Ερώτηση
Γιατί υπάρχουν τόσο πολλοί αθεϊστές;
Απάντηση
Πριν συζητήσουμε περί αθεϊσμού χρειάζεται να δώσουμε τον ορισμό του. Σύμφωνα με μια επίσημη αθεϊστική ιστοσελίδα, οι αθεϊστές αυτοπροσδιορίζονται ως εξής: «Αθεϊσμός δεν είναι η δυσπιστία στους θεούς ή η άρνηση τών θεών· είναι η έλλειψη πίστης στους θεούς.» Αυτοί που αυτοπροσδιορίζονται ως αθεϊστές προτιμούν να τονίζουν την έλλειψη πίστης τους παρά την άρνηση να πιστέψουν. Θεωρούν πως ο αθεϊσμός είναι ανώτερος διανοητικά από την πίστη στον Θεό. Αυτός ο ορισμός, όμως, συγκρούεται με την βιβλική κοσμοθεωρία, η οποία δηλώνει, «Ο άφρονας είπε στην καρδιά του: Δεν υπάρχει Θεός...» (Ψαλμός 14:1, 53:1). Καθώς οι αθεϊστές μπορούν να συμφωνήσουν με τους ανθρώπους τής πίστης πως κάθε άνθρωπος έχει την ελευθερία επιλογής αυτών που θεωρεί ή πιστεύει, θα ορίσουμε τον αθεϊσμό εδώ ως την επιλογή τής απιστίας σε οιοδήποτε είδος υπερβατικής Υπαρξης στην οποία το ανθρώπινο γένος είναι υπόλογο.
Οι στατιστικές δείχνουν ότι ο αθεϊσμός βαίνει ανερχόμενος σε χώρες που ιστορικά άσκησαν δυνατή χριστιανική επιρροή. Οι στατιστικές περιλαμβάνουν εκείνους που ανατράφηκαν σε άθεες οικογένειες, αλλά δείχνουν επίσης μια ανησυχητική αύξηση μεταξύ αυτών που κάποτε είχαν μια μορφή θρησκευτικής πίστης. Όταν ακούμε ότι μια εξέχουσα προσωπικότητα του χριστιανισμού αποκήρυξε την πίστη που ισχυριζόταν πως είχε, μένουμε με την απορία, «γιατί;». Γιατί τόσο πολλοί άνθρωποι παύουν να πιστεύουν στον Θεό όταν το έργο των χεριών Του φαίνεται παντού (Ψαλμός 19:1, 97:6, Ρωμαίους 1:20); Κάθε κουλτούρα πάνω στην γη αναγνωρίζει κάποια μορφή θεότητας, έτσι, γιατί υπάρχουν τόσο πολλοί άνθρωποι που ισχυρίζονται ότι δεν πιστεύουν καθόλου σε κανένα θεό;
Υπάρχουν πολλοί λόγοι που οι άνθρωποι αυτοπροσδιορίζονται ως αθεϊστές. Ο πρώτος είναι η άγνοια. Ενεκα έλλειψης γνώσης μπορεί κάποιος να συμπεράνει πως δεν υπάρχει τίποτα πέραν αυτού του σύμπαντος και της εμπειρίας του σ’ αυτό. Καθώς είναι πολλά αυτά που δεν γνωρίζουμε, η άγνοια συχνά επινοεί ιδέες για να γεμίσει τα κενά. Αυτό καταλήγει είτε σε ψευδείς θρησκείες είτε στον αθεϊσμό. Ανεπαρκείς πληροφορίες περί Θεού αλλοιώνονται συχνά από μυθολογικές ή θρησκευτικές δεισιδαιμονίες στον βαθμό που κάθε τι υπερφυσικό ν’ ακούγεται σαν παραμύθι. Εκτεθειμένοι σ’ ένα συνονθύλευμα συγκεχυμένων ισχυρισμών, μερικοί άνθρωποι αποφαίνονται πως δεν υπάρχει αλήθεια σ’ αυτούς και πετούν το μωρό μαζί με το νερό τής μπανιέρας.
