Ερώτηση
«Τι αναφέρει η Αγία Γραφή περί άγχους;»
Απάντηση
Το λεξικό ορίζει το άγχος ως «φυσική, διανοητική ή συναισθηματική καταπόνηση ή ένταση». Μερικό άγχος είναι αναγκαίο και ακόμη καλό — όπως η φυσική καταπόνηση που υφίστανται οι μύες μας προκειμένου να τους καταστήσουμε περισσότερο δυνατούς. Αλλά όταν μιλάμε για το «άγχος», αναφερόμαστε συνήθως στην υπερβολική ή αρνητική διανοητική ή συναισθηματική καταπόνηση ή ένταση. Ενώ η λέξη «άγχος» δεν αναφέρεται συγκεκριμένα στην Αγία Γραφή, οι Γραφές κάνουν λόγο για καταστάσεις, όπως η αναστάτωση, η ανησυχία και οι σκοτούρες —πράγματα που τα συνδέουμε συχνά με το άγχος— και μας δίνει ξεκάθαρες απαντήσεις για το πώς πρέπει να τα αντιμετωπίζουμε.
Όλοι οι άνθρωποι υποφέρουν από άγχος κάποτε. Το πώς το αντιμετωπίζουμε με φυσικό τρόπο εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το ποιοι είμαστε. Για κάποιους, το συναισθηματικό άγχος προκαλεί σωματική ασθένεια. Άλλοι μπορεί να γίνουν υπέρ-παραγωγικοί. Από την άλλη πλευρά, μερικοί άνθρωποι σε κατάσταση άγχους δεν μπορούν να λειτουργήσουν διανοητικά και συναισθηματικά. Και φυσικά υπάρχει μια ποικιλία διαφορετικών ανταποκρίσεων. Το άγχος αποτελεί μια κοινή ανθρώπινη εμπειρία, ιδιαιτέρως σ’ έναν κόσμο όπου οι απαιτήσεις για τον χρόνο και την προσοχή μας φαίνεται να μην τελειώνουν ποτέ. Το επάγγελμά μας, η υγεία, η οικογένεια, οι φίλοι, ακόμη και οι δραστηριότητες της διακονίας μπορούν να μας καταβάλουν. Η τέλεια λύση για το άγχος είναι να παραδώσουμε την ζωή μας στον Θεό και να επιζητούμε την σοφία Του αναφορικά με τις προτεραιότητες και την ενδυνάμωσή Του για να κάνουμε τα πράγματα που Εκείνος μας καλεί. Δίνει πάντοτε αρκετά· έτσι, δεν χρειάζεται να μας νικάει το άγχος.
Μία κοινή αιτία άγχους είναι τα οικονομικά. Αγχωνόμαστε για τα χρήματα διότι φαίνεται πως ποτέ δεν αισθανόμαστε ότι έχουμε αρκετά. Ανησυχούμε για το αν θα καταφέρουμε να πληρώσουμε τους λογαριασμούς μας, όπου πολλοί ίσα που τα βγάζουμε πέρα. Ή, μας καταστρέφει ο υλισμός και ως συνέπεια αγχωνόμαστε να διατηρήσουμε τον τρόπο ζωής μας. Κάποιοι αγχώνονται για τα οικονομικά διότι δεν εμπιστεύονται τον Θεό πως θα τους προμηθεύσει τις βασικές αναγκαιότητες της ζωής. Αλλά ο Ιησούς είπε, «Γι’ αυτό, σας λέω: Μη μεριμνάτε για τη ζωή σας, τι να φάτε και τι να πιείτε· ούτε για το σώμα σας τι να ντυθείτε. Δεν είναι η ζωή πολυτιμότερη από την τροφή, και το σώμα από το ένδυμα;… Αλλά, ποιος από σας, μεριμνώντας, μπορεί να προσθέσει έναν πήχη στο ανάστημά του;» (Ματθαίος 6:25, 27). Είναι αλήθεια ότι έχουμε κληθεί να είμαστε καλοί οικονόμοι των χρημάτων και να προνοούμε για τις οικογένειές μας (Α΄ Τιμόθεον 5:8), αλλά δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι ο Θεός είναι ουσιαστικά ο προμηθεύων. Αν είμαστε δικοί Του, δεν χρειάζεται να φοβόμαστε ότι θα μας εγκαταλείψει. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν εκείνοι που το άγχος τους περί τα οικονομικά προκαλείται μάλλον από υλιστική πλεονεξία παρά από πραγματική ανάγκη. Ο υλισμός οδηγεί αναπόφευκτα σε άγχος διότι όταν επιδιώκουμε ν’ αποκτήσουμε τα πλούτη τού κόσμου, γινόμαστε θύμα τής «απάτης τού πλούτου» (Μάρκος 4:19), το ψέμα πως τέτοια πράγματα ανακουφίζουν το άγχος και οδηγούν στην ευτυχία, την ικανοποίηση και την χαρά. Δεν το κάνουν.
