Ngifulu
Yesu kele nani?
Ndendula
Nakutala ngwuvu sambu na kuzaba “kana Nzambi kele?” Bantu mingi ve kele yifulaka nde Yesu kele. Mingi mingi yawu zabana nde Yesu vandaka na nitu ya kimuntu mpi yandi tambulaka na luzingu ya bumuntu, mene luta bamvula 2000. Banding kele bendanaka mingi kana kuzabana ya Yesu mene kota na masolo. Mabundu nyonso ya bisambu kele longaka nde Yesu kele muntu Nzambi tindaka, yandi zabaka kulonga nsangu ya Tata Nzambi, ebuna yandi vandaka muntu ya ntima mbote.
C.S Lewis na buku yandi sonikaka zina na yawu Mere Christianity na kati kuna yandi tubaka mpidiyayi: “Mono kele meka kusonga muntu mosi kutuba ndinga bonso muntu ya kilawu ve, bantu mene konda mayele kele bituba, tuba sambu na [Yesu Christu]: ‘Mono mene kaungula ntima sambu na kundima Yesu bonso longi ya mayele ya kuvanda na kati ya bantu, mono kele buya kutuba nde yandi mosi kudibingaka Nzambi.’ Tala kima yina beto lenda kutuba ve. Muntu yina vandaka bonso beto nyonso, kansi yandi basisaka ndinga ya ngangi na nyonso, yandi kele longi ya mayele ya bumuntu ve. Kisongidila kana beto kele ne dikieyi yina nsusu mene vandila bilumbu mene lunga ve, ebuna kana nge kuwa ndinga ya tata yina, kimono kilawu na kati na yandi ve. Kisongidila ya mambu ya mpidiyina, kana Yesu vandaka mwana ya Mfumu Nzambi ve, yandi vandaka yandi mosi tata. Beno lenda binga yandi kilawu, beno losila yandi mate, nkutu kufwa yandi kufwanisa yandi na mwanzi ya yimbi, kana ve beto fukamina yandi mpi kubinga yandi Nzambi. Beno nata bangindu ya bumuntu ve na kubinga Yesu longi ya mbote.”
Ebuna, inki Yesu tubaka sambu na yina yandi kele? Bibiliya kele tuba inki sambu na yine Yesu kele? Luyantiku ya ndinga, beto tala yandi mosi tubaka inki Jean 10:30, “Mono na Tata beto kele luswaswanu.” Na kutanga kaka ndinga yina yawu kele kudimonisa ve. Ya mukiedika beto tala kifulu ndinga yina mene kota, bantu mene yamba yawu inki mutindu, ‘“Beto mene baka matadi na kuta nge, yawu kele sambu na ndinga ya masonga ve,’ yawu kele sambu ndinga na nge kele ya yimbi, sambu nge kele muntu bonso beto, nge kele kudikumisa Mfumu Nzambi”’ (Jean 10:33).
Bayuda kangukaka meso ya kudizaba, makutu na bawu kuwaka ndinga yina mbote-mbote, disongidulu na yawu kele “Yesu mene kudibinga Nzambi” na ntwala na bawu. Kana beta tala kisoni yina mpi bisoni kelanda, Yesu buyilaka bawu ndinga yina ve, yandi tubaka ve nde mono kele Mfumu Nzambi, kansi yandi tubaka: Masonga “Mono na Tata beto kele muntu mosi” (Jean 10:30). Jean 8:58 kele mbandu yankaka: ‘“Masonga na ntwala tata na ‘beno Abalayama kukwisa mono kele!’”
Na nima bata yina bakaka matadi sambu na kulosa yandi, yina nde vandaka mutindu ya kusadila na bawu (Jean 8:59). Yesu kele kuditendula bonso “Mono kele” ndinga yina kele na luwakanu ya ntama na mukanda ya (Exode 3:14). Sambu na inki bayuda bakaka matadi sambu na kulosila yandi, kana yandi tubaka ve nde yandi kele Nzambi? Kutuka sambu na bayuda, vanda kuditubila nde yandi kele Nzambi?
Yowani 1:1 kele tuba, “Ndinga kele Nzambi.” Yowani 1:14 kele tuba “Ndinga lwataka nitu.” Mambu yayi kele songisa na mpembe nyonso nde Yesu kele Nzambi. Mosi ya balongoki na zina ya Thomas feti baka ndinga yandi kutuba, “Mfumu mpi Nzambi na mono” (Jean 20:28). Yesu buyaka ndinga yina ve. Ntoma Polo kele binga yandi, “… Nkembo ya Yesu Christu, Nzambi na beto mpi ngulunsi na beto” (Tite 2:13).
Ntoma Petelo kele tuba mpila mosi, “… Mfumu Nzambi mpi ngulunsi na beto Yesu Christu” (2 Pierre 1:1). Nzambi Tata mpi muntu kele tubilaka bantu na “zina ya Yesu Christu, yandi kele lunda, ‘Kiti ya kimfumu na nge Nzambi kele ya mvu na mvu mpi kiyeka ya kimfumu kele ya nge.”’ Bantu Nzambi tindaka na luyalu ya kimfumu ya ntete kele songa beto nde Yesu kele Nzambi. Bawu tubaka mpidiyayi, “Mwana bakala mene butukila beto, mwana bakala mene pesamila beto, beto ta binga yandi mutubidi na beto, Nzambi ya ngolo, Tata ya kimakulu, Mfumu ngemba” (Esaïe 9:5).
Ebuna, bonso C.S Lewis kele lunda bangindu na kuzabisa beto nde, kuyamba Yesu bonso longi kaka mosi kele dibanza ve. Yesu kudisongisaka nde yandi kele Nzambi. Kana yandi kele Nzambi ve pana yandi kele muntu ya luvunu, kana beto tala yamasonga yandi kele profeti ve, longi ya mukiedika to muntu-Nzambi. Na kusosa kumonisa nde Yesu kudibingaka Nzambi ve, bantu ya “théologie” kele tuba nde bawu nde “kuzaba yina kele Yesu,” kansi bawu pesaka yandi kiyeka mingi na bibiliya ve. Beto kele banana ya kubuya yina ndinga ya Nzambi kele tuba sambu na Yesu? Inki mutindu longoki ya mayele ya mikanda Nzambi tubaka mambu yandi sonikaka yandi waka yawu na bantu yina zingaka na Yesu na nitu, yayi beto kele sonika yandi mosi Yesu tubaka (Jean 14:26)?
Sambu na inki kuzaba yina Yesu kele feti vanda na mfunu mingi na meso ya bantu nyonso? Inki ya mfunu mingi feti vanda ya kuzaba kana Yesu kele Nzambi? Kima ya mfunu ya kuzaba kana Yesu kele Nzambi to yandi kele Nzambi ve, lufwa na yandi zolaka vanda ngemba ya kimuntu ve (1 Jean 2:2). Sambu na inki Mfumu Nzambi futaka ntalu mene luta mfunu mpidiyina (Romains 5:8); 2 Corin 5:21) Kaka Mfumu Nzambi kuvandaka na kiyaka ya kufuta mfuka. Nzambi kumaka muntu sambu na kubaka kisisika na beto na kulunsi, lufwa na yandi menga kutshiamu na ntoto, yawu gulusa kimuntu nyonso. Kaka Yesu kele nzila ya kuguluka ya bantu nyonso kele na luzingu awa na ntoto. Na kisika ya kimfumu nde yandi bakaka ndinga ya kutuba, “Mono kele nzila, Mukiedika na luzingu, muntu mosi ta mona Tata Nzambi ve kana yandi kumona Yesu ve” (Jean 14:6).
English
Yesu kele nani?