Ερώτηση
Τι είναι ο υπαρξισμός;
Απάντηση
Ο υπαρξισμός δεν είναι τόσο ένα τυπικό σύστημα φιλοσοφίας όσο ένας γενικός προσανατολισμός στα φιλοσοφικά ζητήματα. Ήταν πολύ δημοφιλής στην Ευρώπη στις αρχές του εικοστού αιώνα. Αποτέλεσε μια αντίδραση στην υπερβολική πίστη του Διαφωτισμού στην ανθρώπινη λογική. Κάποιες από τις επιδράσεις που τον κατέστησαν ελκυστικό περιλαμβάνουν τις σκέψεις του Κίρκεγκωρ, πως η χριστιανική πίστη δεν μπορεί να περιοριστεί σε κάποιο σύνολο λογικών προτάσεων αλλά ότι περιέχει, επίσης, ευρύτερες συναισθηματικές και σχεσιακές συνέπειες. Είναι ακόμη πιο σημαντικό ότι ιστορικά γεγονότα, όπως η καταστροφή που προκάλεσε ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, οι οικονομικές καταρρεύσεις των δεκαετιών 1920 και 1930, και η φρίκη του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, φανέρωσαν την ψευδή ελπίδα του μοντερνισμού, ότι η ανθρώπινη λογική μπορεί να υπερνικήσει όλα τα προβλήματα.
Ο υπαρξισμός, συνεπώς, υποβαθμίζει την ικανότητα της ανθρώπινης λογικής. Χάνει τις ελπίδες του ως προς την εύρεση προσωπικής και κοινωνικής σημασίας αναφορικά με τη θέση κάποιου στον λογικό και εύτακτο κόσμο. Η λογική τάξη καθεαυτή θεωρείται ύποπτη για τους υπαρξιστές. Συνεπώς, η λογική εξήγηση έχει θέση στο πίσω κάθισμα σε σχέση με άλλες προσεγγίσεις προς αναζήτηση νοήματος. Μερικοί υπαρξιστές βρίσκουν το νόημα σε ότι αφορά τα επιτεύγματα ενός προσώπου που υπερβαίνουν τις δικές του περιστάσεις. Άλλοι το εντοπίζουν σε ότι αφορά τη σημασία που πηγάζει από τη σχέση και την επικοινωνία με άλλους αναφορικά με την ανθρώπινη εμπειρία. Η εμπειρία της ύπαρξης είναι το κέντρο. Η λογική εξήγηση μπαίνει στο περιθώριο.
Πώς ένας χριστιανός μπορεί ν' ανταποκριθεί στους ισχυρισμούς του υπαρξισμού προσφέροντας κάποια βοήθεια; Από τη μια πλευρά, ο χριστιανός θα συμφωνήσει πως ο μοντερνισμός ψευδώς ελπίζει στην ικανότητα της λογικής να ικανοποιήσει και υπερνικήσει κάθε πρόκληση. Πράγματι, υπάρχουν πολλά πράγματα, σύμφωνα με τη βιβλική διδασκαλία, που υπερνικούνται μόνο με τη χάρη του Θεού, και μεταξύ αυτών είναι το πρόβλημα της ανθρώπινης αμαρτίας και του θανάτου. Οι χριστιανοί επίσης αναγνωρίζουν ότι υπάρχουν πολλά πράγματα που η ανθρώπινη λογική δεν μπορεί ν' ανακαλύψει και που γίνονται αντιληπτά αν μόνο ο Θεός θελήσει να τα φανερώσει. Από την άλλη πλευρά, ο χριστιανός διαφωνεί με το πνεύμα της απαισιοδοξίας του υπαρξισμού. Ο χριστιανισμός τονίζει εμφατικά δύο πλευρές του μέλλοντος. Πρώτον, βεβαιώνει τα περί μέλλουσας κρίσης, στην οποία όλα όσα είναι εσφαλμένα, σε αταξία και έχουν υποστεί βλάβη, τελικά θ' αποκατασταθούν, καθώς ο Χριστός θα επιστρέψει στο τέλος των καιρών να κυριαρχήσει πάνω σε κάθε κακό αυτού του κόσμου και να βασιλέψει πάνω σε όλους. Δεύτερον, ο χριστιανισμός βεβαιώνει για την απόλυτη μελλοντική ελπίδα για όλους εκείνους που εμπιστεύονται τον Χριστό, δηλαδή, την εμπειρία της ανάστασης, της αιώνιας ζωής και της ολοκλήρωσης του αγιασμού, που όλα αυτά προσφέρονται δωρεάν με τη χάρη του Θεού. Θα μπορούσαμε ν' αναφέρουμε πλήθος βιβλικών περικοπών σχετικά με αυτές τις δύο πλευρές του μέλλοντος. Να μία από αυτές, Ρωμαίους 6:23 (ΝΜΒ): «ο μισθός που δίνει η αμαρτία είναι ο θάνατος, ενώ το δώρο που χαρίζει ο Θεός είναι η αιώνια ζωή, την οποία έφερε ο Ιησούς Χριστός, ο Κύριός μας».
English
Τι είναι ο υπαρξισμός;
