Pytanie
Czym jest wersja First Nations Version (FNV)?
Odpowiedź
First Nations Version (Wersja dla Pierwszych Narodów) - Historia
Wersja dla Pierwszych Narodów: Rdzenne tłumaczenie Nowego Testamentu to tłumaczenie Nowego Testamentu zaprojektowane tak, aby brzmiało jak ustne opowieści rdzennych mieszkańców Ameryki Północnej. Około 2000 r. Terry M. Wildman, rdzenny pastor metodystyczny i dyrektor InterVarsity, znalazł tłumaczenie Nowego Testamentu w języku Hopi, ale nie mógł znaleźć nikogo, kto znałby ten język na tyle dobrze, aby go przeczytać i przetłumaczyć. Ponieważ większość rdzennych mieszkańców Ameryki Północnej nie mówi w języku swoich przodków, wpadł na pomysł przetłumaczenia Biblii na język angielski, który byłby zgodny z ustnymi tradycjami opowiadania historii przez rdzennych mieszkańców. Wildman zaczął od przeformułowania fragmentów Biblii dla więźniów w służbie więziennej. Odkrył, że kadencje i dobór słów rezonują również z innymi rdzennymi mieszkańcami. W 2015 roku OneBook Canada, organizacja pomagająca tłumaczyć Biblię na lokalne języki, zaoferowała Wildmanowi sfinansowanie jego wysiłków translatorskich. Były szef Wycliffe Bible Translators w Kanadzie oraz ponad tysiąc rdzennych pastorów i teologów z kilkudziesięciu narodów wniosło swój wkład. Tłumaczenie zostało opublikowane w 2021 roku przez Rain Ministries.
Wersja dla Pierwszych Narodów - metoda tłumaczenia
Tłumaczenie jest nieapologetyczne i dynamiczne, ale z konkretnym doborem słów, które odzwierciedlają rdzenną kulturę. Na przykład, "łódź" to "kajak", "chleb" to często "chleb smażony", "rabin" to "mądrość", "świątynia" to "święty dom", "synagoga" to "domy zgromadzeń", a "chrzest" to "ceremonia oczyszczenia". Nazwy są przedstawiane w większości dosłownie, ale czasami symbolicznie, z angielską nazwą w nawiasach. Jezus to "Stwórca wyzwala", Jan to "Dar dobrej woli", Paweł to "Mały człowiek", Herod to "Wygląda odważnie". Izrael to "Zapasy ze Stwórcą", Jerozolima to "Wioska Pokoju", a Rzym to "Wioska Żelaza".
Imiona i tytuły Boga są również tłumaczone. "Pan" i "Bóg" to "Wielki Duch", "Stwórca" lub "Czcigodny Wódz", w zależności od kontekstu. "Mesjasz" to "Wybrany". Inne fragmenty używają słów "Wielka Tajemnica", "Stwórca Życia", "Dawca Oddechu", "Jeden Ponad Nami Wszystkimi" i "Najświętszy".
Wersja dla Pierwszych Narodów zawiera również wbudowane notacje oznaczone kursywą. Niektóre z nich mają na celu upodobnienie tekstu do opowieści ustnej poprzez dodanie opisów sceny. Na przykład między Ewangelią Marka 2:9 i 10 znajduje się następująca uwaga: "W pokoju zapanowała cisza, gdy czekał na odpowiedź od nich". Niektórzy dodają jasności do tekstu; w NIV Mateusz 24:28 brzmi: "Gdziekolwiek jest padlina, tam gromadzą się sępy". W FNV czytamy: "W ten sam sposób, w jaki gromadzące się sępy są znakiem martwych ciał, tak te rzeczy są znakiem końca". Inne notacje dodają wyjaśnienia, które byłyby powszechne w każdej Biblii dla studentów, takie jak notatka po Łukaszu 14:12, kiedy syn marnotrawny prosi o swoje dziedzictwo: "To była wielka zniewaga dla ojca, ponieważ nie zostałoby to zrobione, dopóki ojciec nie przekroczyłby śmierci".
Wersja Pierwszych Narodów - wady i zalety
Sam tekst ma swoje wady i zalety. Interpretacja imion i ich znaczeń nie jest problemem. Odczytanie "Izrael" jako "Zmaga się ze Stwórcą" jest zgodne z hebrajskim i dodaje interesującego niuansu, ponieważ wskazuje na to, jak żydowscy przywódcy odrzucili swojego Mesjasza. Notatki zostały wyróżnione kursywą w celu wskazania, że nie są oryginalne w tekście. Te, które dodają do środowiska sceny, są w większości nieszkodliwe - nie mają wpływu na przesłanie tekstu. Niektóre komentarze są pomocne; notatki w Ewangelii Mateusza 5:27-32 wyjaśniają, że Jezus mówił swoim słuchaczom, aby szanowali kobiety. Niektóre jednak prowadzą do błędnego odczytania pierwotnego znaczenia. W tym samym fragmencie Ewangelii Mateusza, zapis w wersecie 32 twierdzi, że Jezus nie miał problemu z rozwodem, ale z mężczyznami, którzy odsyłali swoje żony, nie dając im dokumentów rozwodowych, aby mogły ponownie wyjść za mąż.
