Ερώτηση
Τι είναι το συνοπτικό πρόβλημα;
Απάντηση
Όταν συγκριθούν τα πρώτα τρία ευαγγέλια – του Ματθαίου, του Μάρκου και του Λουκά – φαίνεται ξεκάθαρα πως οι διηγήσεις μοιάζουν πολύ μεταξύ τους όσον αφορά το περιεχόμενο και την έκφραση. Γι’ αυτό το λόγο τα ευαγγέλια αυτά λέγονται συνοπτικά. Η λέξη συνοπτικός σημαίνει να «κοιτάζουμε μαζί μια θέα». Οι ομοιότητες έκαναν κάποιους να σκεφτούν πως ίσως οι συγγραφείς αντλούσαν τις πηγές τους από κάποιο πρώιμο έργο που περιέγραφε την γέννηση, τη ζωή, το λειτούργημα, το θάνατο και την ανάσταση του Χριστού. Η κριτική κατά των ευαγγελιστών διατείνεται πως αντέγραφαν ο ένας από τον άλλον ή πως χρησιμοποιούσαν ένα υποθετικό κείμενο με το όνομα «Q» (το πρώτο γράμμα της γερμανικής λέξης quelle που σημαίνει «πηγή»).
Υπάρχει κάποια απόδειξη για την ύπαρξη του εγγράφου «Q»; Όχι, δεν υπάρχει. Ποτέ δεν ανακαλύφτηκε τμήμα ή κομμάτι από τέτοιο έγγραφο. Ούτε ένας από τους πρώιμους χριστιανικούς πατέρες δεν αναφέρει στο έργο του κάποια «πηγή» των ευαγγελίων. Το έγγραφο «Q» είναι ευφύημα των φιλελεύθερων επιστημόνων που αρνούνται να δεχτούν πως η Βίβλος είναι Θεόπνευστη και που πιστεύουν πως οι Γραφές δεν είναι τίποτε άλλο από ένα λογοτεχνικό έργο το οποίο μπορεί να γίνει αντικείμενο κριτικής όπως κάθε άλλο βιβλίο. Αλλά οφείλουμε να επισημάνουμε άλλη μια φορά πως δεν υπάρχει κανένα αποδεικτικό στοιχείο, ούτε Βιβλικό, ούτε θεολογικό, ούτε ιστορικό, για ένα τέτοιο έγγραφο – πηγή των ευαγγελίων.
Όμως αν ο Ματθαίος, ο Μάρκος και ο Λουκάς δεν χρησιμοποιούν ένα τέτοιο έγγραφο γιατί υπάρχουν τόσες ομοιότητες μεταξύ των ευαγγελίων που έχουν συγγράψει; Υπάρχουν κάμποσες πιθανές εξηγήσεις. Είναι δυνατόν κάποιο από τα ευαγγέλια μιας και γράφτηκε πρώτο να αποτέλεσε πρότυπο για τους υπόλοιπους αποστόλους. Το να μιμείται ο ένας ευαγγελιστής τον άλλον δεν αποτελεί πρόβλημα ο Λουκάς μάλιστα γράφει στο ευαγγέλιό του (1:1-4): «επειδη περ πολλοι επεχειρησαν αναταξασθαι διηγησιν περι των πεπληροφορημενων εν ημιν πραγματων καθως παρεδοσαν ημιν οι απ αρχης αυτοπται και υπηρεται γενομενοι του λογου εδοξεν καμοι παρηκολουθηκοτι ανωθεν πασιν ακριβως καθεξης σοι γραψαι κρατιστε θεοφιλε ινα επιγνως περι ων κατηχηθης λογων την ασφαλειαν».
Εν τέλει η εξήγηση για την μεγάλη ομοιότητα μεταξύ των συνοπτικών ευαγγελίων είναι πως εμπνέονται από την ίδια πηγή, έχοντας υπόψη το Άγιο Πνεύμα, και έχουν γραφτεί από ανθρώπους που ήταν μάρτυρες των ίδιων γεγονότων ή που κάποιος τους τα διηγήθηκε. Το ευαγγέλιο του Ματθαίου μάλλον ήταν πρώτο και γράφτηκε από τον απόστολο Ματθαίο, έναν από τους 12 μαθητές του Ιησού που Τον ακολούθησαν και αποστάλθηκαν από Αυτόν να κηρύττουν στα έθνη. Το ευαγγέλιο του Μάρκου γράφτηκε από τον Ιωάννη Μάρκο, συνεργάτη του απόστολου Πέτρου που ήταν επίσης ένας από τους 12 μαθητές του Χριστού. Το ευαγγέλιο του Λουκά είναι γραμμένο από τον Λουκά συνεργάτη του απόστολου Παύλου. Γιατί να μην μοιάζουν οι διηγήσεις τους; Τα ευαγγέλια είναι εμπνευσμένα από το Άγιο Πνεύμα και είναι λογικό να διέπονται από ενότητα και αντιστοιχία.
English
Τι είναι το συνοπτικό πρόβλημα;
