Ερώτηση
Είναι ο Ιησούς ένας μύθος; Είναι ένας ακόμη ειδωλολατρικός θεός όπως εκείνοι των αρχαίων θρησκειών;
Απάντηση
Υπάρχουν αρκετοί που ισχυρίζονται πως οι αφηγήσεις περί του Ιησού, όπως καταγράφονται στην Καινή Διαθήκη είναι απλώς μύθοι δανεισμένοι από την ειδωλολατρική λαογραφία, όπως οι ιστορίες του Όσιρι, του Διονύσου, του Άδωνι, του Άττι και του Μίθρα. Ο ισχυρισμός είναι πως αυτοί οι μύθοι είναι ουσιαστικά η ίδια ιστορία με την αφήγηση της Καινής Διαθήκης περί του Ιησού της Ναζαρέτ. Όπως ισχυρίζεται ο Νταν Μπράουν στον Κώδικα Ντα Βίντσι, «στον Χριστιανισμό τίποτα δεν είναι αυθεντικό».
Προκειμένου ν' ανακαλύψουμε την αλήθεια σχετικά με τον ισχυρισμό ότι οι ευαγγελιστές συγγραφείς δανείστηκαν από τη μυθολογία, είναι σημαντικό (1) να φέρουμε στο φως την ιστορία που κρύβεται πίσω από αυτές τις δηλώσεις, (2) να εξετάσουμε τις πραγματικές προσωπογραφίες των ψεύτικων θεών που συγκρίνονται με τον Χριστό, (3) να εκθέσουμε κάθε λογική πλάνη που υπάρχει και (4) να δούμε γιατί τα ευαγγέλια της Καινής Διαθήκης είναι αξιόπιστες αφηγήσεις του αληθινού και ιστορικού Ιησού Χριστού.
Ο ισχυρισμός ότι ο Ιησούς ήταν ένας μύθος ή μια υπερβολή, πηγάζει από τα γραπτά των ορθολογιστών Γερμανών θεολόγων του δέκατου ένατου αιώνα. Αυτοί ουσιαστικά είπαν ότι ο Ιησούς δεν ήταν τίποτα περισσότερο από έναν ακόμη νεκρό θεό της γονιμότητας που ανασταίνεται κάπου αλλού, όπως ο Ταμούζ στην Μεσοποταμία, ο Άδωνις στη Συρία, ο Άττις στη Μικρά Ασία και ο Ώρος στην Αίγυπτο. Ας σημειωθεί πως κανένα από τα βιβλία που περιέχουν αυτές τις θεωρίες δεν λήφθηκε σοβαρά υπ' όψιν από τους ακαδημαϊκούς εκείνης της εποχής. Η υπόθεση λ.χ., πως ο Ιησούς ήταν ο νέος Ταμούζ εξετάστηκε από τους σύγχρονους ακαδημαϊκούς και αποφάνθηκαν πως είναι πλήρως αβάσιμη. Είναι πρόσφατη η αναβίωση αυτών των υποθέσεων, κυρίως ένεκα της ευρείας χρήσης του Διαδικτύου και της μαζικής αναδιανομής πληροφοριών από ανεξέλεγκτες πηγές.
Το στοιχείο αυτό μας οδηγεί στο επόμενο σημείο της έρευνάς μας –οι μυθολογικοί θεοί της αρχαιότητας πραγματικά αντικατοπτρίζουν το πρόσωπο του Ιησού Χριστού; Ως παράδειγμα, η ταινία Zeitgeist ισχυρίζεται τα εξής αναφορικά με τον Αιγύπτιο θεό Ώρο:
• Γεννήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου από παρθένο: Ίσις Μαρία
• Ένα αστέρι στην Ανατολή ανήγγειλε την έλευσή του
• Τρεις βασιλείς ήρθαν να προσκυνήσουν τον νεογέννητο «σωτήρα»
• Έγινε παιδί θαύμα που δίδασκε στην ηλικία των 12 ετών
• Στην ηλικία των 30 «βαπτίστηκε» και ξεκίνησε να «διακονεί»
• Ο Ώρος είχε δώδεκα «μαθητές»
• Ο Ώρος προδόθηκε
• Σταυρώθηκε
• Θάφτηκε για τρεις ημέρες
• Αναστήθηκε μετά από τρεις ημέρες
Όταν, όμως, εξετάσουμε πλήρως τα πραγματικά γραπτά σχετικά με τον Ώρο, διαπιστώνουμε τα εξής:
• Ο Ώρος γεννήθηκε από την Ίσις· δεν υπάρχει καμία αναφορά στην Ιστορία πως αποκλήθηκε «Μαρία». Εκτός αυτού, το πραγματικό όνομα είναι Μαριάμ. Ως Μαριάμ αναφέρεται στα αρχικά ευαγγελικά κείμενα.
