سوال
آیا یونس واقعا توسط نهنگ بلعیده شده بود؟
جواب
کتاب یونس داستان پیامبری را بازگو می کند که برای دعوت از اهالی نینوا به توبه فراخوانده شده بود اما به دلیل نافرمانی توسط نهنگی بلعیده شد و در ساحل از دهان او خارج گشت. بر اساس گفته کتاب مقدس، یونس واقعا توسط نهنگ (یا ماهی بزرگی ) بلعیده شده بود.
گزارش کتاب مقدس درباره داستان یونس به دلیل معجزه آسا بودنش اغلب مورد انتقاد شک گرایان قرار می گیرد. این معجزات شامل موارد زیر می باشند:
• طوفان توسط خدا فرستاده و آرام شد (فصل 1 آیه های 4 تا 16).
• ماهی غول پیکری پس از اینکه یونس توسط خدمه کشتی به دریا انداخته شد او را بلعید (فصل 1 آیه 17).
• یونس به مدت سه روز و سه شب در شکم ماهی زنده ماند و یا اینکه مرد و دوباره زنده شد- بستگی به تفسیر شما از متن دارد. (فصل 1 آیه 17).
• سپس ماهی، یونس را در ساحل از دهان خود بیرون انداخت (فصل 2 آیه 10).
• خداوند گیاهی را رویاند تا سایه آن یوسف را بپوشاند (فصل 4 آیه 6).
• خداوند کرمی را فرستاد تا ریشه گیاه را بخورد و گیاه خشک شود (فصل 4 آیه 7).
• سپس خداوند باد سوزانی را فرستاد تا باعث بی تابی یونس شود (فصل 4 آیه 8).
خداوند از ماهی بزرگ یا نهنگ در داستان یونس استفاده کرده تا توجه اهالی نینوا (با توجه به اینکه آنها در آن زمان داگون یا خدا-ماهی را می پرستیدند) را جلب کند. داگون یک خدا به شکل ماهی بود که پرستش آن در بین النهرین (میان رودان) و شرق سواحل مدیترانه رواج داشت. نام او چندین بار در کتاب مقدس در ارتباط با فلسطینی ها عنوان شده است (داوران فصل 16 آیه های 23 تا 24، اول سموئیل فصل 5 آیه های 1 تا 7، اول تواریخ فصل 10 آیه های 8 تا 12). تصاویر داگون در قصرهای نینوا و مناطق اطراف آن دیده می شود. در برخی از موارد آن را به شکلی مردی به تصویر کشیده اند که ظاهر ماهی شکل دارد (مرد-ماهی).
هنری ترامبول (شرق شناس) می گوید: چه اتفاق بهتری از این می توانست برای پیامبر فرستاده شده به نینوا رخ دهد که در برابر چشمان کسانی که به آگون اعتقاد داشتند از دهان ماهی خارج شود؟ چنین رویدادی می توانست به صورت اجتناب ناپذیری ذات بی ثبات ناظران شرقی را برانگیزاند، تا جایی که آن جمعیت آماده پیروی از مظهر جدید خدا-ماهی شوند، و در حالیکه یونس برای انجام ماموریت خود به شهری می رفت که خدا-ماهی در مرکز پرستش قرار داشت، داستان ظهور او از دریا را به همگان اعلام نمایند.
برخی از محققان معتقدند که ظاهر یوسف – پوست او که به دلیل اسیدهای معده شکم ماهی بسیار سفید شده بود – کمک بزرگی به ماموریت او کرد. داستان می تواند اینگونه باشد که اهالی نینوا مردی با پوست، مو و لباس های بسیار سفید را ملاقات کردند، و آن مرد را گروهی همراهی می کردند که شاهد بیرن آمدن او از دهان ماهی بودند. با توجه به ماهیت ماهی وار ورود یونس می توان گفت که توبه اهالی نینوا یک فرایند طبیعی بوده است.
غیر از کتاب مقدس، سند تاریخی دیگری مبنی بر بلعیده شدن یونس توسط ماهی وجود ندارد. گرچه اسناد بحث برانگیزی وجود دارند. در قرن سوم پس از میلاد، بروس تاریخ دان و کاهن بابلی درباره یک موجود افسانه ای به نام اونس نوشته که از دریا بیرون می آید تا به بشر حکمت و خرد بدهد. محققان این مرد-ماهی را تصویری از انکی (آ) خدای آب بابل می دانند. نکته شگفت انگیز داستان بروس نام اونس است. بروس در دوران هلنی به زبان یونانی می نوشت. در کلمه اونس تنها یک حرف جا به جا شده و این در حالی است که از آن در عهد جدید به زبانی یونانی برای کلمه یونس استفاده می شد. پرفسور ترمبول در مورد این جابجایی حروف می گوید، بر اساس کتیبه های آشوری به دلیل همین جابجایی حروف که در این زبان اتفاق می افتد یونس به شکل اونس (یعنی آنچه در کتیبه های آشوری می بینیم) نوشته می شود.
