Pytanie: Czym jest „krytyka tekstu” a czym „wyższa krytyka”?
Odpowiedź:
„Krytyka tekstu” i „wyższa krytyka” są sposobami interpretacji Biblii. Ich zamiarem jest badanie tekstu Pisma Świętego pod względem ustalenia autorstwa, historyczności oraz daty napisania dzieła. Większość tych metod próbuje zniszczyć tekst (podważyć autentyczność) Biblii.
Krytyka biblijna dzieli się na dwie główne dziedziny: „krytykę wyższą” i „krytykę niższą.” „Niższa krytyka” jest próbą odnalezienia prawdziwego znaczenia tekstu oryginalnego, gdyż nie zachowało się oryginalne piśmiennictwo. „Wyższa krytyka” skupia się na prawdziwości opisywanej treści. Stawiane są pytania o to: Kiedy faktycznie zostało dzieło spisane? Kto rzeczywiście był autorem tego tekstu?
Wielu krytyków wywodzących się z tych ugrupowań nie wierzy w natchnienie tekstu Pisma Świętego i z tego powodu stawia pytania, które mają podważyć działanie Ducha Świętego w życiu autorów Pisma Świętego. Wierzą, że Stary Testament był jedynie zbiorem różnych przekazywanych ustnie opowiadań, które nie zostały spisane aż do chwili gdy Izrael został wzięty do niewoli babilońskiej w 586 r. przed Chr.
Widzimy w Piśmie Świętym, że Mojżesz spisał Prawo i pierwsze pięć ksiąg Starego Testamentu (tzw. Pięcioksiąg Mojżeszowy). Gdyby te księgi faktycznie nie zostały spisane przez Mojżesza w niedługim czasie po tym jak powstał naród Izrael, to owi krytycy mogliby twierdzić, że w tekście występuje nieścisłość, przez co mogliby obalić autentyczność Słowa Bożego. Lecz nie jest to prawda. (W ramach dalszej dyskusji w temacie dowodów autorstwa Mojżesza w spisaniu Pięcioksięgu, przeczytaj nasze artykuły odnośnie hipotezy dokumentacyjnej i teorii JEDP). „Krytyka tekstu” jest koncepcją w której spisujący ewangelie byli jedynie ludźmi, którzy ostatecznie zdecydowali się przekazać w formie pisemnej treść tych opowieści, lecz nie są rzeczywiście autorami tych ewangelii. Jeden z krytyków utrzymuje pogląd, że „krytyka tekstu” ma na celu odnaleźć „motywację teologiczną” w doborze konkretnego autora i zbiorze przekazanej tradycji czy w innych materiałach pisemnych występujących w chrześcijaństwie.
W tych wszystkich formach krytyki biblijnej dostrzegamy przede wszystkim próbę oddzielenia dzieła Ducha Świętego w tworzeniu wiarygodnego, spójnego tekstu Słowa Bożego. Pisarze Pisma Świętego wytłumaczyli w jaki sposób powstało Pismo Święte. „Całe Pismo przez Boga jest natchnione” (2 Tymoteusza 3.16). Sam Bóg poddał słowa jakie pragnął przekazać ludziom. Apostoł Piotr napisał: „Przede wszystkim to wiedzcie, że wszelkie proroctwo Pisma nie podlega dowolnemu wykładowi. Albowiem proroctwo nie przychodziło nigdy z woli ludzkiej...” (2 Piotra 1.20-21). Piotr mówi, że pisma te nigdy nie były wymysłem człowieka, stworzonymi tylko dlatego że jakiś człowiek chciał coś napisać. Piotr dalej mówi, „lecz wypowiadali je ludzie Boży, natchnieni Duchem Świętym” (2 Piotra 1.21). Sam Duch Święty powiedział im to, co chciał aby zapisali. Nie ma żadnych podstaw do tego by krytykować (podważać) autentyczność Pisma Świętego, skoro wiemy kto stał za tym wszystkim, prowadząc i wskazując człowiekowi co ma zapisać.
