Ερώτηση
Υπάρχει μισογυνισμός στην Αγία Γραφή; Ποιος είναι μισογύνης;
Απάντηση
Μισογύνης είναι ο άνθρωπος που μισεί ή υποτιμάει τις γυναίκες. Ο όρος μισογυνισμός αναφέρεται γενικώς σε τρόπους και συμπεριφορές που μειώνουν, προσβάλλουν ή κακοποιούν γυναίκες με βάση το φύλο τους. Παραδείγματα μισογυνισμού είναι η μεταχείριση γυναικών ως ηθικά και διανοητικά κατώτερων από τους άνδρες, που επιτρέπει την κακοποίησή τους, ή η αναφορά στις γυναίκες που χρησιμοποιεί γλώσσα μίσους ή κακομεταχείρισης. Κριτικοί του χριστιανισμού υποστηρίζουν μερικές φορές ότι υπάρχει μισογυνισμός στην Αγία Γραφή, αλλά τέτοιοι ισχυρισμοί αντιφάσκουν τόσο με την Γραφή όσο και με την Ιστορία.
Δυστυχώς, εκείνοι που επιδιώκουν να εκθέσουν την Γραφή για μισογυνισμό, χρησιμοποιούν συχνά την ίδια παραπλανητική προσέγγιση όπως κι εκείνοι που επιδιώκουν να δικαιολογήσουν τον μισογυνισμό δια της Γραφής. Απομονώνουν, δηλαδή, κάποια εδάφια από το άμεσο πλαίσιο τους, ενσωματώνουν δια της βίας σύγχρονες πολιτισμικές συνθήκες μέσα σε αρχαίους πολιτισμούς, και αγνοούν το συνολικό μήνυμα που διατυπώνεται. Το χειρότερο δε, αγνοούν την εντελώς θετική επίδραση που άσκησε ο βιβλικός χριστιανισμός παγκοσμίως στις γυναίκες.
Μια απλή θεώρηση τού πλαισίου εξαλείφει τους περισσότερους ισχυρισμούς περί μισογυνισμού στην Γραφή. Ένα ιδανικό παράδειγμα αποτελεί η περικοπή Εφεσίους 5:22-24, η οποία λέει ότι οι γυναίκες πρέπει να υποτάσσονται στους άνδρες τους «ως εις τον Κύριο». Κριτικοί και μισογύνηδες παρομοίως προτιμούν ν’ αναφέρουν τα λόγια αυτά εκτός του πλαισίου τους για να υποστηρίξουν τον ισχυρισμό πως η Γραφή διδάσκει ότι οι άνδρες πρέπει να εξουσιάζουν τις γυναίκες. Τα αμέσως επόμενα λόγια, όμως, αποτελούν εντολή προς τους άνδρες, ν’ αγαπούν τις γυναίκες τους «όπως ο Χριστός αγάπησε την εκκλησία» (Εφεσίους 5:25) και όπως «αγαπούν τα δικά τους σώματα», προμηθεύοντας και φροντίζοντας γι’ αυτές όπως ο Χριστός κάνει για την εκκλησία Του (Εφεσίους 5:28-30). Θεωρώντας ότι ο Χριστός ενήργησε ως υπηρέτης προς τους μαθητές Του (Ιωάννης 13:5) και μας έδωσε την εντολή να κάνουμε το ίδιο (Ιωάννης 13:13-16)—θυσιάζοντας ακόμη και την ζωή Του υπέρ αυτών (Ιωάννης 15:12-14)—είναι αδύνατο να δικαιολογήσουμε μια ερμηνεία μισογυνισμού στο Εφεσίους 5.
Ο μισογυνισμός είναι διαμετρικά αντίθετος με την διδασκαλία τής Γραφής. Σύμφωνα με τις Γραφές, όλοι οι άνθρωποι είναι απολύτως ισότιμοι στα μάτια του Θεού ανεξαρτήτως φύλου, φυλής και ικανότητας (Γαλάτας 3:28). Εκτός αυτού, ο Χριστός και η αρχέγονη εκκλησία συμπεριφέρθηκε στις γυναίκες ως πρόσωπα άξια τιμής και σεβασμού. Ο Ιησούς έσωσε την ένοχη γυναίκα από τους κατηγόρους της (Ιωάννης 8:9-11). Η Μαρία και η Μάρθα αποκάλεσαν τον Ιησού «διδάσκαλο» (Ιωάννης 11:28). Ο Ιησούς δίδαξε την γυναίκα που συνάντησε στο πηγάδι (Ιωάννης 4:9-10), αψηφώντας τις κοινωνικές πιέσεις. Η αρχέγονη εκκλησία όχι μόνον προσέλκυσε γυναίκες ως ακόλουθες (Πράξεις 8:12, 17:12), αλλά πολλές από αυτές αγωνίστηκαν ως συναθλήτριες στην διακήρυξη τού ευαγγελίου (Φιλιππησίους 4:3).
