انجیل متی
نویسنده: این انجیل به نام انجیل متی شناخته شده چون از سوی همان رسول، یعنی متی نوشته شده است. سبک این کتاب دقیقاً همان است که از مردی که روزی خراجگیر (مامور جمع آوری مالیات) بود انتظار می‌رود. متی علاقۀ شدیدی به حسابگری دارد (فصل 18 آیه های ۲۳-۲۴؛ فصل 25 آیه های ۱۴-۱۵). این کتاب بسیار مرتب و چکیده است. متی به جای اینکه وقایع را به ترتیب تاریخی ذکر کند، این انجیل را در شش بحث مرتب می‌کند.متی به‌عنوان یک خراجگیر دارای مهارتی بود که سبک نگارش او را برای مسیحیان مهیج‌تر می‌گرداند. این انتظار از خراجگیران می‌رفت که در تندنویسی و خلاصه‌نویسی مهارت داشته باشند، که این امر به‌طور خاص بدین معنا بود که متی می‌توانست کلام فرد را در همان لحظه به‌صورت کلمه به کلمه بنویسد. بدین معنا که کلام متی نه تنها الهام روح‌القدس است، بلکه باید نشان‌دهندۀ همان صورت نوشتاری برخی موعظه‌های مسیح باشد. به‌عنوان مثال، موعظۀ سرکوه، چنانکه در فصلهای ۵-۷ ثبت شده، قطعاٌ گزارشی کامل از آن پیغام عالی است.
تاریخ نگارش: متی به عنوان یک رسول، این کتاب را در دوران اولیۀ کلیسا نوشت، شاید حدوداً در سال ۵۰ میلادی. این دوره زمانی بود که اکثر مسیحیان، یهودیانی بودند که به مسیح ایمان آورده بودند، به همین خاطر، تمرکز متی بر خطوط فکری یهودی این انجیل قابل درک است.
هدف نگارش: قصد و هدف متی این است که به یهودیان ثابت کند عیسی همان مسیح موعود است. او بیش از سه انجیل دیگر، از عهدقدیم نقل قول می‌کند تا نشان دهد که چگونه عیسی به کلام انبیای یهودی جامۀ عمل پوشاند. متی اصل و نسب عیسی را از داوود با جزئیات شرح می‌دهد و از شکلهای گفتاری بسیاری که یهودیان با آن راحت بودند، استفاده کرد. محبت و توجه متی به قوم خود را می‌توان به‌روشنی در دقیق و باریک بین بودن او در شرح روایت انجیل دید.
آیه های کلیدی:
متی فصل 5 آیه 17، «گمان مبريد كه آمده‌ام تا تورات موسی و نوشته‌های ساير انبیا را منسوخ كنم. من آمده‌ام تا آنها را تكميل نمايم و به انجام رسانم».
متی فصل 5 آیه های ۴۳-۴۴، «شنيده‌ايد كه می‌گويند با دوستان خود دوست باش، و با دشمنانت دشمن؟ اما من می‌گويم كه دشمنان خود را دوست بداريد، و هر كه شما را لعنت كند، برای او دعای بركت كنيد؛ به آنانی كه از شما نفرت دارند، نيكی كنيد، و برای آنانی كه به شما ناسزا می‌گويند و شما را آزار می‌دهند، دعای خير نماييد».
متی فصل 6 آیه های 9-13، "پس شما این‌گونه دعا کنید: «ای پدر ما که در آسمانی، نام تو مقدّس باد. پادشاهی تو بیاید. ارادۀ تو، چنانکه در آسمان انجام می‌شود، بر زمین نیز به انجام رسد. نان روزانۀ ما را امروز به ما عطا فرما. و خطاهای ما را بيامرز چنانكه ما نيز آنان را كه به ما بدی كرده‌اند، می‌بخشيم. ما را از وسوسه‌ها دور نگاه دار و از شيطان حفظ فرما؛ زيرا ملكوت و قدرت و جلال تا ابد از آن توست. آمين!».
متی فصل 16 آیه 26، «برای شما چه فايده‌ای دارد اگر تمام دنيا را داشته باشيد، ولی زندگی جاويد را از دست بدهيد؟ آيا چيزی پيدا می‌شود كه قدر و قيمتش از زندگی جاويد بيشتر باشد؟».
متی فصل 22 آیه های ۳۷-۴۰، «عيسی جواب داد: خداوند را كه خدای توست، با تمام قلب و جان و عقل خود دوست داشته باش. اين اولين و مهمترین دستور خداست. دومين دستور مهم نيز مانند اولی است: همسايهٔ خود را دوست بدار، به همان اندازه كه خود را دوست می‌داری. تمام احكام خدا و گفتار انبیا در اين دو حكم خلاصه می‌شود و اگر شما اين دو را انجام دهيد، در واقع همه را انجام داده‌ايد».
متی فصل 27 آیه 31، «پس از اينكه از مسخره كردن او خسته شدند، شنل را از دوشش برداشته، لباس خودش را به او پوشانيدند، و او را بردند تا اعدام كنند».
متی فصل 28 آیه های ۵-۶، «فرشته به زنان گفت: نترسيد! می‌دانم به دنبال عيسای مصلوب می‌گرديد؛ او اينجا نيست! همانطور كه خودش گفته بود، زنده شده است. جلو بياييد و جايی كه جسد او را گذاشته بودند، به چشم خود ببينيد».
