Ερώτηση
Τι είναι ο πνευματικός πατέρας;
Απάντηση
Η φράση "πνευματικός πατέρας" δεν υπάρχει στη Βίβλο. Υπάρχουν χωρία που υπονοούν μια μορφή πνευματικής πατρότητας μεταξύ ατόμων και πάνω από εκκλησίες. Ο Πέτρος αποκάλεσε τον Μάρκο "γιο μου" (Α΄ Πέτρου 5:13). Ο Παύλος αναφέρεται στον Τιμόθεο ως "γνήσιο παιδί στην πίστη", υποδηλώνοντας έτσι τη στενή του σχέση με τον Τιμόθεο (Α΄ Τιμόθεον 1:2). Σε άλλο σημείο των επιστολών του Παύλου, αναφέρεται στον Ονήσιμο ως γιο του, υποδεικνύοντας ότι ήταν πνευματικός πατέρας για τον πρώην δούλο (Φιλήμων 1:10).
Οι απόστολοι υπονοούν επίσης ότι είναι "πνευματικοί πατέρες" σε σχέση με τις διάφορες κοινότητες. Ο απόστολος Ιωάννης αναφέρθηκε στα μέλη μιας εκκλησίας που ποίμαινε ως παιδιά του (Α΄ Ιωάννου 2:1, 12-13). Η σχέση του Παύλου με την εκκλησία της Κορίνθου παρομοιάζεται με εκείνη του πατέρα προς τα παιδιά του (Β΄ Κορινθίους 12:14-15). Σε άλλο σημείο, ο Παύλος γράφει: "Αυτά δεν τα γράφω για να σας κάνω να ντραπείτε, αλλά σας νουθετώ, ως παιδιά μου αγαπητά. Επειδή, αν έχετε μύριους παιδαγωγούς εν Χριστώ, δεν έχετε όμως πολλούς πατέρες· δεδομένου ότι εγώ σας γέννησα εν Χριστώ Ιησού διαμέσου τού ευαγγελίου" (Α΄ Κορινθίους 4:14-15). Σε κάθε περίπτωση, θα μπορούσε να συμβαίνει πως αυτοί οι απόστολοι είχαν οδηγήσει τα "πνευματικά τους παιδιά" στην πίστη στον Χριστό. Ακόμη και αν δεν το είχαν κάνει, οι απόστολοι αγαπούσαν, προστάτευαν και καθοδηγούσαν όσους βρίσκονταν υπό την πνευματική τους φροντίδα, όπως ένας πατέρας τα δικά του παιδιά. Σημειώνουμε ότι, παρόλο που ο Παύλος αποκαλεί τον Τιμόθεο "παιδί του στην πίστη", κανένας πουθενά από τους αποστόλους δεν αποκαλείται "πατέρας" από άλλους πιστούς.
Ο όρος "πατέρας" χρησιμοποιείται από τους ρωμαιοκαθολικούς για να χαρακτηρίσει τους ιερείς, και τον Πάπα, του οποίου ο τίτλος σημαίνει "πατέρας". Ακριβώς όπως ένας πατέρας εργάζεται για να αναθρέψει τα παιδιά του μέχρι την ωριμότητα, έτσι και οι ρωμαιοκαθολικοί ιερείς ισχυρίζονται ότι το έργο τους ως πνευματικοί πατέρες είναι να αναθρέψουν τις κοινότητές τους μέχρι την πνευματική ωριμότητα. Παρομοιάζουν το έργο τους ως πνευματικοί πατέρες με εκείνο των φυσικών πατέρων, ισχυριζόμενοι ότι πλένουν τα παιδιά κατά τη γέννησή τους με το βάπτισμα των βρεφών, τα τρέφουν με τη Θεία Ευχαριστία και τα καθοδηγούν ερμηνεύοντας τη Βίβλο. Οι ρωμαιοκαθολικοί χρησιμοποιούν εδάφια όπως το Α΄ Κορινθίους 4:14-15 και το Β΄ Κορινθίους 12:14-15 ως υποστήριξη για το ότι οι ιερείς τους αποκαλούνται "πατέρες", αλλά πουθενά στη Γραφή οι επίσκοποι ή ποιμένες δεν αποκαλούνται πνευματικοί πατέρες. Αντίθετα, ονομάζονται ποιμένες (Ιωάννης 21:15-17, Α΄ Πέτρου 5:1-3). Όπως ο Ιησούς είναι ο καλός ποιμένας (Ιωάννης 10:11), έτσι και οι ποιμένες πρέπει να ποιμαίνουν το ποίμνιο των πιστών που τους εμπιστεύεται ο Χριστός (Α΄ Πέτρου 5:2).
Η ιδέα του πνευματικού πατέρα χρησιμοποιείται συχνά γενικότερα για κάθε χριστιανό άνδρα που διδάσκει ή καθοδηγεί έναν νεότερο χριστιανό στην πίστη. Ο Ιησούς έδωσε την εντολή στους μαθητές Του να "κάνουν μαθητές", πράγμα που συνεπάγεται τη δημιουργία πνευματικών σχέσεων που κατά κάποιο τρόπο μοιάζουν με τις σχέσεις πατέρα/γιου και μητέρας/κόρης (Ματθαίος 28:19). Στην επιστολή του Παύλου προς τον Τίτο, αναλύει πώς οι μεγαλύτερες γυναίκες πρέπει να διδάσκουν τις νεότερες χριστιανές στην πίστη (Τίτος 2:4).
Ως πνευματικός πατέρας του Τιμόθεου, ο Παύλος δίδασκε τη διδασκαλία και την πρότυπη χριστιανική ζωή στο νεαρό φίλο του, παίρνοντάς τον μαζί του σε ιεραποστολικά ταξίδια (Β΄ Τιμόθεον 1:13, Πράξεις 16:1-3, Β΄ Κορινθίους 1:19). Μετά από λίγο, ο Τιμόθεος ανέλαβε ο ίδιος ηγετικό ρόλο και με τη σειρά του καθοδηγούσε άλλους πιστούς σε μια σχέση τύπου "πνευματικού πατέρα" (Α΄ Θεσσαλονικείς 3:2, Α΄ Τιμόθεον 4:11-16).
Στον Ματθαίο 23, ο Ιησούς απαγορεύει τη χρήση του τίτλου "πατέρα" ως ένδειξη ανωτερότητας: "Και πατέρα σας μην ονομάσετε επάνω στη γη· επειδή, ένας είναι ο Πατέρας σας, αυτός που είναι τους ουρανούς" (στίχος 9). Στο ίδιο πλαίσιο, ο Ιησούς απαγορεύει επίσης τους τίτλους ραβί ("δάσκαλος") και δάσκαλος. Ο John MacArthur σχολιάζει: "Εδώ ο Ιησούς καταδικάζει την υπερηφάνεια και την προσποίηση, όχι τους τίτλους καθαυτούς. . . Ο Χριστός απλώς απαγορεύει τη χρήση τέτοιων ονομάτων ως πνευματικών τίτλων ή με μια επιδεικτική έννοια που προσδίδει αδικαιολόγητη πνευματική εξουσία σε ένα ανθρώπινο ον, σαν να ήταν αυτός η πηγή της αλήθειας και όχι ο Θεός" (The MacArthur Study Bible).
English
Τι είναι ο πνευματικός πατέρας;