Μπορεί, επίσης, να αγχωθούμε όταν αντιμετωπίζουμε μια κακουχία ή δοκιμασία. Η περικοπή Ιακώβου 1:2-4 μας συμβουλεύει, «Κάθε χαρά θεωρήστε, αδελφοί μου, όταν περιπέσετε σε διάφορους πειρασμούς, γνωρίζοντας ότι η δοκιμασία τής πίστης σας εργάζεται υπομονή· η δε υπομονή ας έχει τέλειο έργο, για να είστε τέλειοι και ολόκληροι, χωρίς να είστε σε τίποτε ελλιπείς.» Όταν αντιμετωπίζουμε κακουχίες, μπορούμε να ενδώσουμε στο άγχος ή μπορούμε να τις δούμε ως ένα μέσο δια του οποίου ο Θεός μπορεί να δυναμώσει την πίστη μας και να διαπλάσει τον χαρακτήρα μας (Ρωμαίους 5:3-5, 8:28-29). Όταν ανακατευθύνουμε την ματιά μας στον Θεό, βρίσκουμε ανάπαυση στις λύπες μας και δύναμη ν’ αντέξουμε (Β΄ Κορινθίους 1:3-4, 12:9-10).
Ασχέτως του τύπου τού άγχους στην ζωή μας, το σημείο εκκίνησης για την αντιμετώπισή του είναι ο Ιησούς Χριστός. Ο Ιησούς μάς προσφέρει μεγάλη ενθάρρυνση στον Ιωάννη 14:1: «Ας μη ταράζεται η καρδιά σας· πιστεύετε στον Θεό, και σε μένα πιστεύετε». Τον έχουμε ανάγκη απελπιστικά στην ζωή μας. Τον χρειαζόμαστε διότι είναι ο μόνος που μπορεί να μας δώσει την δύναμη ν’ αντιμετωπίσουμε τις ταλαιπωρίες στην ζωή μας. Η πίστη μας σ’ Αυτόν δεν σημαίνει ότι θα έχουμε μια ζωή απαλλαγμένη από προβλήματα ή ότι δεν θα αισθανόμαστε νικημένοι από το άγχος στην ζωή μας. Σημαίνει απλά ότι η ζωή χωρίς τον Ιησού Χριστό καθιστά την αντιμετώπιση τού άγχους ένα αδύνατο και συχνά εξουθενωτικό γεγονός.
Η πίστη οδηγεί στην εμπιστοσύνη. Η περικοπή Παροιμίες 3:5-6 μας λέει, «Έλπιζε στον Κύριο με όλη σου την καρδιά, και μην επιστηρίζεσαι στη σύνεσή σου· σε όλους τους δρόμους σου γνώριζε αυτόν, κι αυτός θα διευθύνει τα βήματά σου». Επιστηρίζομαι στη «σύνεσή μου» σημαίνει συχνά ότι υιοθετώ τους τρόπους τού κόσμου για την ανακούφιση από το άγχος — όπως είναι τα οινοπνευματώδη ποτά ή οι εξαρτησιογόνες ουσίες ή η απερίσκεπτη διασκέδαση. Καλούμαστε, αντιθέτως, να εμπιστευόμαστε τον λόγο Του ως τον υπέρτατο οδηγό για μια ζωή με μειωμένο άγχος. Ο Δαβίδ λέει, «Εκζήτησα τον Κύριο, και με εισάκουσε, και από όλους τους φόβους μου με ελευθέρωσε» (Ψαλμός 34:4). Ο Δαβίδ γνώριζε πως εκζητώντας τον Κύριο και επικοινωνώντας τις ταλαιπωρίες του μαζί Του, ίσως εύρισκε εύνοια σ’ Αυτόν. Ο Κύριος με την σειρά Του απάντησε και τον ηρέμησε.