متی فصل 28 آیه های ۱۹-۲۰، «پس برويد و تمام قومها را شاگرد من سازيد و ايشان را به اسم پدر و پسر و روح‌القدس غسل تعميد دهيد؛ و به ايشان تعليم دهيد كه تمام دستوراتی را كه به شما داده‌ام، اطاعت كنند. مطمئن باشيد هر جا كه برويد، حتی دورترين نقطه دنيا باشد، من هميشه همراه شما هستم!».
خلاصه: متی در دو فصل نخست به اصل و نسب، تولد و سالهای اولیۀ زندگی مسیح می پردازد. بعد از آن، کتاب به خدمت عیسی می‌پردازد. شرح تعالیم مسیح به صورت «گفتمان ها» مرتب شده‌اند، نظیر موعظۀ سر کوه در فصلهای ۵ تا ۷. فصل ۱۰ دربرگیرندۀ ماموریت و هدف شاگردان است؛ فصل ۱۳ مجموعه‌ای از داستان ها را در خود جای داده؛ فصل ۱۸ دربارۀ کلیسا بحث می‌کند؛ فصل 23 گفتمانی دربارۀ ریاکاری و آینده را آغاز می‌کند. فصلهای ۲۱ تا ۲۷ دستگیری، آزار و مصلوب شدن عیسی مسیح را توضیح می دهد. فصل پایانی رستاخیز و ماموریت بزرگ را شرح می‌دهد.
پیوندها: از آنجایی که هدف متی این است که عیسی مسیح را به‌عنوان پادشاه و مسیح موعود اسرائیل معرفی کند، بیش از هر سه انجیل دیگر از عهدقدیم نقل قول می‌کند. متی بیش از۶۰ بار از متون نبوتی عهدقدیم نقل قول می‌کند و نشان می‌دهد که چطور عیسی به آنها جامۀ عمل پوشاند. او انجیل خود را با ارائه نسب‌نامۀ عیسی آغاز می‌کند و او را به ابراهیم، یعنی جد یهودیان نسبت می‌دهد. از آنجا به بعد متی از متون زیادی از انبیا نقل قول می‌کند و بارها از این عبارت استفاده می‌کند: «همانطور که از طریق نبی (یا انبیا) گفته شده بود» (متی فصل 1 آیه های ۲۲-۲۳؛ فصل 2 آیه های ۵-۶؛ فصل 2 آیه ۱۵؛ فصل 4 آیه های ۱۳-۱۶؛ فصل 8 آیه های ۱۶-۱۷؛ فصل 13 آیه 3۵؛ فصل 21 آیه های ۴-۵). این آیه ها به پیشگویی های عهدقدیم اشاره می‌کنند: دربارۀ تولد عیسی از باکره (اشعیا فصل 7 آیه 14) در بیت لحم (میکاه فصل 5 آیه 2)، بازگشت او از مصر بعد از مرگ هیرودیس (هوشع فصل 11 آیه 1)، خدمت او به غیریهودیان (اشعیا فصل 9 آیه های 1-2؛ فصل 60 آیه های 1-3)، شفاهای معجزه‌آسای جشمانی و روحانی او(اشعیا فصل 53 آیه 4)، استفاده از داستان و حکایات (مزامیر فصل 78 آیه 2)، و ورود پیروزمندانۀ او به اورشلیم (زکریا فصل 9 آیه 9).
کاربرد عملی: انجیل متی مقدمه‌ای عالی از قلب تعالیم مسیحیت است. سبک منطقی و مختصر آن، یافتن بحثهایی با موضوعات مختلف را آسان می‌کند. انجیل متی به طور خاص در درک این مطلب که چطور زندگی مسیح پیشگویی های عهدقدیم را محقق ساخت، مفید است.
مخاطبین اولیۀ متی یهودیان هم‌قوم او می‌باشند که بسیاری از آنان—به خصوص فریسیان و صدوقیان—با لجاجت و سرسختی از پذیرش عیسی به‌عنوان مسیح موعود امتناع می‌کردند. با وجود اینکه آنها قرنها به مطالعه و خواندن عهدقدیم پرداخته بودند، اما چشمانشان برای دیدن حقیقت هویت عیسی کور بود. عیسی ایشان را به خاطر سخت‌دلی‌شان و اینکه نمی‌پذیرفتند او همان کسی است که در انتظارش هستند، توبیخ کرد (یوحنا فصل 5 آیه های 38-40). آنها مسیح موعود را مطابق معیارهای خود می‌خواستند، یعنی به‌عنوان کسی که خواسته‌های ایشان را به جا آورد و هر آنچه از او می‌خواهند به انجام رساند. چند بار پیش آمده که بر اساس معیارهای خودمان در پی خدا باشیم؟ آیا فقط با دادن القاب و صفاتی که مورد پسند ماست، او را رد نمی کنیم؟ صفاتی که باعث می‌شوند حس خوبی داشته باشیم—محبت، رحمت و لطف—در حالی که آن صفاتی که برای ما ناخوشایند به نظر می رسند را رد می‌کنیم مانند غضب، عدالت و خشم مقدس او؟ ما نباید مرتکب اشباهات فریسیان شویم و خدایی بر اساس معیار و تصور خود بسازیم و انتظار داشته باشیم که بر اساس معیارهای ما عمل کند. چنین خدایی چیزی بیش از یک بت نیست. کتاب مقدس دربارۀ طبیعت و هویت حقیقی خدا و عیسی مسیح اطلاعاتی کافی می‌دهد تا پرستش و اطاعت ما را تضمین نماید.
English
بررسی کتاب مقدس
بررسی عهدجدید
انجیل متی
