Ερώτηση
Ποιο είναι το νόημα της φράσης "εγείροντας τον Κάιν";
Απάντηση
Η φράση "raising Cain" (εγείροντας τον Κάιν) είναι ένα αμερικανικό ιδίωμα που καταγράφηκε για πρώτη φορά στις αρχές έως τα μέσα του δέκατου ένατου αιώνα, αλλά η προέλευσή του ανάγεται στη Βίβλο. Εγείρω τον Κάιν σημαίνει, προκαλώ πολλά προβλήματα, δημιουργώ μεγάλη αναστάτωση ή συμπεριφέρομαι με ανεξέλεγκτο, ενοχλητικό τρόπο. Η λέξη Κάιν γράφεται με κεφαλαίο στην έκφραση επειδή αναφέρεται στον χαρακτήρα Κάιν της Παλαιάς Διαθήκης στη Βίβλο, τον πρωτότοκο γιο του Αδάμ και της Εύας που σκότωσε τον αδελφό του Άβελ.
Η ιστορία του Κάιν διαδραματίζεται στο 4ο κεφάλαιο της Γένεσης και αρχίζει με τα δύο αδέλφια να φέρνουν μια προσφορά στον Θεό. Όμως κάτι δεν πήγαινε καλά με την προσφορά που έφερε ο Κάιν. Στην πραγματικότητα, κάτι δεν πήγαινε καλά με τον ίδιο τον Κάιν: "Και ο Κύριος κοίταξε με ευμένεια επάνω στον Άβελ, κι επάνω στην προσφορά του· επάνω στον Κάιν, όμως, κι επάνω στην προσφορά του δεν κοίταξε" (Γένεση 4:4-5). Ο Κάιν θύμωσε επειδή ο Θεός απέρριψε την προσφορά του. Ο Θεός τον προειδοποίησε ότι πρέπει να ελέγξει τον θυμό του, γιατί "στην πόρτα βρίσκεται η αμαρτία. Αλλά, σε σένα θα είναι η επιθυμία του, κι εσύ θα εξουσιάζεις επάνω του." (εδάφιο 7). Ο Κάιν αρνήθηκε να ακούσει τον λόγο του Θεού και σε μια κρίση οργής και ζήλειας δολοφόνησε τον αδελφό του Άβελ.
Για το έγκλημά του, ο Κάιν τιμωρήθηκε από τον Θεό. Η γη δεν θα του έδινε πια την καρποφορία της και προοριζόταν να είναι "περιφερόμενος και φυγάδας επάνω στη γη" (Γένεση 4:12). Ο Θεός σημάδεψε τον Κάιν με κάποιον τρόπο, ώστε να προστατεύεται από εκείνους που προσπαθούσαν να εκδικηθούν τον θάνατο του Άβελ: "Και ο Κύριος έβαλε ένα σημάδι στον Κάιν, για να μη τον φονεύσει οποιοσδήποτε τον βρει" (στίχος 15). Ο Κάιν έζησε το υπόλοιπο της ζωής του κάτω από την κατάρα του Θεού.
Στη φράση "εγείροντας τον Κάιν", το ρήμα "εγείροντας" σημαίνει "προκαλώντας ή καλώντας κάτι σαν πνεύμα, δαίμονα ή φάντασμα". Η χρήση του ρήματος με αυτή την έννοια υπάρχει από τον Μεσαίωνα. Έτσι, το να εγείρεις τον Κάιν σημαίνει κυριολεκτικά "να επικαλεστείς το δολοφονικό πνεύμα του Κάιν". Η ιδέα είναι ότι το υψωμένο πνεύμα του Κάιν θα ήταν μια καταστροφική δύναμη, ικανή να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα, να ενεργήσει άγρια, βίαια ή να προκαλέσει σημαντική αναστάτωση. Για παράδειγμα, θα μπορούσαμε να πούμε: "Οι μαθητές εγείρουν τον Κάιν, ενώ ο δάσκαλος λείπει". Δεν εννοούμε ότι οι μαθητές κυριολεκτικά επικαλούνται το κακό πνεύμα του Κάιν από τους νεκρούς, παρά μόνο ότι είναι εντελώς εκτός ελέγχου. Η έγερση του Κάιν περιγράφει επίσης εγκληματική δραστηριότητα ή άτακτες πράξεις. Για παράδειγμα, θα μπορούσαμε να πούμε: "Οι αντίπαλες συμμορίες του δρόμου εγείρουν τον Κάιν απόψε". Δεν είναι ότι οι συμμορίες του δρόμου ασκούν νεκρομαντεία, αλλά ότι επιδίδονται σε εγκληματικές πράξεις. Το να εγείρουμε
τον Κάιν σημαίνει να ενεργήσουμε "στο πνεύμα" του Κάιν.
Η φράση "εγείροντας τον Κάιν" έχει παρόμοια σημασία με τις εκφράσεις "εγείροντας την κόλαση" και "εγείροντας τον διάβολο". Στην πραγματικότητα, ορισμένοι χρησιμοποιούν τη φράση "εγείροντας τον Κάιν" ως ευφημισμό για να αποφύγουν να πουν το πιο βέβηλο "εγείροντας την κόλαση". Παρεμπιπτόντως, το πρώτο δημοσιευμένο παράδειγμα του ιδιωματισμού εμφανίστηκε σε αυτό το αστείο που βασίζεται σε λογοπαίγνιο στην Daily Pennant, μια εφημερίδα του Σεντ Λούις, στις 2 Μαΐου 1840: "Γιατί έχουμε κάθε λόγο να πιστεύουμε ότι ο Αδάμ και η Εύα ήταν και οι δύο καβγατζήδες; Επειδή και οι δύο ανέθρεψαν τον Κάιν". Μια νεότερη εκδοχή του αστείου έχει ως εξής: "Ο Αδάμ και η Εύα ήταν οι πρώτοι ταραχοποιοί του κόσμου. Και οι δύο ανέθρεψαν τον Κάιν".
Η Αγία Γραφή δεν χρησιμοποιεί το ιδίωμα "εγείροντας τον Κάιν", αλλά περιγράφει αυτό το είδος συμπεριφοράς: "... μέθες, γλεντοκόπια, και τα παρόμοια μ' αυτά" (Γαλάτας 5:21). Αυτοί που εγείρουν τον Κάιν ενεργούν σύμφωνα με τη σάρκα, όχι με το Άγιο Πνεύμα, και πρέπει να μετανοήσουν για τις πράξεις τους: "για τα οποία σας λέω από πριν, όπως και σας είχα προείπει, ότι αυτοί που πράττουν αυτά βασιλεία Θεού δεν θα κληρονομήσουν" (στίχος 21).
English
Ποιο είναι το νόημα της φράσης "εγείροντας τον Κάιν";