Η Αγία Γραφή αντιτάχθηκε στην μεταχείριση τών γυναικών με φρόνημα μισογυνισμού κατά τους αρχαίους χρόνους, και τα αποτελέσματα αυτής της δραστικής κοσμοθεωρίας αντανακλώνται στην Ιστορία. Αυτοί που ασκούν κριτική ενάντια στην Αγία Γραφή για την στάση της απέναντι στις γυναίκες θα πρέπει θα θεωρήσουν την κατάσταση τών γυναικών στις ειδωλολατρικές κουλτούρες τής Παλαιάς Διαθήκης, της Καινής Διαθήκης και των πρώτων αιώνων τής Εκκλησίας. Ακόμη και στην δική μας σύγχρονη εποχή θα πρέπει κάποιος να συγκρίνει την κατάσταση τών γυναικών που ζουν σε έθνη με χριστιανική κληρονομιά με εκείνη των εθνών χωρίς χριστιανική κληρονομιά. Παρομοίως, θα πρέπει να θεωρήσουμε τον τρομερό μισογυνισμό τών βιομηχανιών, όπως η πορνογραφία και το εμπόριο τού σεξ, που δρουν σε άμεση εναντίωση με τις βιβλικές εντολές.
Όπως συμβαίνει με πολλά άλλα κοινωνικά ζητήματα, ο βιβλικός χριστιανισμός θέτει ένα θεμέλιο που οδηγεί αναπόφευκτα σε ιδέες, όπως η τιμή, η ισότητα και η ελευθερία για τις γυναίκες. Η ηθική που πηγάζει από την χριστιανική κοσμοθεωρία έχει οδηγήσει τις γυναίκες σε επίπεδα ισότητας και ευκαιρίας που οι μη χριστιανικές κουλτούρες είτε δεν έχουν ποτέ προσφέρει είτε τις έχουν λάβει υπ’ όψιν μόνο κάτω από πίεση που τους έχει ασκηθεί λόγω κάποιου χριστιανικού υποστρώματος.
Είναι ακόμη σημαντικό να σημειώσουμε την διαφορά μεταξύ τού περιγραφόμενου μισογυνισμού και του υποστηριζόμενου. Βιβλία Ιστορίας καταγράφουν λεπτομέρειες τής φρίκης τού Ολοκαυτώματος και της μαύρης πανώλης, αλλά δεν το εκλαμβάνουμε ως επιδοκιμασία τού Χίτλερ ή της επιδημικής ασθένειας από τον εκδότη. Υπάρχουν βεβαίως συγκεκριμένες περιγραφές μισογυνισμού στην Αγία Γραφή αλλά οι πράξεις αυτές καταδικάζονται. Ένα παράδειγμα είναι ο βιασμός και ο φόνος τής παλλακίδας στους Κριτές 19:25-29, μια πράξη τόσο άθλια που πυροδότησε εμφύλιο πόλεμο. Οι κριτικοί τής Γραφής δείχνουν πρόθυμα τέτοια περιστατικά χωρίς ν’ αναφέρουν ότι η υπό συζήτηση πράξη περιγράφεται, στηλιτεύεται και δεν ενθαρρύνεται.
Παρομοίως, οι ερωτήσεις που γίνονται σχετικά με τον μισογυνισμό στην Γραφή, χρειάζεται να διαχωριστούν από το κατά πόσον ή όχι κάποιοι άνθρωποι έχουν προσπαθήσει να σφετεριστούν τις Γραφές για να δικαιολογήσουν την προκατάληψή τους. Εχουν, επίσης, επιχειρήσει κατά καιρούς να υποστηρίξουν τον μισογυνισμό χρησιμοποιώντας την επιστήμη, την Ιστορία, ακόμη και εθνική νομοθεσία, έστω και αν τέτοιες ερμηνείες είναι γελοίες. Ούτε οι Ισραηλίτες, ούτε ο Ιησούς, ούτε η αρχέγονη εκκλησία εκδήλωσε μισογυνισμό, και το ηθικό πλαίσιο τής Γραφής δεν αφήνει κανένα περιθώριο γι’ αυτόν. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, δεν μπορεί να κατηγορηθεί η Αγία Γραφή για μισογυνισμό ή να χρησιμοποιηθεί για να τον δικαιολογήσει. Η ανάγκη να διαχωριστεί η Γραφή από το πλαίσιό της και να παραποιηθεί το νόημά της δείχνει το αντίθετο: προκειμένου κάποιος να ισχυριστεί πως υπάρχει μισογυνισμός στην Γραφή, θα πρέπει ν’ απομονώσει τις σχετικές περικοπές από τα συναφή κείμενα αλλά και από τον χριστιανισμό καθ’ εαυτόν.
English
Υπάρχει μισογυνισμός στην Αγία Γραφή; Ποιος είναι μισογύνης;
