Pytanie: Kim był św. Augustyn z Hippony w historii Kościoła?
Odpowiedź:
Św. Augustyn był filozofem i teologiem, który wywarł głęboki wpływ zarówno na teologię protestancką, jak i katolicką. Urodził się jako Augustyn Aureliusz w 354 r. po Chr. w Thagaste (dzisiejsza Algieria), podczas rzymskiej okupacji tego regionu. Jako syn chrześcijańskiej matki i pogańskiego ojca, rozwijał silne zainteresowanie retoryką i filozofią, a w wieku kilkunastu lat opuścił dom, by studiować w Kartaginie. Chociaż jego dzieciństwo było pod silnym wpływem chrześcijaństwa, Augustyn nie stosował się do chrześcijańskich nauk ani praktyk, lecz raczej prowadził hedonistyczny styl życia. Podczas pobytu w Kartaginie spotykał się z innymi młodymi mężczyznami, którzy chwalili się swoimi seksualnymi wyczynami, a on sam rozpoczął długotrwały romans z kobietą. W wieku 20 lub 21 lat zaczął nauczać retoryki, a w wieku 30 lat był jednym z najlepszych akademików w świecie łacińskim, nauczając retoryki na dworze cesarskim w Mediolanie, gdzie po opuszczeniu pierwszej kochanki, wziął kolejną.
Podczas pobytu w Kartaginie, jeszcze jako młody człowiek, Augustyn opuścił kościół chrześcijański i podążył za religią manichejską. Manicheizm był synkretyczną formą gnostycyzmu, który nauczał dualistycznego poglądu na dobro i zło. Stworzenie było postrzegane jako ułomne i znajdowało się pod równoważnymi wpływami światła i ciemności. Podczas pobytu w Kartaginie Augustyn zaczął odchodzić od tej szkoły myślenia, a w Mediolanie opuścił ją całkowicie.
W Mediolanie, za namową swojej matki Moniki, Augustyn nawrócił się na chrześcijaństwo i przyjął chrzest w 387 r. Następnie opuścił stanowisko nauczyciela i wrócił do rodzinnego Thagaste, gdzie przyjął święcenia kapłańskie i stał się znanym kaznodzieją. Zaledwie kilka lat po powrocie został wyświęcony na biskupa Hippony w Afryce. Prowadził głównie monastyczne życie aż do śmierci w 430 r. w wieku 76 lat.
Augustyn był płodnym pisarzem. Najbardziej znany jest z Wyznań, osobistej relacji z własnego życia, oraz Miasta Bożego, napisanego dla dodania otuchy chrześcijanom po złupieniu Rzymu przez Wizygotów w 410 r. Pozostaje jednym z najbardziej wpływowych myślicieli w historii. Jego koncepcje dotyczące pamięci i natury czasu stworzyły ramy dla naszego współczesnego rozumienia tych pojęć, w tym teologicznej idei, że Bóg istnieje poza czasem, w wieczności.
Augustyn, który sam pozostawał pod silnym wpływem dzieł Wergiliusza, Cycerona i Arystotelesa, wywarł również wpływ na filozofów świeckich, takich jak Kierkegaard i Nietzsche. Jego prace miały również duży wpływ na ideologię takich postaci Kościoła jak Tomasz z Akwinu i Bernard z Clairvaux. Później przywódcy reformacji, tacy jak Marcin Luter i Jan Kalwin, szukali u Augustyna inspiracji. Wielu współczesnych teologów reformowanych nadal uważa go za kluczowe źródło swoich pism. Wiele z reformowanej doktryny, zwłaszcza w odniesieniu do predestynacji, grzechu pierworodnego, zniewolenia woli i skutecznej łaski, przypisuje się pracom Augustyna.
Paradoksalnie, Katolicyzm rzymski również czerpał wiele z pism Augustyna, do tego stopnia, że jest on czasem nazywany "Ojcem Rzymskiego Katolicyzmu". Jego wkład w doktrynę katolicką obejmuje konieczność chrztu niemowląt, wieczne dziewictwo Marii i realną obecność Chrystusa w Eucharystii. Nigdy nie został oficjalnie kanonizowany, ale wcześnie został przyjęty jako święty przez konsensus. Uważany jest za patrona piwowarów, drukarzy, teologów i osób z bolącymi oczami. 28 sierpnia katolicy obchodzą jego święto.
Wśród swoich innych wpływowych poglądów Augustyn był pionierem idei dwóch aspektów Kościoła: widzialnego i niewidzialnego. Rozwinął również doktrynę wojny sprawiedliwej w celu obrony niewinnych i zachowania pokoju. Zarówno dla protestantów, jak i katolików, nie sposób zmierzyć wpływu Augustyna na historię Kościoła.