• Η Ίσις δεν ήταν παρθένος· ήταν η χήρα του Όσιρι και συνέλαβε τον Ώρο με τον Όσιρι.
• Ο Ώρος γεννήθηκε τον μήνα Χοϊάκ, που αντιστοιχεί στο δικό μας ημερολόγιο σε τμήμα του Οκτώβρη και τμήμα του Νοέμβρη και όχι στις 25 Δεκεμβρίου. Περαιτέρω, όμως, στη Γραφή δεν αναφέρεται ημερομηνία της γέννησης του Χριστού.
• Δεν υπάρχει αναφορά σε τρεις βασιλείς που επισκέφθηκαν τον Ώρο στη γέννησή του. Η Γραφή δεν αναφέρει τον πραγματικό αριθμό των μάγων που ήρθαν να δουν τον Χριστό.
• Ο Ώρος δεν είναι κατά καμία έννοια «σωτήρας»· δεν πέθανε για κανέναν.
• Δεν υπάρχουν αναφορές στον Ώρο πως δίδαξε στην ηλικία των 12 ετών.
• Ο Ώρος δεν «βαπτίστηκε». Η μόνη καταγραφή που υπάρχει για νερό σχετικά με τον Ώρο είναι μια ιστορία όπου ο Ώρος τεμαχίζεται σε κομμάτια και η Ίσις δέεται στον θεό κροκόδειλο να τον αλιεύσει από το νερό.
• Ο Ώρος δεν είχε «διακονία».
• Ο Ώρος δεν είχε 12 μαθητές. Οι αφηγήσεις περί του Ώρου αναφέρουν πως είχε τέσσερις ημίθεους που τον ακολουθούσαν και υπάρχουν κάποιες ενδείξεις για 16 ανθρώπους που τον ακολουθούσαν, όπως επίσης ένας άγνωστος αριθμός σιδηρουργών που συμμετείχαν μαζί του σε μάχη.
• Δεν υπάρχει αναφορά πως ο Ώρος προδόθηκε από φίλο.
• Ο Ώρος δεν πέθανε σταυρωμένος. Υπάρχουν πολλές αφηγήσεις για τον θάνατο του Ώρου αλλά καμία δεν κάνει λόγο για σταύρωση.
• Δεν υπάρχει αναφορά πως ο Ώρος θάφτηκε για τρεις ημέρες.
• Ο Ώρος δεν αναστήθηκε. Δεν αναφέρεται πουθενά πως ο Ώρος βγήκε από τον τάφο με το σώμα που θάφτηκε. Υπάρχουν κάποιες αφηγήσεις περί Ώρου/Όσιρι που ήρθε πίσω στη ζωή από την Ίσις και μετά έγινε ο κύριος του κάτω κόσμου.
Όταν γίνει η παράπλευρη σύγκριση του Ιησού με τον Ώρο, υπάρχει λίγη, αν τελικά υπάρχει, ομοιότητα του ενός με τον άλλον.
