Ερώτηση
Είναι η θρησκεία η αιτία των περισσοτέρων πολέμων;
Απάντηση
Μπορούμε να είμαστε βέβαιοι πως πολλές συγκρούσεις μέσα στην Ιστορία έχουν φαινομενικά γίνει για θρησκευτικούς λόγους, με την εμπλοκή πολλών διαφορετικών θρησκειών. Για παράδειγμα, στον χριστιανισμό συνέβησαν (και αναφέρουμε μόνο λίγες):
• Οι Σταυροφορίες — Μια σειρά από εκστρατείες από τον 11ο έως τον 13ο αιώνα με τον δηλωμένο σκοπό της επανάκτησης των ιερών εδαφών από τους μουσουλμάνους επιδρομείς και της βοήθειας προς τη βυζαντινή αυτοκρατορία.
• Οι γαλλικοί θρησκευτικοί πόλεμοι — Μια σειρά πολέμων στη Γαλλία κατά τη διάρκεια του 16ου αιώνα μεταξύ των Καθολικών και των Διαμαρτυρομένων Ουγενότων.
• Ο τριακονταετής πόλεμος — Ένας άλλος πόλεμος μεταξύ Καθολικών και Διαμαρτυρομένων κατά τη διάρκεια του 17ου αιώνα σε περιοχή της σημερινής Γερμανίας.
Αυτός ο κατάλογος βέβαια δεν είναι εξαντλητικός. Θα μπορούσε κάποιος να προσθέσει την εξέγερση των Ταϊπίνγκ, και τη σύγκρουση στη Βόρεια Ιρλανδία. Ο χριστιανισμός ήταν σίγουρα ένας παράγοντας σε πολλές συγκρούσεις κατά τη διάρκεια των 2.000 χρόνων της ιστορίας του.
Στο Ισλάμ, βλέπουμε την έννοια του τζιχάντ ή «ιερού πολέμου». Η λέξη τζιχάντ κυριολεκτικά σημαίνει «αγώνας», αλλά η έννοια έχει χρησιμοποιηθεί για να περιγράψει τον πόλεμο για την επέκταση και υπεράσπιση της μουσουλμανικής επικράτειας. Ο σχεδόν συνεχής πόλεμος στη Μέση Ανατολή για πάνω από μισό αιώνα έχει συμβάλλει στην ιδέα πως η θρησκεία είναι η αιτία πολλών πολέμων. Η επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει θεωρηθεί ως αγώνας ενάντια στον «μεγάλο Σατανά», την Αμερική, η οποία στα μάτια των μουσουλμάνων είναι σχεδόν συνώνυμη με τον χριστιανισμό. Στον ιουδαϊσμό, οι πόλεμοι που καταγράφονται στην Παλαιά Διαθήκη ήταν κατακτητικοί (ιδιαίτερα στο βιβλίο 'Ιησούς του Ναυή') με εντολή του Θεού και αφορούσαν τη Γη της Επαγγελίας.
Γίνεται προφανές το σημείο ότι η θρησκεία έχει σίγουρα παίξει τον ρόλο της αρκετά στους πολέμους μέσα στην ανθρώπινη Ιστορία. Αυτή η διαπίστωση, όμως, αποδεικνύει αυτό που λένε οι κριτικοί της θρησκείας, πως η θρησκεία καθεαυτή είναι η αιτία του πολέμου; Η απάντηση είναι «ναι» και «όχι». «Ναι» με την έννοια ότι ως δευτερεύουσα αιτία, η θρησκεία, εκ πρώτης όψεως τουλάχιστον, έδωσε την ώθηση για αρκετή σύγκρουση. Η απάντηση, όμως, είναι «όχι» με την έννοια ότι η θρησκεία δεν αποτέλεσε ποτέ την πρωταρχική αιτία πολέμου.
Για να δείξουμε αυτό το σημείο, ας κοιτάξουμε στον 20ο αιώνα. Κατά γενική εκτίμηση, ο 20ος αιώνας ήταν ένας εκ των πλέον αιματηρών αιώνων της ανθρώπινης Ιστορίας. Δύο μεγάλοι παγκόσμιοι πόλεμοι, που δεν είχαν να κάνουν καθόλου με τη θρησκεία, το εβραϊκό Ολοκαύτωμα και η κομμουνιστική επανάσταση στη Ρωσία, στην Κίνα, στη νοτιοανατολική Ασία και στην Κούβα έχουν προκαλέσει περί τους 50-70 εκατομμύρια νεκρούς (κάποιοι υπολογίζουν περισσότερους από 100 εκατομμύρια). Ένα κοινό στοιχείο που έχουν αυτές οι συγκρούσεις και οι γενοκτονίες είναι το γεγονός πως ήταν ιδεολογικές και όχι θρησκευτικές στη φύση τους. Εύκολα θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε ότι περισσότεροι άνθρωποι μέσα στην ανθρώπινη Ιστορία έχουν σκοτωθεί λόγω ιδεολογίας παρά λόγω θρησκείας. Η κομμουνιστική ιδεολογία επιβάλλει την κυριαρχία της πάνω στους ανθρώπους. Η ναζιστική ιδεολογία επιβάλλει την εξάλειψη των «κατώτερων» φυλών. Αυτές οι δύο ιδεολογίες από μόνες τους χρεώνονται τους θανάτους εκατομμυρίων και η θρησκεία δεν είχε καμία σχέση με αυτές. Στην πραγματικότητα, ο κομμουνισμός είναι εξ ορισμού μια αθεϊστική ιδεολογία.
