سوال
نظریه «JEDP» چیست؟
جواب
نظریه JEDP به اختصار اذعان می کند که کل پنج کتاب اول کتاب مقدس، یعنی پیدایش، خروج، لاویان، اعداد، و تثنیه توسط موسی که در حدود 1400 پیش از میلاد مُرد نوشته نشد، بلکه همچنین توسط چهار نویسنده یا گردآورنده بعد از موسی به نگارش در آمد. این نظریه بر این مبناست که اسامی مختلف خدا در بخشهای مختلفی از تورات بکار رفته و در زبانشناسی تفاوتهای قابل تشخیصی وجود دارد. حروف نظریه JEDP بر اساس چهار نویسنده ی مفروض است: نویسنده ای که از نام یهوه (J) برای خدا استفاده کرد، نویسنده ای که از نام الوهیم (E) برای خدا استفاده کرده، نویسنده ی تثنیه (D)، و نویسنده ی وابسته به کاهنِ (P) کتاب لاویان. نظریه JEDP همچنین اذعان می کند که بخشهای مختلف تورات به احتمال زیاد در قرن چهارم پیش از میلاد و احتمالاً توسط عزرا گردآوری شد.
چرا اسامی مختلفی برای خدا وجود دارد، اگر که توسط یک نویسنده نوشته شده است؟ مثلاً فصل اول پیدایش از نام الوهیم استفاده می کند، در حالیکه فصل دوم پیدایش از نام یهوه استفاده می کند. الگوهایی مثل این در تورات بسیار تکرار شده است. پاسخ ساده است. موسی از اسامی خدا استفاده کرد تا منظوری را برساند. در فصل اول پیدایش، خدا الوهیم است، خدای خالق مقتدر. در فصل دوم پیدایش، خدا یهوه است، خدای شخصی که بشر را آفرید و با آن رابطه برقرار می کند. وجود اسامی مختلف برای خدا اشاره به نویسندگان مختلف نمی کند، بلکه به یک نویسنده ی واحد که از اسامی گوناگون خدا برای تاکید بر نکته ای استفاده کند و جنبه های مختلف شخصیت او را توصیف کند.
در خصوص سبکهای مختلف، آیا نباید انتظار داشته باشیم که یک نویسنده از سبکهای مختلفی استفاده کند وقتی که تاریخ را می نویسد (پیدایش)، وقتی که اصول دینی را می نویسد (خروج، تثنیه)، و وقتی که جزئیات پیچیده ی نظام قربانی را می نویسد (لاویان)؟ نظریه JEDP تفاوتهای قابل توضیح در تورات را گرفته و نظریه استادانه ای را ساخته و پرداخته می کند که هیچ مبنای تاریخی یا واقعی ندارد. هیچ سند J، E، D، یا P تاکنون کشف نشده است. هیچ پژوهشگر مسیحی یا یهودی باستان هرگز اشاره ای به وجود چنین اسنادی نکرده است.
قدرتمندترین استدلال بر ضد نظریه JEDP، خود کتاب مقدس است. عیسی در مرقس فصل 12 آیه 26 گفت، « ولی دربارۀ روز قيامت و زنده شدن مردگان، مگر سرگذشت موسی و بوتۀ سوزان را در كتاب تورات نخوانده‌ايد؟ در آنجا خدا به موسی فرمود: من خدای ابراهيم، خدای اسحاق و خدای يعقوب هستم». بنابراین عیسی واضحاً می گوید که موسی روایت بوته ی سوزان در خروج فصل 3 آیه های 1-3 را نوشت. لوقا در اعمال رسولان فصل 3 آیه 22 توضیحی بر تثنیه فصل 18 آیه 15 ارائه می دهد و موسی را به عنوان نویسنده این متن معرفی میکند. پولس در رومیان فصل 10 آیه 5 درباره ی پاکی و پرهیزکاری ای که موسی در لاویان فصل 18 آیه 5 توصیف می کند صحبت می کند. پولس بدین گونه شهادت می دهد که موسی نویسنده لاویان است. پس ما عیسی را داریم که نشان می دهد موسی نویسنده خروج است، لوقا را (در اعمال) که نشان می دهد موسی تثنیه را نوشت، و پولس را که می گوید موسی نویسنده لاویان است. برای اینکه نظریه JEDP صحت داشته باشد، یا باید عیسی، لوقا، و پولس و همگی دروغگو باشند یا اینکه دانش آنها از عهد قدیم اشتباه باشد. پس ایمانمان را بر عیسی و نویسندگان بشری کتاب مقدس بگذاریم، نه بر نظریه بی اساس و مضحک «JEDP» (دوم تیموتائوس فصل 3 آیه های 16-17).
English
نظریه «JEDP» چیست؟