Ο Ιησούς επίσης συγκρίνεται με τον Μίθρα από εκείνους που ισχυρίζονται πως ο Ιησούς Χριστός είναι ένας μύθος. Όλες οι παραπάνω συγκρίσεις του Ώρου εφαρμόζονται και στον Μίθρα (π.χ., γεννήθηκε από παρθένο, σταυρώθηκε, αναστήθηκε σε τρεις ημέρες, κ.λπ.). Αλλά τι λέει πραγματικά ο μύθος του Μίθρα;
• Γεννήθηκε από έναν συμπαγή βράχο και όχι από γυναίκα.
• Πολέμησε αρχικά με τον ήλιο κι έπειτα μ' έναν πανάρχαιο ταύρο που θεωρείτο η πρώτη πράξη της Δημιουργίας. Ο Μίθρας σκότωσε τον ταύρο που κατόπιν μετετράπη στο έδαφος της ζωής για το ανθρώπινο γένος.
• Η γέννηση του Μίθρα γιορταζόταν στις 25 Δεκεμβρίου, μαζί με το χειμερινό ηλιοστάσιο.
• Δεν υπάρχει καμία αναφορά πως ήταν σπουδαίος δάσκαλος.
• Δεν αναφέρεται πουθενά πως ο Μίθρας είχε 12 μαθητές. Η ιδέα αυτή ενδέχεται να έχει προκύψει από μια τοιχογραφία στην οποία ο Μίθρας περιβάλλεται από τα δώδεκα σημεία του ζωδιακού κύκλου.
• Ο Μίθρας δεν αναστήθηκε σωματικά. Μάλλον αρπάχτηκε ζωντανός και εν υγεία με άμαξα στον παράδεισο αφού ολοκλήρωσε την αποστολή του στη γη. Ο εκκλησιαστικός συγγραφέας Τερτυλλιανός έγραψε για τους λάτρεις τους Μίθρα που αναπαριστούν σκηνικά ανάστασης, αλλά αυτό συνέβη μεταγενέστερα των χρόνων της Καινής Διαθήκης, έτσι που αν έχει κάποιος αντιγράψει κάποιον άλλον, είναι ο Μιθραϊσμός που αντέγραψε τον Χριστιανισμό.
Περισσότερα παραδείγματα μπορούν να δοθούν για τον Κρίσνα, τον Άττι, τον Διόνυσο και άλλους μυθολογικούς θεούς, αλλά το αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Στο τέλος, ο ιστορικός Ιησούς που προβάλλεται στην Αγία Γραφή είναι μοναδικός. Οι υποτιθέμενες ομοιότητες της ιστορίας του Ιησού με τους ειδωλολατρικούς μύθους έχουν υπερβολικά μεγεθυνθεί. Επιπλέον, ενώ οι μύθοι περί Ώρου, Μίθρα και άλλων προηγούνται του Χριστιανισμού, υπάρχει ελάχιστη ιστορική καταγραφή των προ-Χριστιανικών αντιλήψεων αυτών των θρησκειών. Η συντριπτική πλειονότητα των αρχικών κειμένων αυτών των θρησκειών χρονολογούνται από τον τρίτο και τέταρτο αιώνα μ.Χ. Είναι αφελές να ισχυριστούμε πως οι προ-Χριστιανικές αντιλήψεις των θρησκειών αυτών (οι οποίες δεν έχουν καταγραφεί) ταυτίζονται με τις μετά-Χριστιανικές. Είναι λογικότερο ν' αποδώσουμε τις ομοιότητες των θρησκειών με τον Χριστιανισμό στην αντιγραφή που έκαναν οι θρησκείες αυτές από τον Χριστιανισμό σχετικά με το πρόσωπο του Ιησού.
Αυτό οδηγεί στην επόμενη προς εξέταση περιοχή: εκείνοι που υποστηρίζουν πως ο Χριστιανισμός δανείστηκε από τις ειδωλολατρικές μυστηριακές θρησκείες έχουν υποπέσει σε λογικές πλάνες. Θα θεωρήσουμε συγκεκριμένα δύο τέτοιες πλάνες: την πλάνη της εσφαλμένης αιτίας και την ορολογική πλάνη.