Η απογοήτευση είναι ένας άλλος λόγος που κάποιοι γίνονται αθεϊστές. Με βάση κάποιες αρνητικές εμπειρίες, όπως μια αναπάντητη προσευχή ή την υποκριτική συμπεριφορά άλλων, μπορεί κάποιος να συμπεράνει ότι δεν υπάρχει Θεός. Η ανταπόκριση αυτή τροφοδοτείται συχνά από οργή ή τραύμα. Οι άνθρωποι αυτοί συμπεραίνουν πως αν υπήρχε ο Θεός θ’ ανταποκρινόταν με τρόπους που αυτοί θα μπορούσαν ν’ αντιληφθούν ή συμφωνήσουν. Αφού δεν ανταποκρίθηκε ο Θεός με τον τρόπο που εκείνοι ήθελαν, συμπεραίνουν ότι δεν πρέπει να υπάρχει. Σκοντάφτουν, ενδεχομένως, πάνω σε πολύπλοκες ιδέες όπως η κόλαση, οι γενοκτονίες τής Παλαιάς Διαθήκης, ή η αιωνιότητα, και συμπεραίνουν ότι ο Θεός τής Αγίας Γραφής προκαλεί πολλή σύγχυση ώστε να είναι πραγματικός. Η απογοήτευση εξωθεί μάλλον τους ανθρώπους να βρουν ανακούφιση σε ό,τι είναι ορατό και γνωστό παρά σε μια αόρατη θεότητα. Για ν’ αποφύγουν την πιθανότητα περισσότερης απογοήτευσης, εγκαταλείπουν κάθε προσπάθεια πίστης και βρίσκουν κάποιο μέτρο ανακούφισης στην επιλογή ότι ο Θεός, απλώς δεν υπάρχει.
Στενά συνδεδεμένοι με τους απογοητευμένους είναι εκείνοι που αποκαλούν τον εαυτό τους «αθεϊστή», ενώ στην πραγματικότητα είναι αντίθεοι. Αθεϊστής είναι μια ετικέτα πίσω από την οποία κρύβονται κάποιοι για να αποκρύψουν το βαθύ μίσος τους εναντίον τού Θεού. Συχνά, ένεκα κάποιου παιδικού τραύματος ή κακοποίησης στο όνομα τής θρησκείας, οι άνθρωποι αυτοί κατατρώγονται από αντιπάθεια απέναντι σε κάθε θρησκευτικό πράγμα. Ο μόνος τρόπος που μπορούν να εκδικηθούν τον Θεό που Τον θεωρούν σκληρό είναι να Τον αρνηθούν έντονα. Γεγονότα τού παρελθόντος έχουν αφήσει πληγές τόσο βαθιές, ώστε είναι ευκολότερο ν’ αρνηθούν την πραγματικότητα τού Θεού παρά να παραδεχτούν ότι Τον μισούν. Οι αληθινοί αθεϊστές δεν θα περιλάμβαναν αυτήν την ομάδα στους αριθμούς τους, καθώς αναγνωρίζουν πως το να είσαι οργισμένος με τον Θεό σημαίνει πως αναγνωρίζεις την ύπαρξή Του. Αλλά πολλοί άνθρωποι στην πραγματικότητα αποκαλούν τον εαυτό τους αθεϊστή ενώ ταυτόχρονα εκφράζουν έντονη οργή απέναντι σ’ έναν Θεό Τού οποίου την ύπαρξη αρνούνται.
Υπάρχουν και άλλοι που απορρίπτουν την ιδέα τού Θεού διότι θέλουν να τους είναι πιο εύκολο να Τον βρουν. Όταν ο ευρέως γνωστός αθεϊστής Ρίτσαρντ Ντόκινς ρωτήθηκε, «Τι θα έλεγες αν αντιμετώπιζες τον Θεό μετά θάνατον;», απάντησε, «Θα του έλεγα, ‘γιατί πασχίζεις τόσο πολύ να κρύβεσαι;’». Μερικοί άνθρωποι συνοφρυώνονται στο γεγονός ότι ο Θεός είναι Πνεύμα, αόρατος και βρίσκεται μόνο δια της πίστης (Εβραίους 11:6, Ιερεμίας 29:13). Υιοθετούν την στάση ότι ο Δημιουργός τού Σύμπαντος τούς οφείλει κάποιο τεκμήριο τής ύπαρξής Του πέραν όσων αφειδώς έχει ήδη δώσει (Ψαλμός 19:1, 102:25, Ρωμαίους 1:20). Ο Ιησούς ασχολήθηκε με αυτήν την νοοτροπία όταν περπάτησε πάνω στην γη. Στον Μάρκο 8 ο Ιησούς μόλις είχε ταΐσει τέσσερις χιλιάδες ανθρώπους με επτά ψωμιά και λίγα ψαράκια, αλλά η αφρόκρεμα τών διανοουμένων ήρθε σ’ Αυτόν ζητώντας Του να κάνει κάποιο σημείο για ν’ «αποδείξει» ότι ήταν ο Μεσσίας (εδάφιο 11). Ο Ιησούς απεικόνισε την σκληρότητα της καρδιάς τους στην παραβολή τού πλουσίου ανθρώπου που κατέληξε στην κόλαση και που επιθυμούσε διακαώς να προειδοποιήσει τ’ αδέλφια του για το τι τους περίμενε μετά θάνατον (Λουκάς 16:19-31). Ο Αβραάμ απάντησε από τον Ουρανό «Αν δεν ακούν τον Μωυσή και τους προφήτες, ούτε αν κάποιος αναστηθεί από τους νεκρούς θα πειστούν.» (Λουκάς 16:31).