Niektórzy ludzie będą mieli trudności z bardziej kontekstowymi tłumaczeniami. Tam, gdzie Mateusz 6:11 w NIV mówi po prostu: "Chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj", FNV mówi: "Dostarczaj nam dzień po dniu - łosia, bizona i łososia. Kukurydzę, kabaczki i dziki ryż. Wszystko, czego potrzebujemy na każdy dzień". A Jan Chrzciciel jest opisany jako noszący "szatę z bizona, z szarfą ze skóry jelenia wokół talii" (Mateusza 3:4). Czytelnicy będą musieli zdecydować, czy kontekstualizacja utrudnia im zrozumienie prawd teologicznych i czy takie zmiany klasyfikują Wersję Pierwszych Narodów jako parafrazę, a nie tłumaczenie.
Niektóre pojęcia teologiczne są oddane w sposób, który może być mylący dla osób zaznajomionych z bardziej powszechnymi tłumaczeniami. "Dobra droga Stwórcy" oznacza "królestwo Boże". "Kraina dobrej drogi Stwórcy z góry" oznacza "królestwo niebieskie". "Zepsute drogi" i "złe serca" oznaczają "grzech", a "uwolniony od zepsutych dróg" oznacza "przebaczone".
Bardziej tradycyjne Biblie są wynikiem wzięcia 2000-letniego świętego tekstu z regionu Morza Śródziemnego i przetłumaczenia go na dany język. Ludziom wywodzącym się z kultury europejskiej, na którą tekst ten wywarł tak duży wpływ, trudno jest ocenić wersję, która jest kontekstualna dla kultury rdzennych Amerykanów. Możemy mieć obawy, że zrównanie Boga Biblii z Wielkim Duchem lub nazwanie pokusy Jezusa "poszukiwaniem wizji" spowoduje nieporozumienia. Jednak czytanie Biblii w bardziej znanej formie może pomóc odbiorcom zrozumieć, że Jezusowa oferta zbawienia jest również dla nich. Bardziej wyrafinowana teologia, miejmy nadzieję, przyjdzie później, tak jak w przypadku każdego, kto zaczął na przykład czytać Żywą Biblię (parafraza Biblii). Ważne jest, aby osoby czytające Wersję Pierwszych Narodów mogły skonsultować się z pastorem lub innym ugruntowanym wierzącym.
Wersja Pierwszych Narodów - przykładowe wersety
Jana 1:1-2, 14 - "Dawno temu, w czasie przed wszystkimi dniami, przed stworzeniem wszystkich rzeczy, ten, który jest znany jako Słowo, był tam twarzą w twarz z Wielkim Duchem. To Słowo w pełni reprezentuje Stwórcę i pokazuje nam, kim On jest i jaki jest. Ono zawsze tam było od początku, ponieważ Słowo i Stwórca są jednym i tym samym. Słowo Stwórcy stało się człowiekiem z krwi i kości i rozbiło swój święty namiot pośród nas, żyjąc jako jeden z nas. Spojrzeliśmy na jego wielkie piękno i zobaczyliśmy, jak bardzo był zaszczycony, jaki rodzaj zaszczytu posiadał tylko ten jeden Syn, który w pełni reprezentował swego Ojca - pełen jego wielkiej dobroci i prawdy".
Jana 3:16 - "'Wielki Duch kocha ten świat istot ludzkich tak głęboko, że dał nam swojego Syna - jedynego Syna, który w pełni Go reprezentuje. Wszyscy, którzy ufają Jemu i Jego drodze, nie spotkają się ze złym końcem, ale będą mieli życie w przyszłym świecie, które nigdy nie przeminie, pełne piękna i harmonii."
Jana 8:58 - "Mówię z serca mego - odpowiedział. "Byłem tam, zanim narodził się Ojciec wielu narodów (Abraham) - bo JA JESTEM".
List do Efezjan 2:8-9 - "To dzięki ufności w dar Jego wielkiej dobroci zostaliśmy uzdrowieni. Nie stało się to z powodu jakiejkolwiek dobrej rzeczy, którą uczyniliśmy, ale tylko poprzez przyjęcie daru, na który nigdy nie mogliśmy zasłużyć. W ten sposób nikt nie może się chwalić ani przechwalać, ale tylko pokornie dziękować".
Tytusa 2:13 - "Albowiem wyglądamy i oczekujemy błogosławieństwa jaśniejącego pojawienia się tego, który nas wyzwolił i uczynił nas całymi - naszego Wielkiego Ducha, Stwórcy, który wyzwala (Jezusa) Wybrańca".
English
Czym jest wersja First Nations Version (FNV)?
