Ερώτηση
Τι σημαίνει απομυθοποίηση; Χρειάζεται απομυθοποίηση η Αγία Γραφή;
Απάντηση
Η ιδέα τής απομυθοποίησης προέρχεται από τον Ρούντολφ Μπούλτμαν, έναν επιφανή θεολόγο και καθηγητή τής Καινής Διαθήκης στον 20ο αιώνα. Ο Μπούλτμαν πίστευε ότι η Καινή Διαθήκη ήταν απλώς η ανθρώπινη αφήγηση τού συναπαντήματος τών συγγραφέων με τον Θεό εν τω Χριστώ. Σύμφωνα με τον Μπούλτμαν, οι ευαγγελικοί συγγραφείς χρησιμοποίησαν τους μοναδικούς όρους και ιδέες που είχαν στην διάθεσή τους εκείνον τον καιρό, κι εκείνοι οι όροι και οι ιδέες ήταν άρρηκτα δεμένοι με το θαυματουργικό και υπερφυσικό στοιχείο, το οποίο ο Μπούλτμαν θεώρησε ως μύθο.
Ο Μπούλτμαν πρότεινε πως προκειμένου το ευαγγέλιο να γίνει αποδεκτό και σχετικό με τον σύγχρονο στοχαστή, πρέπει ν’ απομυθοποιήσουμε την Καινή Διαθήκη. Με άλλα λόγια, τα μυθικά (δηλαδή, τα θαυματουργικά) στοιχεία πρέπει ν’ αφαιρεθούν και η καθολική αλήθεια που αποτελεί την βάση αυτών των ιστοριών θα μπορεί να γίνει αντιληπτή. Για τον Μπούλτμαν, η γενική αλήθεια ήταν πως εν τω Χριστώ ο Θεός είχε ενεργήσει για το καλό τής ανθρωπότητας. Παρ’ όλα αυτά, οι αφηγήσεις τής Καινής Διαθήκης περί παρθενικής γέννησης, περπατήματος πάνω στο νερό, πολλαπλασιασμού των άρτων και των ψαριών, θεραπείας τών τυφλών κι ακόμη και της ανάστασης τού Ιησού θα πρέπει ν’ αφαιρεθούν ως μυθικές προσθήκες στο βασικό μήνυμα. Υπάρχουν σήμερα πολλές εκφράσεις τού χριστιανισμού που ακολουθούν αυτήν την γραμμή σκέψης, είτε την αποδίδουν στον Μπούλτμαν είτε όχι. Αυτό που αποκαλούμε «κύρια γραμμή φιλελευθερισμού» βασίζεται στην απομυθοποίηση τής Αγίας Γραφής. Ο φιλελευθερισμός διδάσκει μια ασαφή αγαθότητα τού Θεού και αδελφοσύνη τού ανθρώπου, δίνοντας έμφαση στην ανάγκη ν’ ακολουθούμε το παράδειγμα τού Χριστού ενώ υποτιμάμε ή αρνούμαστε το θαυματουργικό στοιχείο.
Ο Μπούλτμαν απέτυχε ν’ αντιληφθεί ότι το θαυματουργικό (αυτό που αποκαλούσε μυθικό) στοιχείο βρίσκεται στην καρδιά τού ευαγγελίου. Επιπλέον, δεν είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι τον πρώτο αιώνα ήταν απλώς αφελείς και οδηγήθηκαν να πιστεύουν στα θαύματα ενώ ο «σύγχρονος άνθρωπος» γνωρίζει καλύτερα. Όταν ο άγγελος γνωστοποίησε στην παρθένο Μαρία πως επρόκειτο να μείνει έγκυος, εκείνη γνώριζε πολύ καλά πως ένα τέτοιο συμβάν δεν θα ήταν φυσιολογικό (Λουκάς 1:34). Ο Ιωσήφ παρομοίως έπρεπε να πεισθεί (Ματθαίος 1:18-21). Ο Θωμάς γνώριζε πως η ανάσταση μετά την σταύρωση δεν ήταν κάτι σύνηθες και απαιτούσε άμεση μαρτυρία πριν πιστέψει σ’ αυτήν (Ιωάννης 20:24-25).
Ο Παύλος είχε ν’ αντιμετωπίσει μια διδασκαλία που είχε ταρακουνήσει τους πιστούς στην Κόρινθο. Υπερασπιζόμενος το δόγμα τής ανάστασης, εξηγεί ότι η απομυθοποίηση τού ευαγγελίου δεν αποτελεί ευαγγέλιο. Η ανάσταση τού Ιησού είναι γεγονός «πρωταρχικής σημασίας» (Α΄ Κορινθίους 15:4), και είναι ιστορική και επαληθεύσιμη (εδάφιο 5). «Αν ο Χριστός δεν αναστήθηκε, τότε είναι μάταιο το κήρυγμά μας, αλλά και η πίστη σας είναι μάταιη· είμαστε δε και ψευδομάρτυρες τού Θεού, επειδή δώσαμε μαρτυρία για τον Θεό ότι ανέστησε τον Χριστό, τον οποίο δεν ανέστησε, αν καθ’ υπόθεση οι νεκροί δεν ανασταίνονται. Επειδή, αν δεν ανασταίνονται οι νεκροί, ούτε ο Χριστός αναστήθηκε. Αλλά αν ο Χριστός δεν αναστήθηκε, η πίστη σας είναι μάταιη· είστε δε ακόμα μέσα στις αμαρτίες σας. Επομένως, κι αυτοί που κοιμήθηκαν εν Χριστώ, απωλέστηκαν. Αν μονάχα σ’ αυτήν τη ζωή ελπίζουμε στον Χριστό, είμαστε ελεεινότεροι από όλους τούς ανθρώπους.» (εδάφια 14-19).
Συνοψίζοντας, δεν χρειάζεται ν’ απομυθοποιήσουμε την Καινή Διαθήκη. Ο Μπούλτμαν αποκάλεσε τα θαύματα μύθο, και τα θαύματα βρίσκονται στην καρδιά τής Καινής Διαθήκης — από την παρθενική γέννηση τού Ιησού ως την δεύτερη έλευσή Του και την ανάσταση τού πιστού. Αν χρειάζεται κάτι ο «σύγχρονος στοχαστής» είναι η επανεισαγωγή του στον «προ του μοντερνισμού τρόπο σκέψης», ο οποίος ήταν τουλάχιστον ανοιχτός στην υπερφυσική παρέμβαση.
English
Τι σημαίνει απομυθοποίηση; Χρειάζεται απομυθοποίηση η Αγία Γραφή;
