Ερώτηση
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ θεσμών (τελετών) και μυστηρίων;
Απάντηση
Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, η Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία και μερικές Διαμαρτυρόμενες αποχρώσεις χρησιμοποιούν τον όρο «μυστήριο» όταν αναφέρονται σε κάποιο «σημείο/τελετή» κατά την τέλεση του οποίου η χάρη του Θεού επενεργεί στον πιστό. Τυπικά, υπάρχουν επτά μυστήρια παραδεκτά από αυτές τις Εκκλησιαστικές αποχρώσεις. Αυτά είναι, το βάπτισμα, το χρίσμα, η θεία κοινωνία, η εξομολόγηση, ο γάμος, η ιεροσύνη και το ευχέλαιο. Σύμφωνα με την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, «Υπάρχουν επτά μυστήρια. Καθιερώθηκαν από τον Χριστό και παραδόθηκαν στην Εκκλησία να τα τελεί. Είναι απαραίτητα προς σωτηρία. Τα μυστήρια είναι τα οχήματα της χάρης που μεταφέρουν.» Σε αντίθεση όμως με τα παραπάνω, η Αγία Γραφή μας λέει πως η χάρη δεν δίνεται μέσω εξωτερικών συμβόλων και καμία τελετή δεν είναι «αναγκαία για σωτηρία». Η χάρη είναι δωρεάν. «Όταν, όμως, φανερώθηκε η αγαθότητα και η φιλανθρωπία του Σωτήρα μας Θεού, όχι από έργα δικαιοσύνης που εμείς πράξαμε, αλλά σύμφωνα με το έλεός του μας έσωσε διαμέσου λουτρού παλιγγενεσίας και ανακαίνισης του Αγίου Πνεύματος, το οποίο ξέχυσε επάνω μας πλούσια, διαμέσου του Ιησού Χριστού του Σωτήρα μας· ώστε, αφού δικαιωθήκαμε διαμέσου της χάρης εκείνου, να γίνουμε κληρονόμοι σύμφωνα με την ελπίδα της αιώνιας ζωής.» (Τίτον 3:4-7).
Ένας θεσμός είναι απλά μια «καθορισμένη πρακτική ή τελετή». Οι Διαμαρτυρόμενοι και ειδικότερα οι Ευαγγελικοί θεωρούν τις τελετές ως συμβολικές αναπαραστάσεις του ευαγγελικού μηνύματος που ο Χριστός έζησε, πέθανε, αναστήθηκε από τους νεκρούς, αναλήφθηκε στον Ουρανό και κάποια μέρα θα επιστρέψει. Αντί να λογιστούν απαιτήσεις προς σωτηρία, οι θεσμοί είναι ορατά στοιχεία που μας βοηθούν ν’ αντιληφθούμε και να εκτιμήσουμε τι ο Χριστός πραγματοποίησε για μας στο λυτρωτικό Του έργο. Οι θεσμοί καθορίζονται από τρεις παράγοντες: καθιερώθηκαν από τον Χριστό, τους δίδαξαν οι απόστολοι και εφαρμόστηκαν από την πρώτη εκκλησία. Από τη στιγμή που το βάπτισμα και η θεία κοινωνία είναι οι μόνες τελετές που εκπληρώνουν αυτά τα τρία κριτήρια, υπάρχουν μόνο δύο θεσμοί-τελετές. Κανένας θεσμός δεν απαιτείται για τη σωτηρία και κανένας δεν αποτελεί «όχημα της χάρης».
Οι θεσμοί-τελετές εννοούνται, γενικώς, ως στοιχεία που καλούμαστε να τηρούμε μαζί με άλλους χριστιανούς. Σχετικά με το βάπτισμα, η περικοπή Ματθαίος 28:18-20 λέει, «Και καθώς ο Ιησούς τους πλησίασε, τους μίλησε, λέγοντας: Δόθηκε σε μένα κάθε εξουσία στον ουρανό και επάνω στη γη. Αφού, λοιπόν, πορευτείτε, κάντε μαθητές όλα τα έθνη, βαπτίζοντάς τους στο όνομα του Πατέρα και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, διδάσκοντάς τους να τηρούν όλα όσα παρήγγειλα σε σας· και δέστε, εγώ είμαι μαζί σας όλες τις ημέρες, μέχρι τη συντέλεια του αιώνα. Αμήν.» Όσον αφορά δε τη θεία κοινωνία, που αλλιώς ονομάζεται Δείπνο Κυρίου, το Λουκάς 22:19 γράφει, «Και παίρνοντας άρτο, αφού ευχαρίστησε, έκοψε και έδωσε σ’ αυτούς, λέγοντας: Τούτο είναι το σώμα μου, που δίνεται για σας· αυτό να το κάνετε στη δική μου ανάμνηση.» Οι περισσότερες εκκλησίες τηρούν τις δύο αυτές πρακτικές αλλά ίσως δεν αναφέρονται απαραιτήτως σ’ αυτές ως τελετές (θεσμοί).
English
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ θεσμών (τελετών) και μυστηρίων;
