Ερώτηση
Τι είναι η Ημέρα τού Εξιλασμού (Γιομ Κιπούρ);
Απάντηση
Η Ημέρα τού Εξιλασμού (Λευιτικό 23:27-28), γνωστή επίσης ως Γιομ Κιπούρ, ήταν η πλέον επίσημη ιερή ημέρα από όλες τις θρησκευτικές γιορτές των Ισραηλιτών, που λάμβανε χώρα μία φορά τον χρόνο, την δέκατη ημέρα του Τισρί, του έβδομου μήνα τού εβραϊκού ημερολογίου. Εκείνη την ημέρα, ο αρχιερέας πραγματοποιούσε περίπλοκες τελετές για τον εξιλασμό τών αμαρτιών του λαού. Ο εξιλασμός περιγράφεται στο Λευιτικό 16:1-34, άρχιζε με τον Ααρών ή τους μεταγενέστερους αρχιερείς που έμπαιναν στα Άγια τών Αγίων. Η σοβαρότητα τής ημέρας υπογραμμιζόταν από τον Θεό που έλεγε στον Μωυσή να προειδοποιήσει τον Ααρών να μην εισέρχεται στα Άγια των Αγίων οποτεδήποτε εκείνος ήθελε αλλά μόνον εκείνη την ξεχωριστή ημέρα, μία φορά τον χρόνο, για να μην πεθάνει (εδάφιο 2). Επρόκειτο για μια τελετή που δεν έπρεπε να πραγματοποιηθεί επιπόλαια, και ο λαός έπρεπε ν’ αντιληφθεί πως ο εξιλασμός για την αμαρτία έπρεπε να γίνει με τον τρόπο που όρισε ο Θεός.
Πριν εισέλθει στην Σκηνή τού Μαρτυρίου ο Ααρών έπρεπε να λουστεί με νερό και να φορέσει συγκεκριμένα ενδύματα (εδάφιο 4), κατόπιν να θυσιάσει ένα μοσχάρι ως προσφορά για την αμαρτία την δική του και της οικογένειάς του (εδάφια 6 και 11). Με το αίμα τού μοσχαριού θα ράντιζε την Κιβωτό τής Διαθήκης. Θα έπαιρνε κατόπιν δύο τράγους, ο ένας θα θυσιαζόταν «για τις ακαθαρσίες τών γιων Ισραήλ και για τις παραβάσεις τους σε όλες τους τις αμαρτίες» (εδάφιο 16), και με το αίμα του θα ράντιζε την Κιβωτό τής Διαθήκης. Ο άλλος τράγος θα γινόταν ο αποδιοπομπαίος τράγος. Ο Ααρών έβαζε τα χέρια του επάνω στο κεφάλι τού τράγου, ομολογούσε τις παραβάσεις και τις αμαρτίες τών Ισραηλιτών και έστελνε τον τράγο με κάποιον διορισμένο προς τούτο άνθρωπο, ο οποίος τον απέλυε στην έρημο (εδάφιο 21). Ο τράγος βάσταζε επάνω του όλες τις αμαρτίες τού λαού που συγχωρούνταν για έναν ακόμη χρόνο (εδάφιο 30).
Η συμβολική σημασία τής τελετής, ιδιαιτέρως για τους χριστιανούς, φαίνεται αρχικά στο λούσιμο και τον καθαρισμό τού αρχιερέα, στον άνθρωπο που απέλυε τον τράγο και τον άνθρωπο που έφερνε τα προσφερθέντα ζώα έξω από το στρατόπεδο και έκαιγε τα δέρματά τους (εδάφια 4, 24,26, 28). Οι τελετές καθαρισμού τών Ισραηλιτών συνιστούσαν απαίτηση τού Νόμου που συναντάται σε όλη την Παλαιά Διαθήκη και συμβόλιζαν την ανάγκη τού ανθρώπινου γένους να καθαριστεί από την αμαρτία. Η ανάγκη για τελετές καθαρισμού εξέλιπε όταν ο Ιησούς ήρθε και πρόσφερε τον εαυτό Του θυσία «μια φορά για πάντα» (Εβραίους 7:27). Το αίμα τών ταύρων και τράγων μπορούσε να εξιλεώνει αμαρτίες αν η τελετή γίνονταν κάθε χρόνο ανελλιπώς, ενώ η θυσία τού Χριστού ήταν επαρκής για όλες τις αμαρτίες όλων εκείνων που θα πίστευαν σ’ Αυτόν. Όταν πραγματοποιήθηκε η θυσία Του, δήλωσε, «τετέλεσται» (Ιωάννης 19:30). Τώρα κάθεται στα δεξιά τού Θεού και δεν χρειάζεται πλέον καμία άλλη θυσία (Εβραίους 10:1-12).
Η επάρκεια και η πληρότητα τής θυσίας τού Χριστού φαίνεται επίσης στους δύο τράγους. Με το αίμα τού πρώτου τράγου ραντιζόταν η Κιβωτός, που τελετουργικά κατεύναζε την οργή τού Θεού για άλλον έναν χρόνο. Ο δεύτερος τράγος απομάκρυνε τις αμαρτίες τού λαού στην έρημο, όπου εκεί λησμονούνταν και έπαυαν να είναι προσκολλημένες στον λαό. Έχει πραγματοποιηθεί εξευμενισμός και εξιλέωση τής αμαρτίας με τον τρόπο τού Θεού — μόνον δια της θυσίας τού Χριστού στον σταυρό. Εξευμενισμός είναι η πράξη τού κατευνασμού τής οργής τού Θεού, ενώ εξιλασμός είναι η πράξη που αφαιρεί την αμαρτία από τον αμαρτωλό. Και τα δύο μαζί έχουν πραγματοποιηθεί αιωνίως από τον Χριστό. Όταν πρόσφερε τον εαυτό Του στον σταυρό, κατεύνασε την οργή τού Θεού ενάντια στην αμαρτία, παίρνοντας επάνω Του αυτήν την οργή: «πολύ περισσότερο, λοιπόν, αφού τώρα ανακηρυχθήκαμε δίκαιοι με βάση το αίμα του, θα σωθούμε από την οργή διαμέσου αυτού» (Ρωμαίους 5:9). Η αφαίρεση τής αμαρτίας με τον δεύτερο τράγο αποτελούσε μια ζωντανή παραβολή τής υπόσχεσης ότι ο Θεός θα απομάκρυνε τις παραβάσεις μας όσο απέχει η ανατολή από την δύση (Ψαλμός 103:12) και δεν θα τις θυμόταν πλέον (Εβραίους 8:12, 10:17). Οι Ιουδαίοι εξακολουθούν να γιορτάζουν την ετήσια Ημέρα τού Εξιλασμού, η οποία δεν είναι κάθε χρόνο η ίδια ημέρα ημερολογιακά (Σεπτέμβρης-Οκτώβρης), τηρώντας παραδοσιακά αυτήν την άγια ημέρα με νηστεία 25 ωρών και έντονη προσευχή, και διαθέτοντας τον περισσότερο χρόνο στις λατρευτικές συνάξεις τής Συναγωγής.
English
Τι είναι η Ημέρα τού Εξιλασμού (Γιομ Κιπούρ);
