Pytanie
Skąd mam wiedzieć, które fragmenty Biblii mają konkretne zastosowanie kulturowe, a które uniwersalne?
Odpowiedź
Księga Jakuba instruuje wierzących, aby nie tylko słuchali Pisma Świętego, ale "czynili to, co jest w nim napisane" (Jk 1:22). Aby być posłusznym temu poleceniu, czytelnicy muszą rozeznać, które instrukcje dotyczą konkretnego czasu i miejsca, a które odnoszą się do wszystkich ludzi w każdej epoce. Takie rozeznanie wymaga mądrej interpretacji. Proces ten rozpoczyna się od odkrycia intencji autora biblijnego, zidentyfikowania gatunku lub stylu pisania fragmentu oraz zrozumienia kontekstu kulturowego i historycznego pisma.
Punktem wyjścia mądrej interpretacji biblijnej jest poznanie celu autora. Czytelnicy nie mogą zrozumieć znaczenia fragmentu, w tym tego, do kogo się odnosi, bez wykonania tego kroku. Ściśle związane z tym jest zrozumienie, w jaki sposób pierwotni czytelnicy zrozumieliby i zastosowali ten fragment. Podczas gdy niektóre fragmenty - głównie prorocze - mają znaczenie wykraczające poza to, co w pełni zrozumiał pisarz lub pierwotni czytelnicy, nie zmienia to zasadniczej prawdy: mądra interpretacja zawsze zaczyna się od intencji autora.
Kolejnym kluczowym krokiem w rozeznaniu, czy dany fragment ma zastosowanie kulturowe czy uniwersalne, jest określenie jego gatunku. Biblia zawiera różne formy literackie, takie jak narracja, prawo, poezja, literatura mądrościowa, proroctwa i listy. Każda z nich przekazuje prawdę w inny sposób. Na przykład interpretacja narracji różni się od interpretacji wiersza. Rozpoznanie gatunku danego fragmentu pomaga czytelnikom uniknąć dwóch powszechnych błędów. Jednym z nich jest traktowanie zwyczajów kulturowych tak, jakby były one uniwersalnym modelem. Drugim jest odrzucanie ponadczasowych instrukcji jako specyficznych dla danej kultury.
Księga Kapłańska 19:19 jest przykładem tego, jak identyfikacja gatunku pomaga w interpretacji. Werset ten brzmi: "Nie noś odzieży utkanej z dwóch rodzajów materiału". Nakaz ten był częścią prawa nadanego starożytnemu Izraelowi w ramach Starego Przymierza. Zgodnie z Nowym Testamentem chrześcijanie nie podlegają już prawu, ponieważ Jezus je wypełnił (Rz 6:14; Ga 3:24-25; Hbr 8:13). Dlatego unikanie na przykład odzieży z mieszanki bawełny i poliestru nie ma zastosowania w dzisiejszych czasach. Celem tego przykazania było odróżnienie Izraela od innych narodów pod Starym Przymierzem. Nie jest to ponadczasowe zastosowanie dla wszystkich ludzi.
Ponadto czytelnicy powinni zwracać uwagę na kontekst kulturowy i historyczny danego fragmentu, ponieważ niektóre z nich odzwierciedlają sytuacje, które już nie istnieją. Na przykład Jezus powiedział kiedyś: "Oddajcie Cezarowi to, co należy do Cezara, a Bogu to, co należy do Boga" (Mk 12:17). W tamtym czasie słowo Cezar odnosiło się do panującego cesarza rzymskiego. Chociaż tytuł ten zainspirował później podobne tytuły w Niemczech i Rosji, jego pierwotny cel jako rzymskiego tytułu cesarskiego nie jest już aktywny.
Jednak to, że urząd Cezara już nie istnieje, nie oznacza, że słowa Jezusa nie mają żadnego znaczenia dla współczesnych czytelników. Za Jego stwierdzeniem nadal kryje się ogólna zasada, która ma zastosowanie do wszystkich ludzi we wszystkich epokach. Zasadą tą jest to, że wierzący powinni być posłuszni rządowi, płacić podatki i szanować przywódców rządowych. Dlatego konkretne zastosowanie było kulturowe, ale ogólne jest uniwersalne.
