Ερώτηση
Τι είναι το άγιο γέλιο;
Απάντηση
Ο όρος «άγιο γέλιο» επινοήθηκε για να περιγράψει ένα φαινόμενο κατά τη διάρκεια του οποίου κάποιος γελάει ανεξέλεγκτα, πιθανότατα ως αποτέλεσμα της πλήρωσης με τη χαρά του Αγίου Πνεύματος. Χαρακτηρίζεται από τρανταχτό γέλιο, μερικές φορές συνοδεύεται με λιποθυμία ή πτώση στο πάτωμα. Αφηγήσεις από πρώτο χέρι –εκείνων που είχαν την εμπειρία- ποικίλλουν κάπως, αλλά όλοι φαίνεται να πιστεύουν πως πρόκειται για ένα σημάδι «ευλογίας» ή «χρίσματος» του Αγίου Πνεύματος.
Η εμπειρία του άγιου γέλιου είναι από τη φύση της υποκειμενική. Συνεπώς, σε μια προσπάθεια να βρούμε την αλήθεια του θέματος, πρέπει να προσπαθήσουμε να είμαστε αντικειμενικοί. Όταν ο ορισμός της αλήθειας εξαρτάται από τις εμπειρίες μας σ' αυτόν τον κόσμο, είμαστε πολύ κοντά στο να γίνουμε τελείως σχετικιστές στον τρόπο σκέψης μας. Κοντολογίς, τα συναισθήματά μας δεν μας λένε τι είναι αληθές. Τα συναισθήματα δεν είναι κάτι κακό και μερικές φορές ευθυγραμμίζονται με τη βιβλική αλήθεια. Πιο συχνά, όμως, ευθυγραμμίζονται με την αμαρτωλή μας φύση. Η άστατη φύση της καρδιάς την καθιστά μια πολύ αναξιόπιστη πυξίδα. «Η καρδιά είναι απατηλή περισσότερο απ' όλα, και υπερβολικά διεφθαρμένη· ποιος μπορεί να τη γνωρίσει;» (Ιερεμίας 17:9). Αυτή η αρχή της απατηλής καρδιάς είναι ιδιαίτερα εφαρμόσιμη στο φαινόμενο που είναι γνωστό ως «άγιο γέλιο». Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι διάφοροι άνθρωποι έχουν πραγματικά ξεκινήσει να γελούν ανεξέλεγκτα σε συναθροίσεις αναζωπύρωσης. Αυτό είναι γεγονός. Αλλά τι πραγματικά σημαίνει;
Γίνεται λόγος για το γέλιο στην Αγία Γραφή κάποιες φορές. Συχνά συμβαίνει να περιγράφει μια ανταπόκριση κοροϊδίας ή περιφρόνησης, όπως συνέβη με την Σάρα του Αβραάμ, όταν γέλασε αφού άκουσε τον Θεό να τους λέει ότι θα έκαναν παιδί στην προχωρημένη ηλικία τους. Κάποια εδάφια αναφέρονται στο γέλιο ως σημάδι λοιδορίας (Ψαλμός 59:8, 80:6, Παροιμίες 1:26), κι ακόμη άλλα κάνουν αιχμηρές δηλώσεις σχετικά με τη φύση του γέλιου καθ' εαυτού. Ο Σολομών, για παράδειγμα, έκανε την εξής παρατήρηση στον Εκκλησιαστή 2:2, «Για το γέλιο κατέληξα πως είν' ανοησία και για την χαρά σκέφτηκα «τι ωφελεί;». Κατόπιν λέει στο 7:3, «Προτιμότερη είναι η λύπη από το γέλιο· γιατί μπορεί να δίνει στο πρόσωπο όψη θλιμμένη, αλλά σου μαθαίνει τη ζωή.» Στις Παροιμίες 14:13 λέει το ανάστροφο: «Εκεί που γελάει ο άνθρωπος, μπορεί να θλίβεται η καρδιά του· και η χαρά μπορεί με λύπη να τελειώνει.» Και τα δύο αυτά εδάφια βγαίνουν αληθινά: ένα λυπημένο πρόσωπο μπορεί να γελάει για να σκεπάσει τη λύπη του, κι ένα πρόσωπο μπορεί να κλαίει αν και εσωτερικά χαίρεται. Έτσι, όχι μόνο το συναίσθημα αποτυγχάνει να μας πει την αλήθεια αλλά ακόμη βλέπουμε ότι το γέλιο δεν είναι πάντοτε ένδειξη χαράς αλλά μπορεί να σημαίνει οργή, λύπη ή χλεύη. Παρομοίως, η έλλειψη γέλιου δεν σημαίνει αυτομάτως λύπη. Το γέλιο είναι μια υποκειμενική εμπειρία.
