Τι είναι ενθεϊσμός / μονολατρισμός;

Μονολατρεία (αποκαλείται και μονολατρισμός) είναι η λατρεία ενός, μόνο, θεού χωρίς άρνηση ύπαρξης άλλων θεών. Ο ενθεϊσμός σχετίζεται καθότι αναγνωρίζει την ύπαρξη πολλών θεών αλλά επιλέγει να εστιάσει αποκλειστικά σε έναν — συνήθως στον θεωρούμενο θεό μιας οικογένειας ή φυλής. Ο μονολάτρης ή ενθεϊστής είναι αφοσιωμένος σε έναν θεό, αλλά παραδέχεται πως υπάρχουν και άλλες θεότητες. Πολλές κουλτούρες στους αρχαίους χρόνους πίστευαν σε περισσότερους από έναν θεό αλλά κάποιες από αυτές εξακολουθούν ν’ αποτίουν φόρο τιμής σ’ έναν θεό που υπερέχει των άλλων.

Ο ινδουισμός είναι ένα κλασικό παράδειγμα μονολατρείας ή ενθεϊσμού στην πράξη. Οι ινδουιστές λατρεύουν γενικώς έναν θεό αλλά αναγνωρίζουν ότι υπάρχουν αμέτρητοι άλλοι θεοί που μπορεί και αυτοί να λατρεύονται. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι πίστευαν σε πολλούς θεούς αλλά κατά καιρούς (με βάση ποιος Φαραώ εξουσίαζε) εξύψωναν έναν θεό υπεράνω των άλλων. Η θρησκεία των αρχαίων Ελλήνων και η λατρεία τών θεών τού Ολύμπου είναι ένα άλλο πολύ γνωστό παράδειγμα, όπου ο Ζευς ήταν ο υπέρτατος κυβερνήτης μεταξύ των υπολοίπων έντεκα θεών. Λάτρευαν και τους δώδεκα θεούς, τον καθέναν από αυτούς μια διαφορετική ομάδα ανθρώπων με τον δικό του ναό, τους δικούς του ιερείς και τους δικούς του βωμούς (δες Πράξεις 14:12-13, 19:35).

Μερικοί ιστορικοί πιστεύουν ότι οι αρχέγονοι Ισραηλίτες ήταν ενθεϊστές / μονολάτρες. Η άποψη αυτή μας βοηθάει να εξηγήσουμε την κατασκευή τού χρυσού μοσχαριού στην Έξοδο 32:3-5 και τον λόγο που μία από τις Δέκα Εντολές λέει, «Μην έχεις άλλους θεούς εκτός από μένα» (Έξοδος 20:3). Οι περικοπές αυτές υπαινίσσονται ότι οι αρχαίοι Ισραηλίτες δεν ήταν απολύτως μονοθεϊστές. Ο Θεός άρχισε να διδάσκει τους Εβραίους δια του Μωυσή ότι ο Θεός τού Αβραάμ, του Ισαάκ και του Ιακώβ είναι ο μόνος αληθινός Θεός πάνω σε όλους. Ο προφήτης Ησαΐας, με την έμπνευση τού Αγίου Πνεύματος, θύμισε στον Ισραήλ και σε όλα τα άλλα έθνη ποια είναι η αληθινή φύση τού Θεού: «Εγώ είμαι ο Κύριος, και δεν υπάρχει άλλος· Θεός εκτός από μένα δεν υπάρχει· εγώ σε περίζωσα, αν και δεν με γνώρισες, για να γνωρίσουν από ανατολών τού ήλιου μέχρι δυσμών ότι εκτός από μένα δεν υπάρχει κανένας· εγώ είμαι ο Κύριος, και δεν υπάρχει άλλος» (Ησαΐας 45:5-6).

Μερικές φορές οι Ισραηλίτες φαινόταν να πιστεύουν ότι τα άλλα έθνη είχαν τους δικούς τους θεούς, αν και ο Γιαχβέ ήταν ο υπέρτατος Θεός. Αν, όμως, οι Ισραηλίτες έρεπαν προς τον ενθεϊσμό ή την μονολατρεία, αυτό γινόταν παρά τα όσα ο Θεός είχε αποκαλύψει στις εβραϊκές Γραφές. Το Δευτερονόμιο 6:4 διαλύει κάθε αμφιβολία σχετικά με το αν υπάρχουν πολλοί θεοί: «Άκου Ισραήλ· ο Κύριος ο Θεός μας είναι ένας Κύριος». Ο ενθεϊσμός ή μονολατρεία είναι ασυμβίβαστη με την βιβλική διδασκαλία.

Η Αγία Γραφή είναι ξεκάθαρη πάνω σ’ αυτό το θέμα: υπάρχει ένας μόνο Θεός. Ο ενθεϊσμός ή μονολατρεία σφάλλει καθότι αναγνωρίζει την ύπαρξη και άλλων θεών. Όλη η Γραφή βασίζεται στο γεγονός τής ύπαρξης ενός Θεού, διότι αν υπήρχαν άλλοι θεοί δεν θα χρειαζόταν ο Ιησούς Χριστός να πεθάνει — θα υπήρχαν πολλοί δρόμοι που θα οδηγούσαν στον Ουρανό.

Αναλογίσου το ακόλουθο εδάφιο: «ξέρουμε ότι το είδωλο δεν είναι τίποτε μέσα στον κόσμο, και ότι δεν υπάρχει κανένας άλλος Θεός παρά μονάχα ένας» (Α΄ Κορινθίους 8:4). Τα είδωλα είναι μόνο «λεγόμενοι θεοί» (Α΄ Κορινθίους 8:5). «Σε μας υπάρχει ένας Θεός …» (Α΄ Κορινθίους 8:6)

Όταν ο Παύλος επισκέφθηκε την Αθήνα, είδε βωμούς πολλών ελληνικών και ρωμαϊκών θεών. Οι Αθηναίοι είχαν ναούς αφιερωμένους σ’ αυτούς σε όλη την πόλη. Ένας συγκεκριμένος βωμός τράβηξε την προσοχή τού Παύλου. Ήταν γραμμένα σ’ αυτόν τα λόγια «ΑΓΝΩΣΤΩ ΘΕΩ» (Πράξεις 17:23). Στην άγνοιά τους, οι Έλληνες είχαν εγείρει έναν βωμό σε κάποιον θεό που αθέλητα δεν είχαν συμπεριλάβει στο πάνθεον τους, και κάποιοι ενθεϊστές ή μονολάτρες είχαν αναμφίβολα επιλέξει αυτόν τον «άγνωστο θεό» ως την θεότητα τής αφοσίωσής τους. Καθώς οι Έλληνες δεν γνώριζαν προφανώς ποιος θεός ήταν αυτός, ο Παύλος εξήγησε ότι ο «άγνωστος θεός» τους ήταν ο Θεός τής Αγίας Γραφής, ο Δημιουργός τού Ουρανού και της Γης. Ο ένας αληθινός Θεός δεν κατοικεί σε ναούς που κατασκευάζουν οι άνθρωποι. Οι Έλληνες δεν μπορούσαν να βρουν τον έναν αληθινό Θεό από μόνοι τους, έτσι ο ένας αληθινός Θεός ήρθε να τους αναζητήσει.

English

---

Επιστροφή στην Ελληνική αρχική σελίδα

Τι είναι ενθεϊσμός / μονολατρισμός;