ο υπερβατικός διαλογισμός δεν φέρνει και δεν μπορεί να φέρει αληθινή ειρήνη. Στρέφεται στο πνεύμα τού ανθρώπινου δημιουργήματος και στην Δημιουργία, που είναι από την φύση τους περιορισμένα σε δύναμη. Μόνον το ζωοποιό, δυναμικό Πνεύμα τού Χριστού, του Δημιουργού, μπορεί να δημιουργήσει μέσα μας αληθινή ειρήνη, χαρά, υγεία και ζωή.
English
Τι είναι ο υπερβατικός διαλογισμός;