Αν ένα πράγμα προηγείται ενός άλλου, κάποιοι συμπεραίνουν πως το πρώτο πράγμα έχει προκαλέσει το δεύτερο. Αυτή είναι η πλάνη της εσφαλμένης αιτίας. Ένας κόκορας μπορεί να λαλεί πριν την ανατολή του ήλιου κάθε πρωί αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο κόκορας προκαλεί την ανατολή του ήλιου. Ακόμη και αν προ-Χριστιανικές αφηγήσεις μυθολογικών θεών έμοιαζαν πολύ με τον Χριστό (αλλά αυτό δεν συμβαίνει), δεν σημαίνει πως αυτές προκάλεσαν τους ευαγγελικούς συγγραφείς να επινοήσουν έναν ψεύτικο Ιησού. Ο ισχυρισμός αυτός ισοδυναμεί με το να πει κάποιος πως η τηλεοπτική σειρά Star Trek προκάλεσε το πρόγραμμα του διαστημικού λεωφορείου της NASA.
Η ορολογική πλάνη συμβαίνει όταν ορίζουμε διαφορετικά κάποιες λέξεις προκειμένου ν' αποδείξουμε κάποιο σημείο. Για παράδειγμα, η ταινία Zeitgeist λέει πως ο Ώρος «ξεκίνησε τη διακονία του» αλλά η λέξη διακονία ορίζεται εκ νέου. Ο Ώρος δεν είχε πραγματική «διακονία» -τίποτα που να ομοιάζει στη διακονία του Χριστού. Αυτοί που βλέπουν κάποιον σύνδεσμο μεταξύ του Μίθρα και του Ιησού μιλούν για το «βάπτισμα» που εισήγαγε τους μυούμενους στη θρησκεία του Μίθρα, αλλά περί τίνος πραγματικά πρόκειται; Οι ιερείς του Μίθρα έθεταν τους μυούμενους σ' έναν λάκκο, κρεμούσαν έναν ταύρο πάνω από το λάκκο, έσχιζαν το στομάχι του ταύρου, έτσι που το αίμα του χυνόταν πάνω στους μυούμενους. Μια τέτοια πρακτική δεν έχει καμία ομοιότητα με το χριστιανικό βάπτισμα –το βύθισμα μέσα στο νερό (συμβολισμός του θανάτου του Χριστού) και η έξοδος από το νερό (συμβολισμός της ανάστασης του Χριστού). Οι υπέρμαχοι, όμως, ενός μυθολογικού Ιησού χρησιμοποιούν παραπλανητικά τον ίδιο όρο, «βάπτισμα», για να περιγράψουν και τις δύο τελετές με σκοπό να τις συσχετίσουν.
Αυτό με τη σειρά του μας οδηγεί στο θέμα της γνησιότητας της Καινής Διαθήκης. Κανένα άλλο κείμενο της αρχαιότητας δεν διαθέτει περισσότερη μαρτυρία για την ιστορική του εγκυρότητα από ό,τι η Καινή Διαθήκη. Η Καινή Διαθήκη έχει περισσότερους συγγραφείς (εννιά), καλύτερους συγγραφείς, και πρωτύτερους συγγραφείς από κάθε άλλο σωζόμενο κείμενο εκείνης της εποχής. Περαιτέρω, η Ιστορία επιβεβαιώνει ότι αυτοί οι συγγραφείς οδηγήθηκαν στον θάνατο ισχυριζόμενοι ότι ο Ιησούς έχει αναστηθεί από τους νεκρούς. Ενώ είναι δυνατό κάποιοι να πεθάνουν για ένα ψέμα που εκείνοι θεωρούν πως είναι αλήθεια, κανένας δεν πεθαίνει για ένα ψέμα που γνωρίζει πως είναι ψέμα. Για σκέψου το –αν σε απειλούσαν με σταύρωση, όπως η Παράδοση λέει πως συνέβη στον απόστολο Πέτρο, και το μόνο που χρειαζόταν να κάνεις για να σώσεις τη ζωή σου ήταν ν' αποκηρύξεις ένα ψέμα, τι θα έκανες;
Πέραν τούτων, η Ιστορία έχει δείξει ότι περνούν τουλάχιστον δύο γενεές πριν ένας μύθος καταγραφεί ιστορικά. Αυτό συμβαίνει διότι ενόσω υπάρχουν μάρτυρες ενός γεγονότος, οι πλάνες μπορούν ν' ανασκευαστούν και οι μυθικές διανθίσεις μπορούν να εκτεθούν. Όλα τα ευαγγέλια της Καινής Διαθήκης γράφτηκαν κατά τη διάρκεια της ζωής των μαρτύρων, με κάποιες επιστολές του Παύλου να έχουν γραφτεί νωρίς, γύρω στο 50 μ.Χ. Ο Παύλος απευθύνεται αμέσως σε συγχρόνους του μάρτυρες για να επιβεβαιώσει τη μαρτυρία του (Α΄ Κορινθίους 15:6).