Η θρησκεία και η ιδεολογία αποτελούν δευτερεύουσες αιτίες για πόλεμο. Η πρωταρχική αιτία, όμως, κάθε πολέμου είναι η αμαρτία. Δέστε τις ακόλουθες βιβλικές περικοπές:
«Από πού προέρχονται οι πόλεμοι κι από πού οι μεταξύ σας διαμάχες; Δεν προέρχονται από τα πάθη σας που μάχονται μέσα σας; Επιθυμείτε κάτι και δεν το έχετε. Για να το αποκτήσετε, φονεύετε και μισείτε· και όμως δεν μπορείτε να το πετύχετε. Αγωνίζεστε και πολεμάτε και δεν αποκτάτε αυτό που επιδιώκετε, γιατί δεν το ζητάτε από τον Θεό. Ζητάτε κάτι και δεν το παίρνετε, γιατί το ζητάτε με κακό σκοπό, για να το κατασπαταλήσετε, δηλαδή, στην ικανοποίηση των παθών σας.» (Ιακώβου 4:1-3, ΝΜΒ)
«Γιατί από την καρδιά βγαίνουν πονηρές σκέψεις, φόνοι, μοιχείες, πορνείες, κλοπές, ψευδομαρτυρίες, βλαστήμιες.» (Ματθαίος 15:19, ΝΜΒ)
«Ανεξερεύνητα είναι τα βάθη της ανθρώπινης καρδιάς! Είναι τόσο απατηλή και αδιόρθωτη· ποιος μπορεί να τη γνωρίσει σε βάθος;» (Ιερεμίας 17:9, ΝΜΒ)
«Όταν ο Κύριος είδε πόσο είχε αυξηθεί η κακία των ανθρώπων στη γη και ότι όλες τους οι σκέψεις ήταν πάντα μόνο πονηρές» (Γένεση 6:5, ΝΜΒ).
Ποια είναι η μαρτυρία των Γραφών ως προς την κύρια αιτία του πολέμου; Είναι η κακή καρδιά μας. Η θρησκεία και η ιδεολογία είναι απλώς τα μέσα μέσω των οποίων εκφράζουμε την κακία που έχουμε στην καρδιά μας. Η σκέψη πολλών επιφανών αθεϊστών, πως αν κάπως μπορέσουμε ν' απομακρύνουμε την «άχρηστη ανάγκη της θρησκείας», θα μπορούμε, κατά κάποιο τρόπο, να δημιουργήσουμε μια πιο ειρηνική κοινωνία, αποτελεί μια εσφαλμένη θεώρηση της ανθρώπινης φύσης. Η μαρτυρία της ανθρώπινης ιστορίας είναι πως αν απομακρύνουμε τη θρησκεία, κάτι άλλο θα πάρει τη θέση της, και αυτό το άλλο δεν θα είναι κάτι καλό. Η αλήθεια είναι ότι η αληθινή θρησκεία κρατά την ανθρωπότητα υπό έλεγχο· χωρίς αυτήν, η κακία και η αμαρτία θα κυριαρχούσαν.
Ακόμη και με την επίδραση της αληθινής θρησκείας, τον χριστιανισμό, ποτέ δεν θα γνωρίσουμε την ειρήνη στον παρόντα αιώνα. Δεν υπάρχει ούτε μία ημέρα χωρίς σύγκρουση κάπου στον κόσμο μας. Η μόνη λύση για τον πόλεμο είναι ο Άρχοντας της Ειρήνης, ο Ιησούς Χριστός! Όταν επιστρέψει ο Χριστός, όπως έχει υποσχεθεί, θα κλείσει τον παρόντα αιώνα και θα εγκαθιδρύσει την αιώνια ειρήνη:
«Αυτός θα κρίνει ανάμεσα σε πολλούς λαούς· το δίκιο θ' αποδώσει σε έθνη δυνατά. Τότε τα ξίφη τους θα τα σφυρηλατήσουν σε άροτρα και τις λόγχες τους σε δρεπάνια. Ξίφος δεν θα σηκώνει το ένα έθνος ενάντια στο άλλο και πια δεν θα μαθαίνουν να πολεμούν.» (Ησαΐας 2:4, ΝΜΒ)
English
Είναι η θρησκεία η αιτία των περισσοτέρων πολέμων;