نینوا یک شهر آشوری بود. یعنی بروس درباره ماهی-مردی نوشت که یونس نام داشت و از دریا ظهور کرد تا حکمت الهی را به مردم برساند. این مطلب دقیقا در هماهنگی با گزارش عبری از یونس است.
بروس ادعا می کند اطلاعاتش متکی بر منابع رسمی بابلی ها است. نینوا در سال 612 قبل از میلاد (سیصد سال پیش از بروس) توسط نبوپلسر پادشاه بابل شکست خورد. کاملا قابل درک است که موفقیت یونس در نینوا در نوشته هایی وجود داشته اند که بروس به آنها دسترسی داشت. اگر چنین باشد، به نظر می آید که یونس یک شخصیت اساطیری و الهی برای مدت بیش از 3 قرن بوده است. آشوری ها او را به داگون (ماهی-خدا) ربط می دادند و بابلی ها که به نظر می رسد او را با آب- خدای خود (آ) پیوند داده بودند.
یونس یک شخص خیالی نیست که نقش یک پیامبر نافرمان بلعیده شده توسط ماهی را بازی کرده باشد. او قسمتی از تاریخ نبوتی اسرائیل بود. یونس در تاریخ اسرائیل به عنوان پیامبری ظاهر شده که موفقیت ارتش یربعام دوم در برابر سوریه را پیشگویی کرد (دوم پادشاهان فصل 14 آیه 25). گفته شده که پسر امتای و اهل جت حافر بود (یونس فصل 1 آیه 1). یوسیفوس این جزئیات را در کتاب خود (تاریخ باستانی یهود) آورده است.
شهر نینوا بعد از 2500 سال گمنامی دوباره کشف شد. امروزه این باور وجود دارد که بزرگترین شهر دنیا در دوره خودش بوده است. بر اساس نوشته سر اوستن هنری لیارد همانطوری که در یونس فصل 3 آیه 3 گفته شده، نینوا تا اندازه ای وسیع بوده که پیمودن دور آن سه روز طول می کشیده است. شک گرایان تا پیش از کشف نینوا، وجود چنین شهر بزرگی در دنیای باستان را قبول نمی کردند و حتی برخی از آنها در کل وجود نینوا را انکار می کردند. کشف مجدد نینوا در سال 1800 میلادی مدرک دیگری برای اثبات صحت کتاب مقدسی است که نام این شهر را 18 مرتبه عنوان می کند و دو کتاب کامل (یونس و ناحوم) را به سرنوشت آن اختصاص داده است.
جالب توجه است که محل کشف نینوا را بدانیم. این شهر در زیر دو تپه مجاور شهر موصل عراق پیدا شد. این تپه ها به نام های محلی آنها که کویونجیک و یونس نبی بود شهرت داشتند.
کتاب مقدس دقیقا نوع آن جانور دریایی که یونس را بلعید مشخص نکرده است. عبارت عبری به کار رفته برای این جانور به معنی «ماهی بزرگ» است. کلمه به کار رفته یونانی برای این جانور در عهد جدید «موجود دریایی» است. تقریبا دو موجود دریایی مدیترانه ای وجود دارند که توانایی بلعیدن کامل یک انسان را دارند. این جانوران نهنگ عنبر (شاه نهنگ) و کوسه سفید هستند. هر دو جانور از زمان باستان برای دریانوردان مدیترانه ای شناخته شده اند. هر دو موجود در کتاب تاریخ جانوران ارسطو عنوان شده اند.
شک گرایان، طوری معجزات کتاب یونس را مسخره می کنند که انگار مکانیسم رویداد چنین وقایعی وجود نداشته است. این مشکل آنهاست. ما معتقدیم کسی وجود دارد که قدرت به کار گیری همه پدیده های طبیعی را به شکل معجزه آسایی دارد. معتقدیم که او خالق دنیا است. ما معتقدیم که خداوند یونس را به نینوا فرستاد تا به آنها پیام توبه را برساند و در راه توسط نهنگ یا ماهی بزرگ بلعیده شد.
عیسی مسیح داستان یونس را مانند یک داستان واقعی تاریخی بیان کرد و مصلوب شدن و دوباره زنده شدن خود را به آن تشبیه نمود: «همانطور كه يونس سه شبانه روز در شكم آن ماهی بزرگ ماند، من نيز سه شبانه روز در دل زمين خواهم ماند. در روز داوری، مردم نينوا بر ضد شما قيام كرده، شما را محكوم خواهند نمود، زيرا ايشان با شنيدن موعظهٔ يونس توبه كردند، ولی اكنون كه شخصی بزرگتر از يونس در اينجا ايستاده است، به او گوش نمی‌دهيد» (متی فصل 12 آیه های 40 تا 41).
شواهد و مدارک چنان روشن و قطعی هستند که هر یک از مسیحیان می توانند با اطمینان کامل باور کنند که یونس توسط نهنگ بلعیده شد و همه شک گرایان قبل از نسبت دادن افسانه به داستان یونس باید دوباره درباره عقیده خودشان فکر کنند.
English
آیا یونس واقعا توسط نهنگ بلعیده شده بود؟