Ważnym sposobem potwierdzenia znaczenia jednego fragmentu jest porównanie go z innymi. Zasada używania Pisma Świętego do interpretacji Pisma Świętego nazywana jest "analogią wiary". Jednym z przykładów jest to, że Paweł wspomina o posłuszeństwie władzom cywilnym w Liście do Rzymian. Pisze on: "Niech każdy będzie poddany władzom rządzącym, gdyż nie ma innej władzy oprócz tej, którą ustanowił Bóg. Władze, które istnieją, zostały ustanowione przez Boga. W związku z tym każdy, kto buntuje się przeciwko władzy, buntuje się przeciwko temu, co ustanowił Bóg, a ci, którzy to czynią, sprowadzą na siebie sąd" (Rz 13:1-2). W ten sposób Paweł potwierdza ogólną zasadę Marka 12:17 bez powtarzania konkretnego polecenia oddania Cezarowi.
Innym przykładem rozróżniania zastosowania kulturowego od uniwersalnego jest właściwe podejście do 1 Listu do Koryntian 11:2-16, w którym Paweł pisze o nakryciach głowy. W wersecie 5 pisze: "Ale każda kobieta, która modli się lub prorokuje z odkrytą głową, hańbi swoją głowę - jest to to samo, co ogolenie głowy". Szerokie zastosowanie tego fragmentu odnosi się do rozróżnienia między mężczyznami i kobietami w oparciu o Boży plan. Jednak konkretne instrukcje dotyczące nakryć głowy odzwierciedlały normy kulturowe pierwszego wieku. W tamtym kontekście zakryta głowa symbolizowała skromność i uległość. Ludzie postrzegali kobietę bez nakrycia głowy jako niemoralną lub buntowniczą.
Postępując zgodnie z mądrymi zasadami interpretacji, czytelnicy mogą dostrzec, które fragmenty były specyficzne kulturowo, a które wyrażają ponadczasowe prawdy. Paweł miał na myśli ten rodzaj uważnej uwagi na Pismo Święte, gdy pisał 2 Tymoteusza 2:15: "Staraj się, abyś się stawił przed Bogiem jako człowiek godny uznania, jako pracownik, który nie potrzebuje wstydu i który właściwie posługuje się słowem prawdy". Rozeznanie, co ma zastosowanie we wszystkich okresach, a co było przeznaczone dla konkretnej kultury, wymaga pracy. Ale dzięki mądrej interpretacji czytelnicy mogą poprawnie stosować Biblię dzisiaj.
Punktem wyjścia mądrej interpretacji biblijnej jest poznanie celu autora. Czytelnicy nie mogą zrozumieć znaczenia fragmentu, w tym tego, do kogo się odnosi, bez wykonania tego kroku. Ściśle związane z tym jest zrozumienie, w jaki sposób pierwotni czytelnicy zrozumieliby i zastosowali ten fragment. Podczas gdy niektóre fragmenty - głównie prorocze - mają znaczenie wykraczające poza to, co w pełni zrozumiał pisarz lub pierwotni czytelnicy, nie zmienia to zasadniczej prawdy: mądra interpretacja zawsze zaczyna się od intencji autora.
Kolejnym kluczowym krokiem w rozeznaniu, czy dany fragment ma zastosowanie kulturowe czy uniwersalne, jest określenie jego gatunku. Biblia zawiera różne formy literackie, takie jak narracja, prawo, poezja, literatura mądrościowa, proroctwa i listy. Każda z nich przekazuje prawdę w inny sposób. Na przykład interpretacja narracji różni się od interpretacji wiersza. Rozpoznanie gatunku danego fragmentu pomaga czytelnikom uniknąć dwóch powszechnych błędów. Jednym z nich jest traktowanie zwyczajów kulturowych tak, jakby były one uniwersalnym modelem. Drugim jest odrzucanie ponadczasowych instrukcji jako specyficznych dla danej kultury.