Η Καινή Διαθήκη επιβεβαιώνει το γεγονός πως τον πρώτο αιώνα ο Ιησούς δεν ταυτιζόταν με κάποιον άλλον θεό. Όταν ο Παύλος κήρυξε στην Αθήνα, οι εκλεκτοί της υψηλής διανόησης της πόλης είπαν, «φαίνεται ότι είναι κήρυκας ξένων θεών· επειδή, τους κήρυττε τον Ιησού και την ανάσταση. Και πιάνοντάς τον [από το χέρι], τον έφεραν στον Άρειο Πάγο, λέγοντας: Μπορούμε να μάθουμε, ποια είναι αυτή η νέα διδασκαλία, που κηρύττεται από σένα; Επειδή, φέρνεις στις ακοές μας μερικά παράδοξα πράγματα· θέλουμε, λοιπόν, να μάθουμε, τι σημαίνουν αυτά.» (Πράξεις 17:18–20). Είναι σαφές πως αν ο Παύλος απλώς επαναλάμβανε ιστορίες άλλων θεών, οι Αθηναίοι δεν θ' αναφέρονταν στη διδασκαλία του ως «καινούρια» και «παράξενη». Αν αφθονούσαν οι αποθνήσκοντες και αναστηθέντες θεοί τον πρώτο αιώνα, γιατί τότε όταν ο απόστολος Παύλος κήρυξε τον Ιησού που αναστήθηκε από τους νεκρούς, οι Επικούρειοι και οι Στωικοί δεν του είπαν, «α, όπως δηλαδή έχει συμβεί με τον Ώρο και τον Μίθρα»;
Συμπερασματικά, ο ισχυρισμός ότι ο Ιησούς είναι ένας εκ των πολλών μυθολογικών θεών, έχει προέλθει από συγγραφείς που έχουν αγνοηθεί από τον ακαδημαϊκό χώρο, περιέχουν λογικές πλάνες και δεν μπορούν να συγκριθούν με τα ευαγγέλια της Καινής Διαθήκης που έχουν αντέξει σχεδόν 2000 χρόνια εξονυχιστικού ελέγχου. Οι θεωρούμενοι παραλληλισμοί μεταξύ του Ιησού και των άλλων θεών εξαφανίζονται όταν ελέγχονται οι αρχικοί μύθοι. Η θεωρία του Ιησού-μύθου βασίζεται σε επιλεκτικές περιγραφές, σε λέξεις που ορίζονται εκ νέου με διαφορετικό τρόπο και σε εσφαλμένες υποθέσεις.
Ο Ιησούς Χριστός είναι μοναδικός στην Ιστορία· η φωνή Του υψώνεται πάνω από όλους τους ψεύτικους θεούς καθώς ρωτάει την ερώτηση που απολύτως καθορίζει τον αιώνιο προορισμό κάθε προσώπου: «Εσείς, όμως, για ποιον με λέτε ότι είμαι;» (Ματθαίος 16:15).
English
Είναι ο Ιησούς ένας μύθος; Είναι ένας ακόμη ειδωλολατρικός θεός όπως εκείνοι των αρχαίων θρησκειών;