Ίσως καμία άλλη βιβλική περικοπή αποδίδει καλύτερα τον τρόπο αντιμετώπισης του άγχους από την Φιλιππησίους 4:6-7: «Μη μεριμνάτε για τίποτε· αλλά, σε κάθε τι, τα ζητήματά σας ας γνωρίζονται στον Θεό με ευχαριστία διαμέσου τής προσευχής και της δέησης. Και η ειρήνη τού Θεού, που υπερέχει κάθε νου, θα διαφυλάξει τις καρδιές σας και τα διανοήματά σας διαμέσου τού Ιησού Χριστού». Ο Κύριος μάς λέει να μη μεριμνάμε για τίποτα αλλά να παραδίδουμε τα πάντα σ’ Αυτόν με προσευχή. Φέρνοντας καθημερινά τα βάρη και τις έγνοιες μας στο άγιο και δίκαιο Θεό, μετριάζεται ή εξαλείφεται το άγχος στην ζωή μας. Ο Ψαλμός 55:22 μας λέει να ρίξουμε το φορτίο μας στον Κύριο διότι Αυτός θα μας κρατήσει και ποτέ δεν θα μας απογοητεύσει (δες επίσης Α΄ Πέτρου 5:6-7). Ο Ιησούς Χριστός προσφέρει ειρήνη αν πάμε σ’ Αυτόν με τις στενοχώριες και τις έγνοιες μας. «Ειρήνη αφήνω σε σας, ειρήνη τη δική μου δίνω σε σας· όχι όπως δίνει ο κόσμος, σας δίνω εγώ. Ας μη ταράζεται η καρδιά σας μήτε να δειλιάζει.» (Ιωάννης 14:27).
Το άγχος όλων των ειδών αποτελεί ένα φυσικό τμήμα τής ζωής (Ιώβ 5:7, 14:1, Α΄ Πέτρου 4:12, Α΄ Κορινθίους 10:13). Αλλά το πώς το αντιμετωπίζουμε εξαρτάται από μας. Αν επιλέξουμε να δοκιμάσουμε με τις δικές μας δυνάμεις, δεν θα βρούμε διαρκή ανακούφιση. Ο μόνος τρόπος που μπορούμε σταθερά και επιτυχώς ν’ αντιμετωπίσουμε το άγχος είναι με τον Ιησού Χριστό. Πρώτον, πρέπει να πιστέψουμε σ’ Αυτόν. Δεύτερον, είναι ανάγκη να Τον εμπιστευόμαστε και να Τον υπακούμε. Πρέπει να Τον εμπιστευόμαστε να κάνει αυτό που είναι σωστό, διότι οι δικοί Του τρόποι είναι πάντοτε οι καλύτεροι για μας. Η ανυπακοή και η αμαρτία μπορούν να παράγουν άγχος και μας αποκόπτουν από την μόνη πηγή ειρήνης και χαράς. Υπακούοντας τις εντολές Του θερίζουμε τις ευλογίες της αληθινής ικανοποίησης από τον Θεό τής αγάπης. Τελικά, είναι ανάγκη να επιζητούμε καθημερινά την ειρήνη Του, γεμίζοντας τον νου μας με τον λόγο Του, αναθέτοντας σ’ Αυτόν με προσευχή όλα τα ζητήματα, και καθήμενοι στα πόδια Του με δέος και ευλάβεια. Μπορούμε να διαχειριστούμε το άγχος στην ζωή μας μόνον με την χάρη, το έλεος και την αγάπη Του.
English
«Τι αναφέρει η Αγία Γραφή περί άγχους;»