Το πλέον πειστικό βιβλικό επιχείρημα ενάντια σ' αυτό που αποκαλείται «άγιο γέλιο» βρίσκεται στην Γαλάτας 5:22-23. Γράφει εκεί, «Ο καρπός, όμως, του Πνεύματος είναι: Αγάπη, χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, καλοσύνη, αγαθοσύνη, πίστη, πραότητα, εγκράτεια· ενάντια στους ανθρώπους αυτού του είδους δεν υπάρχει νόμος.» Αν η εγκράτεια είναι καρπός του Πνεύματος του Θεού, πώς γίνεται το ανεξέλεγκτο γέλιο να είναι και αυτό καρπός του Πνεύματος; Ηγέτες της αναζωπύρωσης ισχυρίζονται πως να το είσαι «πλήρης» με το Πνεύμα σημαίνει ότι οι ξαφνικές επιθυμίες Του κατά κάποιο τρόπο μας «πηγαινοφέρνουν». Αλλά η ιδέα ότι ο Θεός κάνει τους ανθρώπους να ενεργούν ως μεθυσμένοι ή να γελάνε ανεξέλεγκτα ή να βγάζουν κραυγές ζώων ως αποτέλεσμα του χρίσματος του Πνεύματος έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τους τρόπους που ενεργεί το Πνεύμα, σύμφωνα με την Γαλάτας 5:22-23. Το Πνεύμα που περιγράφεται στο Γαλάτας 5 εμπνέει την εγκράτεια μέσα μας και όχι το αντίθετο. Τελικά, δεν υπάρχει στην Αγία Γραφή κάποιος περισσότερο πλήρης με το Άγιο Πνεύμα από τον Ιησού Χριστό και ούτε μία φορά η Γραφή δεν Τον αναφέρει να γελάει.
Στο φως αυτών των στοιχείων, είναι ωφέλιμο να ρίξουμε μια ματιά στην ακόλουθη περικοπή από την Α΄ Κορινθίους 14, όπου ο Παύλος μιλάει για ομιλία μέσω γλωσσών. «Και τώρα, αδελφοί, αν έρθω σε σας μιλώντας με γλώσσες, τι θα σας ωφελήσω, αν δεν σας μιλήσω ή με αποκάλυψη ή με γνώση ή με προφητεία ή με διδασκαλία;» (εδ. 6).
«Μα και η σάλπιγγα επίσης, αν ηχήσει ακαθόριστα, ποιος θα προετοιμαστεί για πόλεμο; Το ίδιο κι εσείς, αν με τη γλώσσα που μιλάτε, δεν εκφράζετε ένα σαφές νόημα, πώς θα γίνει κατανοητό αυτό για το οποίο μιλάτε; Στην πραγματικότητα θα 'ναι σαν να μιλάτε στον αέρα.» (εδ. 8-9).
«Τι πρέπει, λοιπόν, αδελφοί; Όταν συνέρχεστε, κάθε ένας από σας έχει ψαλμό, έχει διδασκαλία, έχει γλώσσα, έχει αποκάλυψη, έχει ερμηνεία· όλα ας γίνονται για οικοδομή· αν κάποιος μιλάει με γλώσσα, ας κάνουν τούτο ανά δύο ή το περισσότερο ανά τρεις, και διαδοχικά· και ένας ας διερμηνεύει· αλλά, αν δεν υπάρχει διερμηνευτής, ας σιωπά μέσα στην εκκλησία· και ας μιλάει στον εαυτό του και στον Θεό.» (εδ. 26-28).
«... επειδή, ο Θεός δεν είναι Θεός ακαταστασίας, αλλά ειρήνης, όπως σε όλες τις εκκλησίες των αγίων» (εδ. 33).
Εκείνες τις ημέρες πολλοί στην εκκλησία μιλούσαν μέσω γλωσσών που ήσαν ακατανόητες στους άλλους, και συνεπώς, ο Παύλος γράφει πως ήσαν ανώφελες στην εκκλησία διότι ο ομιλών δεν μπορούσε να οικοδομήσει τους υπόλοιπους με την ομιλία του. Το ίδιο ισχύει για το άγιο γέλιο. Τι ωφελεί (ρωτάει ο Παύλος) αν δεν μιλάμε ο ένας στον άλλον με αποκάλυψη, διδασκαλία, γνώση και αλήθεια; Γράφει και πάλι, «όλα ας γίνονται για οικοδομή». Ολοκληρώνει το επιχείρημά του λέγοντας, «ο Θεός δεν είναι Θεός ακαταστασίας αλλά ειρήνης», όπου καθιστά σαφές ότι δεν θέλει μέσα στην εκκλησία μια ατμόσφαιρα σύγχυσης και ανοησίας αλλά γνώσης και οικοδομής.
Φαίνεται από αυτά που γράφει ο Παύλος πως αυτό που αποκαλείται «άγιο γέλιο» κατατάσσεται στην κατηγορία αυτών που «δεν οικοδομούν» το σώμα του Χριστού, και συνεπώς πρέπει ν' αποφεύγονται. Έχουμε δεχθεί ότι α) το γέλιο είναι μια αναξιόπιστη συναισθηματική ανταπόκριση· β) μπορεί να είναι σημάδι αρκετών διαφορετικών συναισθημάτων· και γ) δεν πραγματοποιεί κάτι ωφέλιμο. Περαιτέρω, ανεξέλεγκτοι συναισθηματικοί σπασμοί είναι αντίθετοι στη φύση του Αγίου Πνεύματος. Είναι φρόνιμο, λοιπόν, να μη θεωρούμε το «άγιο γέλιο» ως μέσο που μας φέρνει εγγύτερα στον Θεό ή ως μέσο εμπειρίας του Αγίου Πνεύματος.
English
Τι είναι το άγιο γέλιο;
