Câu hỏi
Dụ ngôn là gì?
Trả lời
Theo nghĩa đen, dụ ngôn là một điều gì đó “được đặt cạnh” một điều gì đó khác. Những câu chuyện ngụ ngôn của Chúa Giê-su là những câu chuyện được “được đặt cạnh” với một sự thật để minh họa cho sự thật đó. Những câu chuyện ngụ ngôn của Ngài là phương tiện giảng dạy và có thể được coi là phép so sánh mở rộng hoặc phép so sánh đầy cảm hứng. Một mô tả phổ biến về dụ ngôn là đó là một câu chuyện trần thế có ý nghĩa trên trời.
Trong thời gian thi hành chức vụ trên đất, Chúa Giê-su đã dùng rất nhiều câu chuyện dụ ngôn. Ngài đã kể nhiều dụ ngôn; theo Mác 4:34, “Ngài chẳng hề giảng cho chúng mà không dùng thí-dụ (dụ ngôn)”. Có khoảng 35 câu chuyện dụ ngôn của Chúa Giê-su được ghi lại trong Phúc âm Cộng Quan.
Không phải lúc nào cũng như vậy. Vào giai đoạn đầu của chức vụ, Chúa Giê-su không sử dụng dụ ngôn. Đột nhiên, Ngài bắt đầu chỉ kể dụ ngôn, khiến các môn đồ của Ngài rất ngạc nhiên, họ hỏi Ngài, “Sao Thầy lại dùng dụ ngôn mà phán với dân chúng vậy?” (Ma-thi-ơ 13:10).
Chúa Giê-su giải thích rằng việc Ngài sử dụng dụ ngôn có hai mục đích: để bày tỏ lẽ thật cho những ai muốn biết và che giấu lẽ thật khỏi những ai thờ ơ. Trong chương trước (Ma-thi-ơ 12), những người Pha-ri-si đã công khai chối bỏ Đấng Mê-si của họ và phạm thượng với Đức Thánh Linh (Ma-thi-ơ 12:22-32). Họ đã làm ứng nghiệm lời tiên tri của Ê-sai về một dân tộc cứng lòng, mù mắt tâm linh (Ê-sai 6:9-10). Phản ứng của Chúa Giê-su là bắt đầu giảng dạy bằng dụ ngôn. Những người, giống như những người Pha-ri-si, có thành kiến cố hữu chống lại lời dạy của Chúa sẽ gạt bỏ các dụ ngôn như là điều vô nghĩa không liên quan. Tuy nhiên, những ai thực sự tìm kiếm lẽ thật sẽ hiểu.
Chúa Giê-su đã chắc chắn rằng các môn đồ của Ngài hiểu được ý nghĩa của các dụ ngôn: “Khi ở riêng với các môn đồ, Ngài giải thích mọi điều” (Mác 4:34).
Việc giải thích một dụ ngôn có thể đặt ra một số thách thức cho người học Kinh Thánh. Đôi khi, việc giải thích dễ dàng vì chính Chúa đã đưa ra lời giải thích—Dụ ngôn Người gieo giống và Dụ ngôn Lúa mì và Cỏ lùng đều được giải thích trong Ma-thi-ơ 13. Sau đây là một số nguyên tắc giúp giải thích các dụ ngôn khác:
1) Xác định phạm vi của lẽ thật tâm linh được trình bày. Đôi khi, một câu chuyện dụ ngôn được bắt đầu bằng một số lời mở đầu cung cấp bối cảnh. Ví dụ, Chúa Giê-su thường bắt đầu một câu chuyện ngụ ngôn bằng những từ "nước thiên đàng giống như". Ngoài ra, trước Câu chuyện ngụ ngôn về người Pha-ri-si và Người thu thuế, chúng ta đọc được điều này: "Ngài lại phán thí-dụ nầy về kẻ cậy mình là người công-bình và khinh-dể kẻ khác" (Lu-ca 18:9). Phần giới thiệu này phác họa chủ đề được minh họa (tự cho mình là công chính và lòng kiêu ngạo về mặt tâm linh).
2) Phân biệt giữa điểm chính của câu chuyện và những gì hỗ trợ cho việc kể câu chuyện. Nói cách khác, không phải mọi chi tiết của một câu chuyện dụ ngôn đều mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Một số chi tiết đơn giản chỉ nhằm mục đích giúp câu chuyện có vẻ thực tế hơn. Ví dụ, trong cách Chúa Giê-su diễn giải Dụ ngôn Người gieo giống, Ngài không bình luận về sự kiện có bốn (và chỉ bốn) loại đất khác nhau. Chi tiết đó không có ý nghĩa gì so với quan điểm chung mà Chúa Giê-su muốn nêu ra.
3) So sánh Kinh Thánh với Kinh Thánh. Nguyên tắc cơ bản này của phương pháp giải thích văn bản rất có giá trị khi nghiên cứu dụ ngôn. Những dụ ngôn của Chúa Giê-su không bao giờ mâu thuẫn với phần còn lại của Lời Chúa mà Ngài đã đến để bày tỏ (Giăng 12:49). Những câu chuyện dụ ngôn có mục đích minh họa giáo lý, và những lời dạy mà Chúa Giê-su nêu bật được trình bày rõ ràng ở những nơi khác trong Kinh Thánh.
Trong Kinh thánh có nhiều dụ ngôn khác ngoài những dụ ngôn có trong Phúc âm. Sách Châm ngôn có rất nhiều những phép ẩn dụ—bất cứ khi nào vua Sô-lô-môn sử dụng phép so sánh để dạy một chân lý, đặc biệt là trong phép so sánh tượng trưng, kết quả là một câu chuyện dụ ngôn đơn giản. Ví dụ, Châm ngôn 20:2 nói rằng, “Sự oai-khiếp của vua giống như sư-tử gầm-hét" Châm-ngôn 20:2. Tiếng gầm hét của sư tử "được đặt cạnh” với cơn thịnh nộ của vua nhằm mục đích so sánh. Đó là bản chất của ngôn ngữ dụ ngôn.
Sau khi kể một số dụ ngôn, Chúa Giê-su phán: “Ai có tai để nghe thì hãy nghe” (Mác 4:9, 23). Đây là lời kêu gọi lắng nghe các dụ ngôn, không chỉ như cách người ta lắng nghe một câu chuyện bình thường, mà như cách người ta đang tìm kiếm chân lý của Chúa. Xin Chúa ban cho tất cả chúng ta có đôi tai để thực sự “nghe”.
English
Dụ ngôn là gì?
