Ερώτηση
Τι είναι το ιλαστήριο;
Απάντηση
Ο συγγραφέας τής προς Εβραίους επιστολής κάνει λόγο περί της σύνθεσης τής Σκηνής τού Μαρτυρίου τής Παλαιάς Διαθήκης. Η Σκηνή αυτή ήταν το κινητό αγιαστήριο που χρησιμοποιούσαν οι Ισραηλίτες από τον καιρό τής πορείας τους στην έρημο, μετά την έξοδο από την Αίγυπτο, έως την οικοδόμηση τού Ναού στην Ιερουσαλήμ (δες Έξοδος 25-27). Εντός της Σκηνής υπήρχε η Κιβωτός τής Διαθήκης, η οποία περιλάμβανε το ιλαστήριο (Εβραίους 9:3-5).
Η Κιβωτός τής Διαθήκης ήταν το κιβώτιο που περιείχε τις δύο πέτρινες πλάκες στις οποίες ήταν χαραγμένες οι Δέκα Εντολές, και ήταν το πλέον άγιο αντικείμενο τής Σκηνής, και αργότερα του Ναού στην Ιερουσαλήμ, και ήταν τοποθετημένο στο εσώτατο μέρος που ονομαζόταν Άγια των Αγίων. Μέσα στην Κιβωτό τής Διαθήκης υπήρχε, επίσης, η χρυσή στάμνα που περιείχε μάννα, όπως το προμήθευσε ο Θεός στην πορεία μέσα στην έρημο (Έξοδος 16:4) και η ράβδος τού Ααρών η οποία άνθισε και έκανε αμύγδαλα (Αριθμοί 17:1-13) (δες Εβραίους 9:4). Στο επάνω μέρος τής Κιβωτού τής Διαθήκης υπήρχε ως κάλυμμα το λεγόμενο ιλαστήριο στο οποίο αναπαυόταν το νέφος, ορατό σύμβολο τής θείας παρουσίας. Εδώ όρισε ο Θεός να παρουσιάζεται και από αυτόν τον τόπο θα χορηγούσε έλεος στον άνθρωπο όταν το αίμα του εξιλασμού ράντιζε τα πάντα ολόγυρα.
Κατά κάποιον τρόπο, το ιλαστήριο έκρυβε τον λαό τού Θεού από την καταδικαστική κρίση τού Νόμου. Κάθε χρόνο, την Ημέρα τού Εξιλασμού ο αρχιερέας εισερχόταν στα Άγια των Αγίων και ράντιζε με το αίμα τών ζώων που θυσιάζονταν για την εξιλέωση τών αμαρτιών τού λαού τού Θεού. Το αίμα αυτό ράντιζε το ιλαστήριο. To νόημα που εξέφραζε αυτός ο συμβολισμός ήταν πως μόνο δια της προσφοράς τού αίματος μπορούσε να αφαιρεθεί η καταδίκη τού Νόμου και να σκεπαστούν οι παραβάσεις τών νόμων τού Θεού.
Η λέξη ιλαστήριον, που αναφέρεται στο αρχικό κείμενο στην Εβραίους 9:5 σημαίνει, «προσφερόμενος εις εξιλέωσιν». Εμπεριέχει την ιδέα τής απομάκρυνσης τής αμαρτίας. Στον Ιεζεκιήλ 43:13-15, το χάλκινο θυσιαστήριο τής θυσίας αποκαλείται, επίσης, ιλαστήριον στην ελληνική μετάφραση τής Παλαιάς Διαθήκης τών Εβδομήκοντα, ένεκα του συσχετισμού του με την έκχυση τού αίματος για την αμαρτία.
Ποια είναι σημασία του; Στην Καινή Διαθήκη ο ίδιος ο Χριστός ορίζεται ως ο «εξιλασμός» μας. Ο Παύλος το εξηγεί στην προς Ρωμαίους επιστολή του: «ανακηρύσσονται, όμως, δίκαιοι, δωρεάν, με τη χάρη του, διαμέσου τής απολύτρωσης που έγινε με τον Ιησού Χριστό· τον οποίο ο Θεός προκαθόρισε ως μέσον εξιλέωσης διαμέσου τής πίστης, με βάση το αίμα του, προς φανέρωση της δικαιοσύνης του, για την άφεση των αμαρτημάτων, που έγιναν στο παρελθόν, μέσα στη μακροθυμία τού Θεού» (Ρωμαίους 3:24-25). Αυτό που διδάσκει ο Παύλος εδώ είναι ότι ο Ιησούς είναι Αυτός που καλύπτει την αμαρτία και αυτό φανερωνόταν με τις προφητικές εικόνες τής Παλαιάς Διαθήκης. Όλες οι αμαρτίες μας σκεπάζονται δια του θανάτου τού Χριστού και της ανταπόκρισής μας σ’ Αυτόν με πίστη. Ακόμη, οποτεδήποτε αμαρτάνουμε ως πιστοί, μπορούμε να στρεφόμαστε στον Χριστό, ο οποίος συνεχίζει να είναι εξιλασμός (ή κάλυμμα) για τις αμαρτίες μας (Α΄ Ιωάννου 2:1, 4:10). Αυτό συνδέει τις έννοιες τής Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης αναφορικά με το σκέπασμα τής αμαρτίας, όπως αυτό παρουσιάζεται ως πρότυπο στο ιλαστήριο τού Θεού.
English
Τι είναι το ιλαστήριο;