Η πλέον πιθανή εξήγηση για την συνεχιζόμενη αύξηση τού αθεϊσμού δεν έχει αλλάξει από τον Κήπο τής Εδέμ (Γένεση 3:6, Ρωμαίους 3:23). Η ουσία κάθε αμαρτίας είναι η αυτοδιάθεση. Οι αθεϊστές αρνούμενοι την ύπαρξη Δημιουργού μπορούν να κάνουν ό,τι τους ευχαριστεί χωρίς ανησυχία για μελλοντική κρίση ή αιώνιες συνέπειες (Ματθαίος 12:36, Ρωμαίους 14:12, Α΄ Πέτρου 4:5, Εβραίους 4:13). Στον 21ο αιώνα, η λατρεία τού εαυτού μας έχει γίνει πολιτισμικά αποδεκτή. Ο Αθεϊσμός απευθύνεται σε μια γενιά που ανατράφηκε με την θεωρία τής εξέλιξης και τον ηθικό σχετικισμό. Το Ιωάννης 3:19 λέει, «Το φως ήρθε στον κόσμο και οι άνθρωποι αγάπησαν το σκοτάδι περισσότερο παρά το φως για τον λόγο ότι τα έργα τους ήσαν πονηρά.». Αν οι άνθρωποι είμαστε αυτοδημιούργητοι, αυτοδιάθετοι και εγωκεντρικοί, τότε δεν υπάρχει ηθικός νόμος ή νομοθέτης στον οποίο πρέπει να υποταχθούμε. Δεν υπάρχουν απόλυτα και κανένας στον οποίο είμαστε πλήρως υπόλογοι. Υιοθετώντας μια τέτοια νοοτροπία, οι αθεϊστές μπορούν να εστιάζουν στην αναζήτηση τής απόλαυσης μόνο σ’ αυτήν την ζωή.
Ενόσω επιστήμονες, καθηγητές και φιλόσοφοι προωθούν τις αθεϊστικές τους απόψεις ως αλήθεια και σοφία, οι άνθρωποι θα συνεχίσουν να τις αγοράζουν διότι η ιδέα τής αυτοδιάθεσης απευθύνεται στην επαναστατημένη μας φύση. Η συμπεριφορά δεν είναι κάτι νέο αλλά η αλλαγή των πολιτισμικών προτύπων την καθιστούν περισσότερο ανοιχτά αποδεκτή. Η περικοπή Ρωμαίους 1:18-31 περιγράφει λεπτομερώς τ’ αποτελέσματα τής απόρριψης τής εξουσίας τού Θεού. Το εδάφιο 28 λέει, «καθώς αποδοκίμασαν το να έχουν επίγνωση του Θεού, ο Θεός τούς παρέδωσε σε αδόκιμο νου, ώστε να κάνουν εκείνα που δεν πρέπει». Ο κόσμος μας βλέπει τ’ αποτελέσματα αυτής της εξαχρείωσης. Αυτό που οι αθεϊστές αποκαλούν «διαφώτιση», ο Θεός το αποκαλεί ανοησία. Το Ρωμαίους 1:22 λέει, «ενώ έλεγαν ότι είναι σοφοί, έγιναν μωροί». Καθώς «ο φόβος του Κυρίου είναι η αρχή της σοφίας» (Ψαλμός 111:10, Παροιμίες 1:7, 9:10), τότε η άρνηση τού Κυρίου (αθεϊσμός) είναι η αρχή τής ανοησίας.
English
Γιατί υπάρχουν τόσο πολλοί αθεϊστές;
