Ερώτηση
Ποια είναι τα προσόντα των πρεσβυτέρων και των διακόνων;
Απάντηση
Η Αγία Γραφή παραθέτει έναν σαφή κατάλογο προσόντων για τον διάκονο και τον πρεσβύτερο και τη θέση τους στο σώμα των πιστών. Η αρμοδιότητα του διακόνου δημιουργήθηκε για να καλύπτει πρακτικές ανάγκες στην εκκλησία: «Τότε, οι δώδεκα, αφού προσκάλεσαν το πλήθος των μαθητών είπαν: Δεν είναι πρέπον να αφήσουμε εμείς τον λόγο τού Θεού και να υπηρετούμε σε τραπέζια.» (Πράξεις 6:2). Η λέξη «υπηρετούμε» αποτελεί μετάφραση της λέξης διακονείν, που σημαίνει φροντίζω, περιποιούμαι κάποιον, υπηρετώ. Οι πρώτοι διάκονοι ήταν μια ομάδα επτά ανδρών στην εκκλησία της Ιερουσαλήμ, που διορίστηκαν να πραγματοποιούν την καθημερινή διανομή του φαγητού. Ο διάκονος, συνεπώς, είναι κάποιος που υπηρετεί τους άλλους με επίσημη ανάθεση της εκκλησίας.
Ο επίσκοπος είναι ο άνθρωπος που επιβλέπει ή αυτός που έχει την γενική ευθύνη τού ποιμνίου. Στην Αγία Γραφή οι επίσκοποι αποκαλούνται και «πρεσβύτεροι» (Α΄ Τιμόθεον 5:19), και «ποιμένες» (Εφεσίους 4:11).
Τα προσόντα του επισκόπου/πρεσβυτέρου/ποιμένα αναφέρονται στην Α΄ Τιμόθεον 3:1-7: «Πιστός ο λόγος: Αν κάποιος ορέγεται επισκοπή, καλό έργο επιθυμεί. Ο επίσκοπος, λοιπόν, πρέπει να είναι άμεμπτος, άνδρας μιας γυναίκας, άγρυπνος, σώφρονας, κόσμιος, φιλόξενος, διδακτικός· όχι μέθυσος, όχι πλήκτης, όχι αισχροκερδής αλλά επιεικής, άμαχος, αφιλάργυρος· κυβερνώντας καλά το δικό του σπίτι, έχοντας τα παιδιά του σε υποταγή με κάθε σεμνότητα· (επειδή, αν κάποιος δεν ξέρει να κυβερνάει τη δική του οικογένεια, πώς θα επιμεληθεί την εκκλησία τού Θεού;). Να μην είναι νεοκατήχητος, για να μην υπερηφανευθεί και πέσει στην καταδίκη τού διαβόλου. Πρέπει, μάλιστα, αυτός να έχει και καλή μαρτυρία από τους έξω, για να μην πέσει σε ονειδισμό και παγίδα τού διαβόλου.» Ο Παύλος, επίσης, καθοδηγεί τον Τιμόθεο σε πράγματα που καθιστούν παραδειγματική τη διδασκαλία ενός καλού ποιμένα. Αρχίζει από το Α΄ Τιμόθεον 4:11 και φτάνει ως το 6:2, όπου ο Παύλος δίνει στον Τιμόθεο δώδεκα πράγματα που πρέπει να «παραγγέλλει και να διδάσκει».
Ο απόστολος Παύλος επαναλαμβάνει τα προσόντα του επισκόπου/πρεσβυτέρου/ποιμένα στην επιστολή του προς τον Τίτο. «Οποιος είναι χωρίς κατηγορία, άνδρας μιας γυναίκας, που έχει παιδιά πιστά, που δεν κατηγορούνται ως άσωτα ή ανυπότακτα. Επειδή ο επίσκοπος πρέπει να είναι χωρίς κατηγορία, ως οικονόμος τού Θεού· όχι αυθάδης, όχι οργίλος, όχι μέθυσος, όχι πλήκτης, όχι αισχροκερδής· αλλά φιλόξενος, φιλάγαθος, σώφρονας, δίκαιος, όσιος, εγκρατής· προσκολλημένος στον πιστό λόγο τής διδασκαλίας, για να είναι δυνατός και να προτρέπει διαμέσου της υγιαίνουσας διδασκαλίας, και να εξελέγχει αυτούς που αντιλέγουν.» (Τίτον 1:6-9).
