Ερώτηση
Παροιμίες 26:4 και 26:5; Πώς μπορούν να είναι αληθή και τα δύο εδάφια;
Απάντηση
Το βιβλίο των Παροιμιών έχει πολλά να πει για τους ανόητους. Περιφρονούν τη σοφία (Παροιμίες 1:7, 22, 10:21, 23:9), έχουν δίκιο στα μάτια τους (Παροιμίες 12:15), είναι δόλιοι (Παροιμίες 14:8) και περιφρονητικοί (Παροιμίες 10:23, 14:9). Στις Παροιμίες δίνονται επίσης οδηγίες στους σοφούς για το πώς να αντιμετωπίζουν τους ανόητους. Η διδασκαλία ενός ανόητου είναι άσκοπη, επειδή ο λόγος του είναι γεμάτος ανοησία (Παροιμίες 15:2, 14) και δεν θέλει σοφία και σύνεση (Παροιμίες 18:2).
Η ματαιότητα της προσπάθειας να μεταδώσουμε σοφία σε έναν ανόητο είναι η βάση των Παροιμιών 26:4-5, που μας λένε πώς να απαντήσουμε σε έναν ανόητο. Αυτοί οι φαινομενικά αντιφατικοί στίχοι είναι στην πραγματικότητα μια συνηθισμένη μορφή παραλληλισμού που συναντάται στην Παλαιά Διαθήκη, όπου η μια ιδέα χτίζεται πάνω στην άλλη. Το εδάφιο 4 προειδοποιεί να μην επιχειρηματολογούμε με έναν ανόητο με τους δικούς του όρους, για να μην πέσουμε στο επίπεδό του και γίνουμε το ίδιο ανόητοι με αυτόν. Επειδή περιφρονεί τη σοφία και τη διόρθωση, ο ανόητος δεν θα ακούσει τη σοφή λογική και θα προσπαθήσει να μας παρασύρει στον τύπο της διαφωνίας του, είτε χρησιμοποιώντας δόλο, είτε χλευάζοντας τη σοφία μας, είτε θυμώνοντας και υβρίζοντας. Αν του επιτρέψουμε να μας παρασύρει σε αυτού του είδους τη συζήτηση, του απαντάμε "σύμφωνα με την ανοησία του", με την έννοια ότι γινόμαστε σαν κι αυτόν.
Η φράση "σύμφωνα με την ανοησία του" στο εδάφιο 5, από την άλλη πλευρά, μας λέει ότι υπάρχουν στιγμές που πρέπει να απευθυνθούμε σε έναν ανόητο, ώστε η ανοησία του να μην περάσει απαρατήρητη. Με αυτή την έννοια, το να απαντήσουμε σύμφωνα με την ανοησία του σημαίνει να αποκαλύψουμε την ανοησία των λόγων του, να τον επιπλήξουμε με βάση την ανοησία του, ώστε να δει την ηλιθιότητα των λόγων και των συλλογισμών του. Η "απάντησή" μας σε αυτή την περίπτωση πρέπει να είναι μια επίπληξη, δείχνοντάς του την αλήθεια, ώστε να δει την ανοησία των λόγων του στο φως της λογικής. Παρόλο που πιθανότατα θα περιφρονήσει και θα απορρίψει τη σοφία που του προσφέρεται, εμείς πρέπει να κάνουμε την προσπάθεια, τόσο για χάρη της αλήθειας που πρέπει πάντα να δηλώνεται, όσο και για χάρη αυτών που ακούνε, ώστε να δουν τη διαφορά μεταξύ σοφίας και ανοησίας και να διδαχθούν.
Το αν θα χρησιμοποιήσουμε την αρχή του εδαφίου 4 και θα αντιμετωπίσουμε έναν ανόητο αγνοώντας τον, ή αν θα υπακούσουμε στο εδάφιο 5 και θα επιπλήξουμε έναν ανόητο εξαρτάται από την κατάσταση. Σε θέματα ασήμαντα, είναι μάλλον καλύτερο να τον αγνοήσουμε. Σε πιο σημαντικά θέματα, όπως όταν ένας ανόητος αρνείται την ύπαρξη του Θεού (Ψαλμός 14:1), το εδάφιο 5 μας λέει να απαντήσουμε στην ανοησία του με λόγια επίπληξης και διδασκαλίας. Το να αφήνουμε έναν ανόητο να λέει τις ανοησίες του χωρίς επίπληξη τον ενθαρρύνει να παραμείνει σοφός στα δικά του μάτια και πιθανώς δίνει αξιοπιστία στην ανοησία του στα μάτια των άλλων.
Εν ολίγοις, σε αμελητέα ζητήματα πρέπει απλώς να αγνοούμε τους ανόητους, αλλά σε ζητήματα που έχουν σημασία, πρέπει να τους αντιμετωπίζουμε, ώστε να μη δίνεται πίστη σε αυτά που λένε.
English
Παροιμίες 26:4 και 26:5; Πώς μπορούν να είναι αληθή και τα δύο εδάφια;
