Pytanie: Czym jest obrona wolnej woli Plantingi i jak rozwiązuje problem zła?
Odpowiedź:
Alvin Plantinga urodzony w 1932 r., jest filozofem i był profesorem zarówno Uniwersytetu Kalwina jak i Uniwersytetu Notre Dame. Przypisuje się mu sformułowanie najbardziej rozbudowanej i uznawanej odpowiedzi na "logiczny problem zła." Odpowiedź ta znana jest jako obrona wolnej woli. Logiczny problem głosi, że istnienie zła zaprzecza istnieniu Boga. Aby obronić taki atak, jedyne co jest potrzebne, to pokazanie, że logicznie jest to możliwe, aby zło istniało, nawet jeśli Bóg istnieje. Jak przyznaje przytłaczająca większość uczonych — ateistów lub innych — obrona wolnej woli Plantingi osiąga ten cel. Chociaż nie usuwa wszystkich kwestii związanych z problemem zła, obrona Plantingi drastycznie zmienia jego moc.
Logiczny problem zła głosi, że przy istnieniu wszechmocnego, kochającego Boga istnienie zła jest niemożliwe. Wyrażona na wiele sposobów- jest to prawdopodobnie najbardziej powszechnie używana technika w próbie "udowodnienia", że Bóg nie istnieje.
Obrona wolnej woli u Plantinga głosi, że atak ten jest logicznie niekompletny i tym samym zawodzi. Nie ma logicznego powodu- ani absolutu, wrodzonej definicji- która wymagałaby, aby Bóg nie mógł "pozwolić" na zło. Aby utrzymać swoją krytykę, ten, kto twierdzi, że Bóg nie może być wszechmocny i jednocześnie nie może istnieć dobro i zło, musi założyć coś o Bogu poza tym stwierdzeniem. Istnieje ukryta przesłanka- założenie- pozostawione bez dopowiedzenia: założenie jest takie, że absolutnie nie ma powodu dla wszechpotężnego i w pełni dobrego Boga, aby pozwolił by istniało zło. Jednak założenie to może, ale nie musi być uzasadnione. Poza tym, może nie pasować to do natury Boga jak opisane jest to przez tych, którzy w Niego wierzą.
W szczególności, Plantinga argumentuje, że wolna wola dostarcza logicznie możliwy powód dla wszechmocnego, wszechwiedzącego, w pełni dobrego Boga, który przyzwala na istnienie moralnego zła. Wszechmoc Boża nie oznacza logicznej sprzeczności, takiej jak robienie kwadratowego koła. Według Plantingi osoba omylna, moralnie niezdolna do grzechu, to istota pozbawiona wolnej woli. Zatem, uzasadnione jest powiedzenie, że Bóg może uczynić, że popełnienie grzechu nie będzie możliwe lub może uczynić człowieka wolnym, ale nie obie rzeczy na raz. Obrona wolnej woli sugeruje możliwość, że dla Boga ludzka zdolność dokonywania wyborów moralnych jest wyższym priorytetem- i znacznie ważniejszym nakazem- niż wszechświat całkowicie wolny od grzechu.
Innymi słowy, pragnienie Stworzyciela, aby obdarzyć ludzkość wolną wolą wskazuje na logiczną możliwość istnienia zła na świecie stworzonym przez doskonale dobrego i wszechpotężnego Boga.
To, czy podana przez Plantingę możliwość jest rzeczywiście prawdziwa, nie ma znaczenia dla jej wartości jako obrony. Logiczny problem zła głosi twierdzenie w oparciu o logikę; obrona wolnej woli pokazuje, że zawodzi w oparciu o logikę. Człowiek nie jest zobowiązany do przyjęcia jakiegokolwiek poglądu Plantingi, aby móc zobaczyć, że- w sensie logicznym- jego obrona osiąga sukces w obronie tej określonej wersji problemu zła.
Ważne jest, aby zauważyć że obrona wolnej woli u Plantingi jest tylko: "obroną." Jako taka, nie służy usprawiedliwieniu określonych czynów Boga. Obrona po prostu rozprasza atak, czyniąc go bezsilnym. Obrona wolnej woli nie udowadnia, że Bóg istnieje, ale udowadnia- w krystalicznie czystych pojęciach- że nie ma logicznej sprzeczności pomiędzy doskonale dobrym, wszechpotężnym Bogiem a obecnością moralnego zła. Filozofowie, nawet ateiści otwarcie to przyznali.
Obrona wolnej woli u Plantinga znana jest od pierwszej wersji publikacji w 1977r. To nie powstrzymało dużej liczby ludzi przed używaniem logicznego problemu zła jako ataku na Boga. Można powiedzieć, że logiczny problem zła nadal istnieje w tym samym sensie – i z tych samych powodów – że wciąż trwa debata na temat tego, czy ziemia jest płaska. Tylko ci, którym bardzo brakuje perspektywy i informacji próbują twierdzić, że istnienie Boga i zła jest logicznie sprzeczne.
Biorąc to pod uwagę, problem zła obejmuje coś więcej niż tylko absolutne możliwości. Niektórzy krytycy Boga wysnuli bardziej uszczegółowione twierdzenie, że istnienie Boga jest mało prawdopodobne (raczej niemożliwe), dając miejsce dla obecności zła. To oczywiście jest drastycznie słabszy zarzut. Jest to również taki aspekt twierdzenia, któremu obrona wolnej woli Plantingi nie ma przeciwdziałać. Dalsze zrozumienie tego, jak Pismo Święte odpowiada na problem zła, musi przyjąć podejście do tematu z tej perspektywy; podobnie twierdzenie, że zło i Bóg są nie do pogodzenia, wymaga czegoś więcej niż samego stwierdzenia.
