Câu hỏi
Làm sao chúng ta biết được các sách trong Kinh Thánh được viết vào thời điểm nào?
Trả lời
Chúng ta có một số cách cơ bản để biết thời điểm mà từng sách trong Kinh thánh được viết đó là sự kết hợp giữa nội chứng và ngoại chứng và, đặc biệt là trong Cựu Ước, các dữ liệu truyền thống.
Bằng chứng nội tại có thể bao gồm phong cách văn chương và những chi tiết đề cập đến những người hoặc địa điểm có thể xác định chính xác hơn về thời gian. Ví dụ, trong khi sách Ru-tơ được viết vào thời các quan xét, các học giả cho rằng phong cách văn chương là thời kỳ chế độ quân chủ của người Y-sơ-ra-ên—các Vua—dựa trên các tác phẩm khác có niên đại chính xác hơn vào thời điểm đó. Việc đề cập đến Đa-vít (Ru-tơ 4:17, 22) cũng ám chỉ một ngày nào đó sau thời trị vì của Đa-vít. Một ví dụ khác: sách Đa-ni-ên sử dụng một phong cách văn chương và các từ ngữ cụ thể của Ba Tư và Hy Lạp, cho thấy sách này được viết trong khoảng thời gian của Si-ru Đại đế (khoảng năm 530 TCN). Bằng chứng ngôn ngữ từ các Cuộn Biển Chết cung cấp cho chúng ta những ví dụ có niên đại xác thực về chữ viết tiếng Hê-bơ-rơ (tiếng Do Thái cổ) và tiếng A-ram từ thế kỷ thứ hai và thứ ba TCN, khi một số người cho rằng sách Đa-ni-ên đã được viết ra vào thời điểm này, nhưng, nó không khớp với những gì được tìm thấy trong sách Đa-ni-ên đã chứng minh rằng sách được viết vào thế kỷ thứ sáu TCN.
Một bằng chứng nội tại khác có thể là những mối quan tâm mà tác giả đang đề cập đến. Ví dụ, hai sách Sử Ký kể về lịch sử của người Do Thái và cách họ chịu sự phán xét của Đức Chúa Trời dưới hình thức lưu đày đến Ba-by-lôn. Theo truyền thống, các học giả tin rằng Ê-xơ-ra là tác giả của hai sách này, bởi vì hai sách sau đó là E-xơ-ra và Nê-hê-mi (cũng do Ê-xơ-ra viết), đề cập đến sự trở về từ nơi lưu đày và quy định tuân theo luật pháp của Chúa, và cả bốn sách được viết theo cùng một phong cách văn chương.
Ngày trở về quê hương bắt đầu dưới thời Si-ru Đại đế, có thể liên quan đến các ghi chép lịch sử bên ngoài Kinh Thánh, ghi lại triều đại của ông từ khoảng năm 559 đến năm 530 trước Công nguyên. Việc cung hiến đền thờ mới ở Giê-ru-sa-lem, vào năm 516 trước Công nguyên, được xác nhận bởi các ghi chép của tư liệu Đa-ri út thứ nhất, và một cuộc hồi hương thứ hai đã được cho phép dưới thời Ạt-ta-xét-xe thứ nhất, người mà chúng ta biết đã cai trị Ba-by-lôn từ năm 465 đến năm 424 trước Công nguyên. Tất cả những điều này giúp chúng ta xác định chính xác các văn bản của những sách cụ thể đó trong Cựu Ước. Các học giả Kinh thánh sử dụng cách tham chiếu chéo tương tự để xác định niên đại của các sách khác trong Cựu Ước.
Trong Tân Ước, các sách thường được xác định niên đại theo các mối quan tâm được đề cập, ví dụ như thời điểm đó tà giáo Gnostic (Ngộ giáo) đang phát triển, và mức độ được nhắc đến từ các sách Tân Ước khác và tham chiếu chéo các sự kiện như việc quyên góp cho người nghèo ở Giê-ru-sa-lem được thảo luận trong Rô-ma và Sách I&II Cô-rinh-tô. Chúng ta cũng có các tư liệu lịch sử ngoài Kinh thánh như tư liệu của nhà sử học Do Thái Flavius Josephus để xác nhận các sự kiện được mô tả trong Kinh thánh.
Các sách Phúc âm thường được xác định niên đại bằng một điều không được đề cập đến: Chúa Giê-xu đã tiên đoán về sự sụp đổ của Giê-ru-sa-lem trong Ma-thi-ơ 24:1-2, và chúng ta biết từ các nhà sử học như Josephus rằng thành phố này sụp đổ vào năm 70 sau Công nguyên. Có vẻ hợp lý khi một lời tiên tri nổi bật như vậy đã được ứng nghiệm trước khi các sách Phúc âm được viết ra thì nó sẽ được đề cập đến, giống như lời tiên tri đã ứng nghiệm về sự phục sinh của Chúa Giê-xu như được tìm thấy trong Giăng 2:19, 22.
Điều quan trọng cần lưu ý là ngay cả trong số các học giả tin rằng Kinh thánh là Lời được Đức Chúa Trời soi dẫn, thì vẫn có một số bất đồng về niên đại chính xác của các sách trong Kinh thánh. Một bài nghiên cứu hay một bài bình luận tốt về Kinh thánh sẽ trình bày các bằng chứng khác nhau về niên đại của các sách.
English
Làm sao chúng ta biết được các sách trong Kinh Thánh được viết vào thời điểm nào?