Księga Kapłańska 19:19 jest przykładem tego, jak identyfikacja gatunku pomaga w interpretacji. Werset ten brzmi: "Nie noś odzieży utkanej z dwóch rodzajów materiału". Nakaz ten był częścią prawa nadanego starożytnemu Izraelowi w ramach Starego Przymierza. Zgodnie z Nowym Testamentem chrześcijanie nie podlegają już prawu, ponieważ Jezus je wypełnił (Rz 6:14; Ga 3:24-25; Hbr 8:13). Dlatego unikanie na przykład odzieży z mieszanki bawełny i poliestru nie ma zastosowania w dzisiejszych czasach. Celem tego przykazania było odróżnienie Izraela od innych narodów pod Starym Przymierzem. Nie jest to ponadczasowe zastosowanie dla wszystkich ludzi.
Ponadto czytelnicy powinni zwracać uwagę na kontekst kulturowy i historyczny danego fragmentu, ponieważ niektóre z nich odzwierciedlają sytuacje, które już nie istnieją. Na przykład Jezus powiedział kiedyś: "Oddajcie Cezarowi to, co należy do Cezara, a Bogu to, co należy do Boga" (Mk 12:17). W tamtym czasie słowo Cezar odnosiło się do panującego cesarza rzymskiego. Chociaż tytuł ten zainspirował później podobne tytuły w Niemczech i Rosji, jego pierwotny cel jako rzymskiego tytułu cesarskiego nie jest już aktywny.
Jednak to, że urząd Cezara już nie istnieje, nie oznacza, że słowa Jezusa nie mają żadnego znaczenia dla współczesnych czytelników. Za Jego stwierdzeniem nadal kryje się ogólna zasada, która ma zastosowanie do wszystkich ludzi we wszystkich epokach. Zasadą tą jest to, że wierzący powinni być posłuszni rządowi, płacić podatki i szanować przywódców rządowych. Dlatego konkretne zastosowanie było kulturowe, ale ogólne jest uniwersalne.
Ważnym sposobem potwierdzenia znaczenia jednego fragmentu jest porównanie go z innymi. Zasada używania Pisma Świętego do interpretacji Pisma Świętego nazywana jest "analogią wiary". Jednym z przykładów jest to, że Paweł wspomina o posłuszeństwie władzom cywilnym w Liście do Rzymian. Pisze on: "Niech każdy będzie poddany władzom rządzącym, gdyż nie ma innej władzy oprócz tej, którą ustanowił Bóg. Władze, które istnieją, zostały ustanowione przez Boga. W związku z tym każdy, kto buntuje się przeciwko władzy, buntuje się przeciwko temu, co ustanowił Bóg, a ci, którzy to czynią, sprowadzą na siebie sąd" (Rz 13:1-2). W ten sposób Paweł potwierdza ogólną zasadę Marka 12:17 bez powtarzania konkretnego polecenia oddania Cezarowi.
Innym przykładem rozróżniania zastosowania kulturowego od uniwersalnego jest właściwe podejście do 1 Listu do Koryntian 11:2-16, w którym Paweł pisze o nakryciach głowy. W wersecie 5 pisze: "Ale każda kobieta, która modli się lub prorokuje z odkrytą głową, hańbi swoją głowę - jest to to samo, co ogolenie głowy". Szerokie zastosowanie tego fragmentu odnosi się do rozróżnienia między mężczyznami i kobietami w oparciu o Boży plan. Jednak konkretne instrukcje dotyczące nakryć głowy odzwierciedlały normy kulturowe pierwszego wieku. W tamtym kontekście zakryta głowa symbolizowała skromność i uległość. Ludzie postrzegali kobietę bez nakrycia głowy jako niemoralną lub buntowniczą.
Postępując zgodnie z mądrymi zasadami interpretacji, czytelnicy mogą dostrzec, które fragmenty były specyficzne kulturowo, a które wyrażają ponadczasowe prawdy. Paweł miał na myśli ten rodzaj uważnej uwagi na Pismo Święte, gdy pisał 2 Tymoteusza 2:15: "Staraj się, abyś się stawił przed Bogiem jako człowiek godny uznania, jako pracownik, który nie potrzebuje wstydu i który właściwie posługuje się słowem prawdy". Rozeznanie, co ma zastosowanie we wszystkich okresach, a co było przeznaczone dla konkretnej kultury, wymaga pracy. Ale dzięki mądrej interpretacji czytelnicy mogą poprawnie stosować Biblię dzisiaj.