Τα προσόντα ενός διακόνου είναι παρόμοια με αυτά ενός επισκόπου/πρεσβυτέρου/ποιμένα. «Το ίδιο οι διάκονοι, πρέπει να είναι σεμνοί, όχι δίγλωσσοι, όχι δοσμένοι σε πολύ κρασί, όχι αισχροκερδείς, έχοντας το μυστήριο τής πίστης μέσα σε καθαρή συνείδηση· κι αυτοί, μάλιστα, πρώτα ας δοκιμάζονται, έπειτα ας γίνονται διάκονοι, αν είναι άμεμπτοι. Οι γυναίκες το ίδιο, να είναι σεμνές, όχι κατάλαλες, εγκρατείς, πιστές σε όλα· οι διάκονοι ας είναι άνδρες μιας γυναίκας, κυβερνώντας καλά τα παιδιά τους και το σπίτι τους. Επειδή, αυτοί που διακόνησαν καλά, αποκτούν για τον εαυτό τους καλό βαθμό, και μεγάλη παρρησία στην πίστη, αυτήν στον Ιησού Χριστό.» (Α΄ Τιμόθεον 3:8-13). Η λέξη διάκονος και η λέξη διακονείν που αναφέρεται στο Πράξεις 6:2 αναφέρονται στο ίδιο λειτούργημα.
Τα προσόντα αυτά είναι απλά και σαφή. Τόσο ο διάκονος όσο και ο επίσκοπος/πρεσβύτερος/ ποιμένας πρέπει να είναι άνδρας, σύζυγος μιας γυναίκας, με άψογο χαρακτήρα, που κυβερνάει το σπίτι του με βιβλικό τρόπο. Τα προσόντα αυτά προϋποθέτουν, ακόμη, πως αυτός που επιθυμεί τέτοιο λειτούργημα είναι ένας αναγεννημένος πιστός και περπατάει με υποταγή στον λόγο τού Θεού. Η μόνη ουσιαστική διαφορά μεταξύ των δύο καταλόγων είναι ότι ο επίσκοπος/πρεσβύτερος/ποιμένας πρέπει να είναι «ικανός να διδάσκει», ενώ η διδασκαλία δεν αποτελεί απαραίτητο προσόν για τους διακόνους.
Ο Κύριος Ιησούς Χριστός αποκαλείται «ο ποιμένας και επίσκοπος των ψυχών μας» (Α΄ Πέτρου 2:25). Οι τίτλοι αυτοί παρουσιάζουν ενδιαφέρον. Ποιμένας είναι αυτός που φροντίζει το κοπάδι, και χρησιμοποιείται μεταφορικά για τους χριστιανούς ηγέτες, διότι οι ποιμένες πρέπει να οδηγούν το «κοπάδι» του Θεού και να το τρέφουν με τον λόγο τού Θεού. Η λέξη επίσκοπος είναι η ίδια λέξη που αναφέρεται στους ανθρώπους ηγέτες στην Α΄ Τιμόθεον και Τίτον.
Είναι ξεκάθαρο πως τα λειτουργήματα τού πρεσβυτέρου και του διακόνου είναι σημαντικά στην εκκλησία. Η υπηρεσία προς τους ανθρώπους τού Θεού με λόγο και έργο συνιστά μια σοβαρή υπευθυνότητα που μπορεί κάποιος να αναλάβει, και δεν θα πρέπει ποτέ να γίνεται με ελαφρότητα. Δεν θα πρέπει ν' ασκεί το λειτούργημα του πρεσβυτέρου ή του διακόνου κάποιος που δεν διαθέτει τα σχετικά βιβλικά προσόντα· η εκκλησία αξίζει το καλύτερο.
English
Ποια είναι τα προσόντα των πρεσβυτέρων και των διακόνων;
